قانون امور گمرکی

قانون امور گمرکی

بخش اول ـ تعاریف، سازمان و کلیات

فصل اول ـ تعاریف

مــاده ۱ـــ مفــاهیم اصــطلاحات گمرکــی بــه کــار بــرده شــده در ایــن قــانون، طبــق تعریفـی اسـت کــه از طــرف شــورای همکــاری گمرکــی بــه صــورت مجموعــه بـرای کشـورهای عضـو منتشـر شـده و یـا مـی شـود مگـر ایـن کـه در بنـدهای ذیـل یا در سایر مواد این قانون از آن تعریف دیگری به عمل آمده باشد:

الــف ـ اظهــار کالا: بیانیــه ای کتبــی یــا شــفاهی اســت کــه براســاس مقــررات ایــن قــانون اظهارکننــده، رویــه گمرکــی مــورد نظــر خــود را دربـ ـاره کــالا مشــخص می کند و اطلاعات مورد نیاز برای اجرای مقررات گمرکی را ارائه می دهد.

• اظهارکننــده : صــاحب کــالا یــا نماینــده قــانونی او اســت کــه کــالا را برابــر مقــررات ایــن قــانون بــه گمــرک اظهــار مـ ـیکنــد. در اظهــار الکترونیکــی صــاحب کــالا یــا نماینــده قــانونی وی بــه اســتناد گـ ـواهی رقــومی (دیجیتــالی) تأییــد شــده از مراکـز مجـاز صـدور گـواهی مـذکور بـه عنـوان صـاحب کـالا یـا نماینـده قـانونی اظهارکننده شناخته می شود.

پ ـ اظهارنامــه اجمــالی: ســندی اســت کــه بــه موجــب آن شــرکت حمــل و نقــل، فهرســت کلــی محمــولاتی کــه بایــد تخلیــه و یــا بــارگیری شــود را هنگــام ورود و یا خروج وسیله نقلیه از کشور اعلام مینماید.

• ـ امـــاکن گمرکـــی: انبارهـــا، بارانـــدازها، اســـکله هـــا، فرودگاه‌هـــا، ایسـتگاههای راه آهـن، محوطـه هـا و هـر محـل یـا مکـانی اسـت کـه تحـت نظـارت گمــرک اســت و بــرای انباشــتن و نگهــداری کالاهــا بــه منظــور انجــام تشــریفات گمرکــی اســتفاده مــی شــود. ایــن امــاکن مــی توانــد انبارهــای گمرکــی، انبارهــایاختصاصی و سردخانه های عمومی باشد.
•  تــرخیص: خــروج کــالا از امــاکن گمرکــی پــس از انجــام تشــریفات گمرکی مربوط است.
•  ترخیصــیه : ســندی اســت کــه بــه موجــب آن شــرکت حمــل و نقــل (کریــر و فــورواردر) پــس از احــراز هویــت، بلامــانع بــودن انجــام تشــریفات گمرکــی توسط گیرنده کالا را به گمرک اعلام می نماید.

چ-  تشــریفات گمرکی: کلیــه عملیــاتی اســت کــه در اجــرای مقــررات گمرکی انجام می شود.

•  تضــمین: وجــه نقــد، ضــمانتنامه بــانکی و بیمــه نامــه معتبــری اســت کــه برای اجرای الزامات مندرج در مقررات گمرکی نزد گمرک سپرده    میشود.
• ـ  تعهــد: قبــول الــزام کتبــی یــا الکترونیکــی کــه شــخص را در برابــر گمرک برای انجام یا عدم انجام عملی ملزم          میکند.
• ـ حقـــوق  ورودی: حقـــوق گمرکـــی معـــادل چهـــار درصـــد (۴%) ارزش گمرکــی کــالا بــه اضــافه ســود بازرگــانی کــه توســط هیــأت وزیــران تعیــین مــی گــردد بـ ـهعــلاوه وجــوهی کــه بــه موجــب قــانون، گمــرک مســؤول وصــول آن اســت و بــه واردات قطعــی کــالا تعلــق مـ ـیگیــرد ولــی شــامل هزینــه  هــای انجــام خدمات ن           میشود.

ذ ـــ حمــل یکســره: ورود کــالا بــه امــاکن گمرکــی و خــروج کــالا از امــاکن مــذکور بــدون تخلیــه و تحویــل در ایــن امــاکن بــا رعایــت مقــررات ایــن قــانون است.

رــ روز اظهــار: زمـانی کـه اظهارنامــه امضـاء شـده بـه ضــمیمه اســناد مربوطــه توســط اظهارکننــده بــه صــورت دســتی یــا رایانــه ای بــه گمــرک ارائــه مــی شــود وشماره دفتر ثبت اظهارنامه به آن اختصاص می یابد.

زــــ ســـازمان جهـــانی گمـــرک (شـــورای همکـــاری گمرکـــی ): ســـازمان بــین المللــی بــین الــدولی کــه  براســاس کنوانســیون مــورخ ۲۴/۹/۱۳۲۹ هجــری شمســی مطــابق بــا ۱۵ دســامبر ۱۹۵۰ مــیلادی ایجــاد گردیــده اســت و کشــور ایران در اسفند ماه سال ۱۳۳۷ هجری شمسی به آن پیوسته است.

ژـــ ســامانه (سیســتم) هماهنــگ شــده: توصــیف و کدگــذاری کــالا براســاس کنوانســیون بــین المللــی ســامانه هماهنــگ شــده توصــیف و نشانهگــذاری (کدگــذاری) کــالا مــورخ ۱۴ ژوئــن ۱۹۸۳ مــیلادی کــه بــه تصــویب شــورای همکــاری گمرکــی رســیده و جمهــوری اســلامی ایــران براســاس مــاده واحــده قــانون الحــاق دولــت جمهــوری اســلامی ایــران بــه کنوانســیون یــاد شــده مصــوب ۲۰/۶/۱۳۷۳ هجری شمسی، به آن پیوسته است.

• ـ شــرکت حمــل و نقــل بــین المللــی: شــخص حقــوقی کــه بــه موجــب مقررات قانونی، مجاز به انجام عملیات حمل و نقل بین المللی است.
• ـ صــاحب کــالای تجـاری: شخصــی اســت کــه نســخ اصــلی اســناد خریــد و حمـل بـه نـام او صـادر شـده (و در مـورد کـالای خریـداری شـده بـا تعهـد سـامانه بـانکی، آن اسـناد از طـرف بانـک مهـر شـده) و ترخیصـیه نیـز بـه نـام او باشـد یـا اســناد مزبــور بــه نــام وی ظهرنویســی و صــحت امضــاء واگذارنــده از طــرف مقــام صلاحیتدار گواهی شده باشد.
• ـ قلمــرو گمرکــی: آن قســمت از قلمــرو کشــور اســت کــه در آن قــانون امور گمرکی اعمال می شود.
• کــالای تجــاری: کــالایی کــه بــه تشــخیص گمــرک ایــران بــرای فــروشصادر یـا وارد مـی گـردد  اعـم از ایـن کـه بـه همـان شـکل یـا پـس از انجـام عملیـاتاعم از تولیدی، تفکیک و بسته بندی به فروش برسد.
• ـ کــالای داخلـ ـی: کــالایی کــه در قلمــرو گمرکــی کشــور تولیــد یــا ســاخته شده یا کالای خارجی است که ورود قطعی شده است.
• ـ کــالای گمرک نشــده: کــالایی کــه تحــت نظــارت و کنتــرل گمــرک اســت ولی تشریفات گمرکی آن به طور کامل انجام نشده است.
• ـ کــالای مجـاز: کــالایی کــه صــدور یــا ورود آن بــا رعایــت ضــوابط نیــاز بــه کسب مجوز ندارد.
• ـ کــالای مجــاز مشــروط: کــالایی کــه صــدور یــا ورود آن نیــاز بــه کســب موافقت قبلی یک یا چند سازمان دولتی دارد.
• ـ کــالای ممنـ ـوع: کــالایی کــه صــدور یــا ورود آن بنــا بــه مصــالح ملــی یــا شرع مقدس اسلام به موجب قانون ممنوع است.
• ـ کنترلهــای  گمرکــی: اقــداماتی کــه توســط گمــرک بــه منظــور حصــول اطمینان از رعایت مقررات گمرکی انجام می شود.
• ـ مرجــع تحویــل گیرنــده : شــخص حقــوقی کــه بــه موجــب قــانون یــا قراردادهــای متکــی بــه قــانون مســؤولیت تحویــل و نگهــداری کالاهــای مربــوط بــه عمــوم اشــخاص را کــه تشــریفات گمرکــی آن انجــام نشــده اســت در امــاکن گمرکــی برعهــده دارد. ایــن اصــطلاح شــامل ســازمان  جمــع آوری و فــروش امــوال تملیکی نیست.

گ ـ مقــررات گمرکــی: قــوانین و مقــررات اعــم از  آیــیننامــه هــای اجرائــی، دســتورالعملها و بخشــنامه  هــایی کــه نظــارت یــا اجــرای آن بــه گمــرک واگــذار گردیده است.

• ـ هزینـــه هــای انجــام خــدمات : وجــوهی کــه در قبــال انجــام خــدماتی ازقبیــل هزینـــه اشــعه ایکــس (ایکــس ری)، مهــر و مـــوم، پلمــب، باربـــری،انبــارداری در اماکـــن گمرکــی، آزمـــایش و تعرفــهبنــدی، مراقبــت، بـــدرقه، تــوزین کــالا و خــدمات فـــوق العــاده دریافـــت  مــیشــود و شــرایط، ضــوابط و مصـادیق آن متناسـب با خدمات انجـام شده تعیین میگردد.

فصل دوم ـ اهداف، وظایف و سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران

مــاده ۲ـــ گمــرک جمهــوری اســلامی ایــران ســازمانی دولتــی تــابع وزارت امــور اقتصــادی و دارایــی اســت کــه بــه عنــوان مرزبــان اقتصــادی کشــور نقــش محـــوری و هماهنـــگ کننـــده را در مبـــا دی ورودی و خروجـــی کشـــور دارد و مســؤول اعمــال حاکمیــت دولــت در اجــرای قــانون امــور گمرکــی و ســایر قــوانین و مقــررات مربــوط بــه صــادرات و واردات و عبــور (ترانزیــت) کــالا و وصــول حقـــوق ورودی و عـــوارض گمرکـــی و مالیاتهـــای مربوطـــه و الزامـــات فنـــی و تســهیل تجــارت اســت . گمــرک جمهــوری اســلامی  ایــران بــرای انجــام وظــایف قــانونی خــود، ســطوح واحــدهای اجرائــی موردنیــاز را بــدون رعایــت ضــوابط و تقســیمات کشــوری و مــاده (۳۰) قــانون مــدیریت خــدمات کشــوری، متناســب بــا حجــم و نــوع فعالیتهــا تعیــین مــی نمایــد. تشــکیلات گمــرک و واحــدهای اجرائــی متـــناسب بــا وظــایف و مأموریت هــای محولــه توســط گمــرک جـــمهوری اســلامی ایــران تهیــه مــی شــود و پــس از تأییــد وزیــر اموراقتصــادی و دارایــی بــه تصـویب هیأت وزیران  میرسد.

گمــرک جمهــوری اســـلامی ایــران شــامل ســتاد مرکــزی گمــرک ایــران و گمرک های اجرائی است.

ماده۳ـ وظایف و اختیارات گمرک ایران به شرح ذیل است:

الف ـ اعمال سیاستهای دولت در زمینه صادرات و واردات و عبور کالا

ب   تشــخیص و وصــول حقــوق ورودی و ســایر وجــوه قابــل وصــول قــانونیتوسط گمرک ایران

پ ـ انجــام تشــریفات قــانونی تــرخیص و تحویــل کــالا بــه صــاحب یــا نماینــده قــانونی وی و بررســی اســناد تــرخیص بــه منظــور احــراز صــحت شــرایط ترخیص و وصول کسر دریافتی یا استرداد اضافه دریافتی

ت ـ کنترل و نظارت بر امر عبور کالا از قلمرو کشور

• ـ اجــرای قــوانین و مقــررات مــرتبط بــا بازارچـ ـه هــای مــرزی، مرزنشــینان و  پیلهوران
• ـ اعمــال مقــررات گمرکــی دربــاره معافیتهــا و ممنوعیت هــا در بخشــهای صــادرات قطعــی، صــادرات موقــت، واردات قطعــی، واردات موقــت، کــران بــری (کابوتــاژ)، عبــور داخلــی کــالا، انتقــالی، معــاملات پایاپــای مــرزی، فروشــگاههای آزاد، بسته ها و پیک های سیاسی و پست بین الملل

چ ـ اجــرای قــوانین و مقــررات مربــوط بــه تخلفــات و قاچــاق گمرکــی، کالاهای متروکه و ضبطی

• ـ پــیشبینــی و فــراهم نمــودن زیرســاختهای مــورد نیــاز بــرای اجــراء و اســتقرار ســامانه هــا، رویــه هــا و روشــهای نــوین همچــون پنجــره واحــد در فعالیتهای گمرکی
• ـ  جمــعآوری، تجزیــه و تحلیــل و انتشــار آمــار میــزان واردات و صــادرات کالا
• ـ بررســی و شــناخت موانــع نظــام گمرکــی و برنامــه ریــزی درجهــت رفــع آنها

ذـــ اظهــارنظر دربــاره پـ ـیشنــویس طرحهــا، لــوایح، تصــویبنامه هــای مــرتبطبا امورگمرکی

رـــ اتخــاذ روشــهای مناســب جهــت هــدایت و راهبــری دعــاوی حقــوقی و قضائی در رابطه با امور گمرکی

زـــ آمــوزش کارکنــان و نظــارت  و انجــام بازرســی اعمــال و رفتــار کارکنــان گمرک، کشف تخلف و تقصیرات اداری آنان

ژـــ بازرســی از واحــدهای اجرائــی گمرکــی و نظــارت برعملکــرد آنهــا و ساماندهی کمی و کیفی مبادی ورودی و خروجی

• ـ رســـیدگی و حـــل اختلافـــات ناشـــی از اجـــرای قـــانون و مقـــررات گمرکی فیمابین گمرک و صاحب کالا برابر قوانین و مقررات مربوطه
• ـ گســترش ارتباطــات بــین المللــی، انعقــاد تفاهمنامــه و موافقتنامــه هــای گمرکــی دو یــا چندجانبــه، عضــویت و تعامــل فعــال بــا ســازمانهای بــین المللــی و گمرکــی بــا رعایــت اصــل هفتــاد و هفــتم (۷۷) قــانون اساســی و قــوانین مربوطه
• ـ ر عایــت توصــیه هــای ســازمان جهــانی گمــرک، قراردادهــای بازرگــانی و توافقنامه های منعقده یا پایاپای در چهارچوب قوانین و مقررات مربوطه
• ـ رعایــت مفــاد قــانون اجــرای سیاســتهای کلــی اصــل چهــل و چهــارم (۴۴) قــانون اساســی بــه منظــور واگــذاری امــور غیرحــاکمیتی گمرکــی بــه بخشهای خصوصی و تعاونی
• ـ اســتفاده از فناوریهــای نــوین و تجهیــز امــاکن گمرکــی بــه ابزارهــای پیشرفته جهت افزایش کارایی و بهبود انجام تشریفات گمرکی
• تمهیـــدات لازم بـــرای تســـهیل امـــور تجـــاری، تشـــویق صـــادرات وگسترش عبور کالا
• ـ تسهیل فرآیندهای گمرکی با هدف توسعه گردشگری
• ـ انجـام سـایر وظـایف گمرکـی بـه موجـب ایـن قـانون و یـا سـایر قــوانین و مقررات

ماده ۴ـ

الــف ـ رئــیس کــل گمــرک ایــران از ســوی وزیــر امــور اقتصــادی و دارایــی  منصــوب مــی شــود و بــه عنــوان بــالاترین مقــام اجرائــی گمــرک در چهــارچوب قــوانین و مقــررات قــانونی    مربوطــه، اداره امــور گمــرک، پیشــنهاد تشــکیلات و بودجــه، اســتخدام، عــزل و نصــب کارمنــدان، نقــل و انتقــال آنــان از واحــدی بــه واحــد دیگــر، نماینــدگی گمــرک در کلیــه مراجــع قــانونی و حقــوقی بــاحق توکیــل بــه غیــر و ارجــاع بــه داوری در مــوارد لــزوم و اعمــال نظــارت برحســن اجــرای وظــایف محولــه بــه گمــرک را زیــر نظــر وزیــر امــور اقتصــادی و دارایــی برعهـــده دارد. همچنـــین وی همتـــراز مقامهـــای موضـــوع بنـــد (د) مـــاده (۷۱) قانون مدیریت خدمات کشوری است.

ب ـ معاونــان گمــرک بنــا بــه پیشــنهاد رئــیس کــل گمــرک ایــران و تأییــد وزیــر امــور اقتصــادی و دارایــی بــا حکــم رئــیس کــل گمــرک ایــران منصــوب مــی شوند.

پ ـ کارکنـــان گمـــرک از نظـــر مقـــررات اســـتخدامی مشـــمول قـــانون مــدیریت خــدمات کشــوری و اصــلاحات بعــدی آن     مــیباشــند و بــا عنایــت بــه ویژگیهــای خــاص و اهمیــت و مســؤولیتهای مشــاغل گمــرک و تــأثیر آن بــر وصــول درآمــدها، از امتیــاز جــداول حــق شــغل موضــوع مــاده (۶۵) قــانون مــذکور باضــریب (۲/۱) برخوردارنــد.                          گمــرک مــیتوانــد بــرای تــأمین نیــروی انسـانی واحـدهای اجرائـی نسـبت بـه جابـ هجـایی نیروهـای انسـانی بـا توجـه بـه مــدارک تحصــیلی و تجــارب و تخصــص آنــان بــرای تصــدی پســتهای ســازمانیاقدام نماید.

بــار مــالی اضــافی ناشــی از اجــرای ایــن قــانون از محــل درآمــدهای حاصــل از این قانون            تأمین می گردد.

فصل سوم ـ کلیات

مبحث اول ـ حقوق ورودی و  هزینههای خدمات

مـاده۵ ـ حقـوق ورودی و هزینـه هـای انجـام خـدمات بـدون توجـه بـه نـو یـا مسـتعمل بـودن کـالا طبـق مأخـذ مقـرر، بـه ترتیـب بـه وسـیله گمـرک یـا اشـخاص ارائه دهنده خدمت به پول رایج ملی وصول می شود.

تبصــره۱ـــ در احتســاب جمــع وجــوهی کــه گمــرک بــرای انجــام تشــریفات گمرکــی وصــول         مــیکنــد کســر یــک هــزار (۱۰۰۰) ریــال، معــادل یــک هــزار (۱۰۰۰) ریال محسوب می شود.

تبصــره۲ـــ صــاحب کــالا مســؤول پرداخــت حقــوق ورودی،           هزینــه هــای انجام خدمات و جریمه های متعلق به ترخیص است.

تبصـره۳ــ مصـادیق و نحـوه اخـذ هزینـه خـدمات بـا رعایـت مقـررات قـانونی در آیین نامه اجرائی این قانون مشخص می گردد.

مــاده۶ ـ واردات قطعــی کــالا مســتلزم پرداخــت حقــوق ورودی متعلقــه اســت. گمــرک مــی توانــد کــالای متعلــق بــه وزارتخانــه  هــا و مؤسســات دولتــی را مشــروط بــر              ایــنکــه جنبــه تجــاری نداشــته باشــد بــا تعهــد مســؤولان مــالی سـازمان مربوطـه بـا تعیـین مهلـت و کـالای متعلـق بـه سـایر اشـخاص را بـا اخـذ ضــمانتنامه بــانکی و تعیــین مهلتــی کــه حــداکثر بــیش از یـ           ـکســال نباشــد بــرای پرداخت حقوق ورودی به طور قطعی ترخیص کند.

تبصــره۱ـــ افــزایش حقــوق ورودی شــامل کــالای موجــود در امــاکن گمرکــینیست.

تبصــره۲ـــ درآمــدهای موضــوع ایــن قــانون بــا رعایــت حکــم مـ        ـاده(۱۶۰) بــه حســابی کــه ازســوی خزانــه داری کــل کشــور تعیــین و توســط گمــرک ایــران اعـلام مـ یشـود واریـز مـ یگـردد. گمـرک مکلـف اسـت در قبـال دریافـت هرگونـه وجه، رسید آن را به پرداخت کننده تسلیم نماید.

مــاده۷ـــ کــالای موجــود در گمــرک، وثیقــه پرداخــت کلیــه وجــوه متعلقــه بــه آن کــالا و ســایر بــدهیهای قطعــی صــاحب کــالا بابــت وجــوهی اســت کــه وصــول آن بـ ـهموجــب قــانون برعهــده گمــرک اســت . گمــرک قبــل از دریافــت یــا تــأمین وجوه مذکور ن          می        تواند اجازه تحویل و ترخیص کالا را بدهد.

مــاده۸ ـ گمــرک مجــاز اســت هرگونــه مطالبــات قطعــی خــود ناشــی از اجــرای ایــن قــانون را از اشخــــاص بــه ســازمان امــور مالیــاتی اعــلام نمایــد تــا ســازمان مـــذکور آن را براســـاس قـــانون مالیاتهـــای مســـتقیم و آیـــین نامـــه اجرائـــی و اصلاحیه های بعدی آن وصول کند.

مبحث دوم ـ فناوری اطلاعات و ارتباطات

مــاده۹ـــ گمــرک موظــف اســت امکانــات  بــهکــارگیری فنــاوری اطلاعــات و ارتباطـــات را بـــا رعایـــت قـــوانین تجـــارت الکترونیـــک و مـــدیریت خـــدمات کشوری در اجرای وظایف خود فراهم آورد.

تبصــره ـ وزارت امــور اقتصــادی و دارایــی موظــف اســت ظــرف شــش مــاه از تــاریخ تصــویب ایــن قــانون آیــین نامــه گمــرک الکترونیکــی را بــا همکــاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تهیه کند و به تصویب هیأت وزیران برساند.

مبحث سوم ـ تضمین

مـاده ۱۰ــ بـه اسـتثناء هزینـه انجـام خـدمات کـه بلافاصـله وصـول مـی شـود، میــزان تضــمین اخــذ شــده بــرای وصــول حقــوق ورودی بــرای کالاهــای مجــاز معــادل حقــوق ورودی متعلقــه و بــرای ســایر کالاهــا معــادل حقــوق ورودی متعلقـه بـه عـلاوه نصـف تـا سـه برابـر ارزش کـالا اسـت کـه حسـب مـورد توسـط گمرک تعیین می شود.

مبحث چهارم ـ تشریفات و کنترلهای گمرکی

مــاده۱۱ـــ بــه منظــور حصــول اطمینــان از رعایــت مقــررات گمرکــی، کلیــه کالاهــایی کــه بــه قلمــرو گمرکــی وارد یــا از آن خــارج مــی شــود، مشــمول تشــریفات و کنترلهــای گمرکــی بــا اســتفاده از        شــیوههــایی ماننــد مــدیریت خطــر، بازرســیهای مــنظم یــا اتفــاقی، بـ ـهکــارگیری تجهیــزات و شــیوه هــای نــوین بازرســی، روشــهای مبتنــی بــر حسابرســی و در مــوارد اســتثنائی بدرقــه یــا مراقبت است.

مــاده ۱۲ـــ بــه منظــور تســهیل و تســریع در انجــام تشــریفات گمرکــی در مبـــادی ورودی و خروجـــی، نماینـــدگان وزارتخانـــه  هـــا و ســـازمانهای مســـؤول ســایر کنترلهــا موظفنــد تحــت نظــارت گمــرک اقــدام نماینــد. ســایر کنترلهــا ماننـــد بازرســـیهای پزشـــکی، دامپزشـــکی، گیـــاهی، اســـتانداردهای فنـــی و کیفیــت بایــد بــه صــورت هماهنــگ و تحــت نظــارت گمــرک ســاماندهی     شــود. برخــی از ایــن کنترلهــا بــه منظــور تســهیل تجــارت بــین  المللــی مــی توانــد بــا همــاهنگی قبلــی بــه گمــرک واگــذار شــود یــا در مکــان دیگــری بــه          تشــخیص گمرک صورت گیرد.

وزارتخانــه هــا و ســازمانهای مســؤول ایــن کنترلهــا بایــد بــه منظــور انجــام ســریع وظایفشان امکانات و تسهیلات لازم را فراهم نمایند.

مبحث پنجم ـ الزامات سامانه (سیستم) هماهنگ شده

مــاده۱۳ـــ وزارت امــور اقتصــادی و دارایــی موظــف اســت اصــلاحات مربــوط بــه ســامانه هماهنــگ شــده توصــیف و کدگــذاری کــالا، یادداشــتهای توضــیحی آن و اصــلاحات بعــدی را در قالــب آیــین نامــه پیشــنهاد نمایــد و بــه تصــویب هیــأت وزیــران برســاند و اصــلاحات مزبــور را در روزنامــه هــای کثیرالانتشــار آگهی و در تارنمای(وب سایت) اختصاصی گمرک درج کند.

تبصــره ـ درصــورتی کــه اصــلاحات مزبــور در مأخــذ حقــوق ورودی مــؤثر باشــد، کــالای موجــود در گمــرک و کــالایی کــه قبــل از اعــلام آگهــی بــرای آن گشــایش اعتبــار شــده یــا بارنامــه حمــل بــرای آن صــادر گردیــده اســت مشــمول مأخذ کمتر می شود.

مدت زمان رسیدن کالای بارنامه در آیین نامه این قانون تعیین می گردد.

بخش دوم ـ       ارزشگذاری و قواعد مبدأ

فصل اول ـ ارزش کالا

مبحث اول ـ ارزش کالای ورودی(وارداتی)

مــاده۱۴ـــ ارزش گمرکــی کــالای ورودی در همــه مــوارد عبــارت اســت از ارزش بهــای خریــد کــالا در مبــدأ بــه اضــافه هزینــه بیمــه و حمــل و نقـ ـل(ســیف) بــه اضـافه سـایر هزینــه  هــایی کــه بــه آن کـالا تـا ورود بــه اولــین دفتـر گمرکــی تعلـق مـی گیـرد کـه از روی سـیاهه خریـد یـا سـایر اسـناد تسـلیمی صـاحب کـالا تعیــین مـ    ـیشــود و براســاس برابــری نــرخ ارز اعــلام شــده توســط بانــک مرکــزی در روز اظهار است.

تبصــره۱ـــ در تعیــین ارزش گمرکــی مــوارد ذیــل، در صــورت پرداخــت  افزوده می شود:

الف ـ حقوق مالکیت معنوی

• ـ هزینه های طراحی و مهندسی در سایر کشورها        پ ـ ظروف و محفظه ها
• ـ مــواد، قطعــات و تجهیــزات بــه کــار رفتــه در تولیــد کــالای وارده و تأمین شده توسط خریدار
• ـ هــر بخــش از عوایــد فــروش مجــدد و عوایــد واگــذاری تعلق گرفتــه بــه فروشنده به طور مستقیم یا غیرمستقیم

تبصـــره۲ــــ چنانچـــه ارزش گمرکـــی کـــالای ورودی از قیمـــت منـــدرج در اسناد ارائه شده متمایز باشد، شامل هزینه ها یا موارد زیر نمی شود:

الـف ـ هزینـه سـاختن، نصـب کـردن، سـوار کـردن، نگهـداری یـا کمـک فنـی در مــورد کالاهــایی ماننــد دســتگاه هــا،  ماشــینآلات و تجهیــزات صــنعتی پــس  از ورود آنها

• ـ هزینه حمل و نقل پس از ورود کالا

پ ـ هزینــه ســود متــداول ناشــی از تــأمین مــالی خریــد کــالای وارده توســط فروشنده یا شخص ثالث

• ـ هزینــه اقــدامات خریــدار خــارج ازشــرایط انجــام معاملــه، ماننــد فعالیتهای بازاریابی برای کالا
• ـ حق تکثیر و تولید داخلی کالای وارده
• ـ ارزش یــا هزینــه اطلاعــات و دســتورالعملهای ضــبط شــده در  نــرمافــزار یــا روی حــاملین اطلاعــات ماننــد دیســکت، لــوح فشــرده و مشــابه آن بــرای استفاده در رایانه؛ در این موارد ارزش حامل خام محاسبه می شود.

تبصـــره ـ »اطلاعـــات و دســـتورالعمل ها « شـــامل ضـــبط هـــای صـــدایی، ســینمایی، ویــدئویی، نــرمافزارهــای تجــاری و همچنــین »حــاملین اطلاعــات « شــامل مــدارهای مجتمــع، نیمــه هادیهــا و وســایل مشــابه از ایــن حکــم مســتثنی است.

مــاده۱۵ـــ هرگــاه از طــرف صــاحب کــالا ســیاهه خریــد بــه گمــرک تســلیم نشــده باشــد یــا ارزش منــدرج در اســناد تســلیمی صــاحب کــالا بــه اســتناد دلایــل و مــدارک قابــل قبــول مــورد پــذیرش گمــرک نباشــد، ارزش کــالا برمبنــای یکی از روشهای ذیل تعیین می شود:

الف ـ سوابق ترخیص کالای مثل همزمان از همان کشور مبدأ

ب ـ سوابق ترخیص کالای مشابه همزمان از همان کشور مبدأ

پ ـ قیمت فروش همان کالا در بازار داخلی پس از تعدیل های لازم

ت ـ ارزش محاسباتی برمبناء عوامل متشکله

ث ـ ارزش گــذاری کــالا برمبنــاء مــدارک و اطلاعــات موجــود و بــا انعطــاف در به کارگیری روشهای فوق الذکر

تبصــره ـ رعایــت تقــدم و تــأخر در بــه کــارگیری روشــهای فــوق الزامــی اســت و فقــط در صــورت درخواســت واردکننــده، ترتیــب کــاربرد  روشهــای ســوم و چهارم قابل جابهجایی است.

شــرایط و مقــررات اجــرای ایــن مــاده در آیــین نامــه اجرائــی ایــن قــانون تعیــین می شود.

مبحث دوم ـ ارزش گمرکی کالای صدوری(صادراتی)

مــاده ۱۶ـــ ارزش گمرکــی کــالای صــدوری، عبــارت اســت از قیمــت فــروش کـالا بـرای صـدور بـه اضـافه هزینـه بیمـه، بـاربری و حمـ ل و نقـل و سـایر هزینـه  هــایی کــه بــه آن کــالا تــا خــروج از قلمــرو گمرکــی تعلــق مــی گیــرد و از روی ســیاهه و اســناد تســلیمی صــادرکننده تعیــین می گــردد. در صــورت عــدم ارائــه اســناد و یــا نامتناســب بــودن ارزش اظهــار شــده بــه دلایــل مســتند، گمــرک ارزش کــالای صــدوری را بــا اســتعلام از مراجــع           ذیربــط و براســاس قیمــت عمده فروشـی آن در بـازار داخلـی بـه اضـافه هزینـه هـایی کـه تـا خـروج از قلمـرو گمرکی به آن تعلق می گیرد تعیین می نماید.

تبصــره ـ تشــخیص نامتناســب بــودن ارزش گمرکــی مــانع از صــدور کــالا نیسـت و گمـرک مـ یتوانـد بـا اخـذ تعهـد، رسـیدگی بـه ارزش را بـه بعـد از صـدور موکــول نمایــد مگــر در مــواردی کــه صــادرات کــالا منــوط بــه پرداخــت عــوارض صادراتی برمبنای ارزش کالا باشد.

فصل دوم ـ قواعد مبدأ

مـاده ۱۷ــ کشـور مبـدأ کـالا کشـوری اسـت کـه کـالا در آن تولیـد یـا سـاخته و بــه منظــور اعمــال اهــداف تعرفــه ای گمرکــی، محــدودیتهای مقــداری یــا هــر اقـدام دیگـر مـرتبط بـا امـر تجـارت در آن، بـ هکـار گرفتـه مـی شـود. قواعـد مبـدأ براســاس ضــوابط ســازمان تجــارت جهــانی و مــورد تأییــد شــورای همکــاری گمرکی در آیین نامه اجرائی این قانون تعیین می گردد.

تبصــره ـ مرجــع صــدور گــواهی مبــدأ در ایــران اتــاق بازرگــانی و صــنایع و معادن ایران است.

بخش سوم ـ تشریفات قبل از اظهار

مــاده ۱۸ـــ شــرکتهای حمــل و نقــل موظفنــد هنگــام ورود وســیله نقلیــه بــه قلمــرو گمرکــی، دو نســخه اظهارنامــه اجمــالی تنظــیم و بــه هریــک از آنهــا نســخه ای از فهرســت کــل بــار و در صــورت نیــاز، بارنامــه هــای (راهنامــه هــای) هــر ردیــف از فهرســت کـل بــار را ضــمیمه و بـه گمـرک و مرجــع تحویــل گیرنـده کـالا تســلیم کننــد و در صــورت خــالی بــودن وســیله نقلیــه، اظهارنامــه اجمــالی بــا تصـریح بـر خـالی بـودن تسـلیم نماینـد. اظهارنامـه اجمـالی بایـد بـه زبـان فارسـی و طبــق نمونـ ـهای کــه گمــرک ایــران بــا همــاهنگی مراجــع تحویــل گیرنــده تهیــه می نماید، بدون حک و اصلاح و       قلمخوردگی تنظیم گردد.

تبصــره۱ـــ مســؤولیت شــرکتهای حمــل  و نقــل بــه هنگــام تنظــیم و تســلیم اظهارنامــه اجمــالی از نظــر محتویــات بســته هــای آکبنــد محــدود بــه منــدرجات بارنامــه هــای مربوطــه             اســت. بــارگُنج هــای (کانتینرهــای) بــارگیری و مهرومــوم شده از طرف فرستنده کالا در حکم بسته آکبند تلقی می گردد.

تبصـــره۲ـــ مقـــررات ایـــن مـــاده شـــامل کالاهـــای ورودی از منـــاطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی به قلمرو گمرکی نمی گردد.

مــاده۱۹ـــ تخلیــه کــالا در امــاکن گمرکــی موکــول بــه موافقــت گمــرک اسـ ـت. مرجــع تحویــل گیرنــده بایــد قبــل از تخلیــه کــالا همــاهنگی لازم را بــا گمــرک بــه  عمل آورد.

تبصــره ـ ترتیبــات نظــارت بــر تخلیــه و نحــوه       فهرســتبــرداری، پــذیرش، تحویــل، چیــدمان، ثبــت دفــاتر و تنظــیم صــورتمجالس و چگــونگی تســویه محمــولات وســیله نقلیــه و ترتیــب تحویــل و تحــول کــالا بــه انبارهــای گمرکــی       در آییننامه اجرائی این قانون تعیین می شود.

مــاده۲۰ـــ هرگــاه شــرکت حمــل و نقــل بعــد از تســلیم اظهارنامــه اجمــالی و فهرســت کــل بــار (مانیفســت) ضــمیمه آن، اظهارنامــه و فهرســت کــل بــار دیگــری در تغییــر و اصــلاح آن یــا تکمیــل اظهارنامــه قبلــی بــه گمــرک و مرجــعتحویــل گیرنــده بدهــد درصــورتی کــه قبــل از شــروع بــه عملیــات تخلیــه تســلیم شـده باشــد فهرسـت کــل بــار و اظهارنامـه اصـلاحی یـا تکمیلـی مــذکور پذیرفتــه می شود.

تبصــره ـ درصــورتی کــه مــوارد اصــلاح در ارتبــاط بــا نــوع کــالا و تعــداد بســته نباشــد گمــرک بعــد از تخلیــه و قبــل از صــدور ترخیصــیه نیــز اظهارنامــه و فهرست کل بار اصلاحی یا تکمیلی مذکور در این ماده را می پذیرد.

مــاده۲۱ـــ هرگــاه در موقــع تحویــل قطعــی محمــولات وســیله نقلیــه بــه مرجـــع تحویـــل گیرنـــده و تطبیـــق آن بـــا منـــدرجات اظهارنامـــه اجمـــالی و فهرســت کــل بــار ضــمیمه آن اختلافــاتی از حیــث تعــداد بســته هــای تحــویلی مشــاهده شــود، بلافاصــله مراتــب در صورتمجلســی بــه امضــاء نماینــده شــرکت حمــل و نقــل و مــأموران مرجــع تحویــل گیرنــده  و نظــارت گمــرک مــی رســد. در مــورد ایــن اخــتلاف بــا شــرکت حمــل و نقــل طبــق مــاده(۱۰۴) ایــن قــانون رفتــار می شود.

تبصــره ـ بــارگُنج هــایی کــه در مقصــد بارنامــه بــه عنــوان چنــد         محمولــهای (LCL) اظهـــار اجمـــالی و تحویـــل مرجـــع تحویـــل گیرنـــده مــ ـیشـــود، بـــا درخواســت شــرکتهای حمــل و نقــل بــین المللــی دارنــده ترخیصــیه کلــی و ارائــه بارنامـــه هـــای تفکیکـــی(HBL)، بـــارگُنج در محـــلِ تخصـــیص یافتـــه تخلیـــه مــی شــود. ســپس قــبض انبــار تفکیکــی صــادر و در صــورت عــدم تطبیــق تعــداد بسـته هـا در هـر بارنامـه بـا بسـته هـای تخلیـه شـده، مقـررات ایــن مـاده اعمـال می گردد.

مـاده۲۲ــ تمـام وظـایفی کـه بـه موجـب ایـن قـانون برعهـده شـرکتهای حمـل  و نقــل اســت مــی توانــد بــه وســیله نماینــدگی مجــاز آنهــا نیــز انجــام شــود و در ایــن صــورت نماینــده مزبــور تمــام مســؤولیتهای گمرکــی، بنــدری و فرودگــاهیمربوطه را برعهده دارد.

بخش چهارم ـ نگهداری کالا در اماکن گمرکی

فصل اول ـ انبارهای گمرکی و مسؤولیت نگهداری کالا        مبحث اول ـ انبارهای گمرکی

مــاده ۲۳ـــ منظــور از انبارهــای گمرکــی اعــم از انبــار مســقف، غیرمســقف و محوطـــه، امـــاکنی اســـت کـــه بـــرای نگهـــداری کالاهـــای ورودی و صـــدوری تأســیس و توســط مراجــع تحویــل گیرنــده کــالا اداره مــی شــود. هــر جــا ضــرورتهای تجــاری ایجــاب نمایــد گمــرک اجــازه تأســیس ایــن انبارهــا را صــادر و ترتیبــات کنترلهــای گمرکــی را تعیــین مــی نمایــد. مراجــع تحویــل گیرنــده  کــالا ملزمند مفاد این قانون را رعایت نمایند.

تبصــره ـ مراجــع تحویــل گیرنــده  کــه کــالای گمــرک نشــده را بــا موافقــت گمــرک نگهــداری مـ ـینماینــد مــی تواننــد بــه توســعه تأسیســات و انبارهــای مــورد نیاز در محدوده دارای مجوز اقدام نمایند.

مــاده۲۴ـــ مــدت مجــاز نگهــداری کــالا در انبارهــای گمرکــی از تــاریخ تحویــل کـالا بـه ایـن امـاکن سـه مـاه اسـت . در صـورت تقاضـای کتبـی صـاحبان کـالا یـا شــرکتهای حمــل و نقــل در مــورد کــالای عبــوری و وجــود علــل موجــه بــه تشـخیص گمـرک و بـا پرداخـت هزینـه انبـارداری تـا تـاریخ موافقـت گمـرک ایـن مـدت حـداکثر تـا دو مـاه دیگـر قابـل تمدیـد اسـت . درصـورتی کـه ظـرف مهلـت مقــرر صــاحب کــالا بــرای انجــام تشــریفات گمرکــی و پرداخــت وجــوه متعلقــه اقــدام ننمایــد کــالا مشــمول مقــررات متروکــه مــی شــود. چنانچــه کــالا بــه انبارهــای گمرکــی متعــدد منتقــل و نگهــداری شــود مــدت توقــف از زمــان ورود کـالا بـه اولـین انبـار گمرکـی محاسـبه مـی شـود. مهلـت توقـف مرسـولات پسـتی غیرتجاری تابع مقررات پست است.

تبصــره۱ـــ درصــورتی کــه امکانــات لازم بــرای نگهــداری کــالای فاسدشــدنیو کــالایی کــه نگهــداری آن هزینــه اضــافی ایجــاد مــی کنــد، در انبارهــای گمرکــی موجــود نباشــد، بایــد بلافاصــله پــس از       تخلیــه و تحویــل، تــرخیص و یــا بــا مسـؤولیت صـاحب کـالا و نظـارت گمـرک بـه انبـار مناسـب منتقـل شـ  ود. در غیـر ایــن صــورت، مرجــع تحویــل گیرنــده هــیچ گونــه مســؤولیتی در قبــال ضــایع یــا فاســد شـــدن آنهــا نــدارد و گمــرک بلافاصـــله مقــررات متروکــه را در مــورد آن کالا اعمال       مینماید.

تبصـره۲ــ چنانچـه ظـرف یـ      کمـاه کالاهـایی کـه بـرای آن سـند تـرخیص یـا فــروش صــادر گردیــده اســت از انبارهــا خــارج نشــود مشــمول مقــررات متروکــه مــی شــود. ایــن مهلــت بــا اعــلام موافقــت مرجــع تحویــل گیرنــده و گمــرک قابــل تمدید است.

تبصــره۳ـــ تــا زمــانی کــه کــالا بــه انتظــار اعــلام نظــر قطعــی گمــرک در انبارهای گمرکی متوقف گردد، کالا متروکه نمی شود.

تبصــره۴ـــ تعیــین مهلــت توقــف کــالا در منــاطق آزاد و منــاطق ویــژه اقتصــادی بــر اســاس ضــوابط قــانونی منــاطق مــذکور در اختیــار ســازمانهای مســؤول ایــن منــاطق              اســت. کالاهــایی کــه در ایــن منــاطق پــس از انقضــاء مهلتهــای اعطــائی توســط ســازمانهای مـ       ـذکور مهلــت منقضــی، اعــلام مــی شــوند نیز مشمول مقررات کالای متروکه می گردند.

مبحث دوم ـ مسؤولیت حفظ و نگهداری کالا در انبارهای گمرکی

مـــاده۲۵ــــ مســـؤولیت حفـــظ و نگهـــداری کـــالای موجـــود در انبارهـــای گمرکــی از هنگــام تحویــل گــرفتن تــا زمــان تحویــل دادن آن بــا مرجــع تحویــل گیرنــده  کــالا اســت. مرجــع تحویــل گیرنــده  مکلــف اســت کــالای موجــود در انبارهــای گمرکــی را در مقابــل خطــرات ناشــی از  آتــشســوزی، اشــتعال و انفجــار بیـــمه نمایــد و حــق بیمــه مربوطــه را بــه هنگــام تــرخیص از صــاحب کــالا وصــول کنــد. درصــورتی کــه کــالای تحــویلی بــه انبارهــای گمرکــی بــه موجــب بیمــه نامــهمعتبــر کــه        شــماره آن بایــد در هنگــام تحویــل کــالا در اظهارنامــه اجمــالی یــا بیانیــه یــا اســناد معتبــر دیگــر بــه مرجــع تحویــل گیرنــده اعــلام گــردد، بیمــه باشــد، تــا زمــانی کــه بیمـ ـهنامــه مزبــور دارای اعتبــار اســت، کــالا تحــت پوشـــش آن اســت و بــرای ایــن مــدت حــق بیمـــه توســط مرجــع تحویــل گیرنــده دریافــت نمی گردد.

تبصــره۱ـــ ارزش کــالا بــرای دریافــت حــق بیمــه و پرداخــت غرامــت در مــورد کــالای تجــاری ارزش »ســیف« اســت کــه در اســناد خریــد تعیــین مــی گــردد. در مــواردی کــه اســناد ارائــه نشــود ارزش بــه موجــب مفــاد ایــن قــانون تعیــین می شود.

تبصــره۲ـــ در مســیر حمــل عبــور داخلــی اداری مســؤولیت حفاظــت کــالا حسب مورد با عبوردهنده است.

تبصــره۳ـــ در مــواردی کــه مرجــع تحویــل گیرنــده مســؤولیت بــاربری کــالا را نیــز برعهــده دارد، خســارات وارده بــه هنگــام بــاربری نیــز مشــمول ایــن مــاده می شود.

تبصــره۴ـــ درصــورتی کــه           کــالا بــا روش اعتبــار اســنادی وارد گــردد فقــط ارائه یک نسخه از بیمه نامه معتبر در زمان ترخیص کالا کافی است.

تبصــره۵ ـ چنانچــه تصــویر بیمــه  نامــه دارای اعتبــار زمــانی کــالای عبــوری خــارجی از ســوی عبوردهنــده بــه طــور کتبــی بــا ذکــر تعهــد و تأییــد اصــالت بیمـه نامـه در زمـان اظهـار بـه گمـرک ارائـه گـردد آن کـالا مشـمول پرداخـت حـق بیمه محلی نمی گردد.

مــاده۲۶ـــ در غیــر از مــوارد مــذکور در     مــاده(۲۵) ایــن قــانون و مــوارد قــوه قهریــه (فــورس مــاژور) و خســارت ناشــی از کیفیــت کــالا یــا بــدی بسـ ـتهبنــدی، درصـورتی کـه کـالا در مـدت توقـف در انبارهـای گمرکـی از بـین بـرود یـ ا آسـیبببیند، مرجع تحویل گیرنده مسؤول پرداخت غرامت است.

تبصــره۱ـــ پرداخــت غرامــت یــا صــرف نظــر کــردن صــاحب کــالا از دریافــت آن رافــع مســؤولیت مرجــع تحویــل گیرنــده  در مــورد حقــوق دولــت نیســت و در صــورت ثبــوت تقصــیر و احــراز تخلــف بایــد حقــوق ورودی متعلــق بــه کــالای از بین رفته را پرداخت نماید.

تبصــره۲ـــ چنانچــه مرجــع تحویــل گیرنــده ، گمــرک و مرتکــب، کارمنــد گمــرک باشــد خســارت بــه وســیله گمــرک جبــران و ســپس از کارمنــد متخلــف مطالبه و وصول می شود.

فصل دوم ـ انبارهای اختصاصی، انبارها و سردخانه های عمومی رسمی و گمرک اختصاصی

مــاده ۲۷ـــ منظــور از انبــار اختصاصــی انبــاری اســت خــارج از انبارهــای گمرکــی کــه کــالای گمــرک نشــده متعلــق بــه شــخص خــاص بــا شــرایط مقــرر در ایــن فصــل در آن نگهــداری مــی شــود. صــاحب کــالا مــی توانــد کــالای گمــرک نشـده متعلـق بـه خـود را بـه منظـور انجـام یـا اتمـام تشـریفات گمرکـی در انبـار اختصاصــی تحــت نظــارت نزدیکتــرین گمــرک طبــق شــرایط مقــرر در ایــن فصــل نگهداری کند.

تبصــره ـ شــرایط فیزیکــی انبــار اختصاصــی، نحــوه اداره و زمــان مجــاز نگهــداری و چگــونگی سرشــماری کــالا و شــیوه بازرســی از انبــار بــه موجــب آیـ          ـیننامــه ای اســت کــه ظــرف شــش مــاه از تــاریخ تصــویب ایــن قــانون توســط گمرک تهیه می شود و به تصویب هیأت وزیران می رسد.

مــاده۲۸ـــ گمــرک درصــورتی مــی توانــد بــا انتقــال و نگهــداری کــالا در انبــار اختصاصــی موافقــت نمایــد کــه حقــوق ورودی متعلــق بــه آن تضــمین شــود و کــالا از انــواع مجــاز و مجــاز مشــروط     باشــد. درصــورتی کــه کــالا از نــوع مجــاز باشـد و یـا مجوزهـای لازم هنگـام انتقـال بــه انبـار توسـط واردکننـده ارائــه شــود میــزان تضــمین معــادل حقــوق ورودی اســت . انتقــال کــالا بــه انبــار اختصاصــی بــا صدور پروانه عبور داخلی انجام می گردد.

مــاده۲۹ـــ مــدت مجــاز توقــف کــالا، در انبارهــای اختصاصــی محــدود بــه مهلــت هــای مقــرر در مــاده (۲۴) ایــن قــانون نیســت و مهلــت آن از طــرف گمرک ایران تعیین می شود.

درصــورتی کــه تــا پایــان مهلــت مقــرر صــاحب کــالا نســبت بــه انجــام تشــریفات گمرکی اقدام ننماید،  بهنحو ذیل اقدام می شود:

الــف ـ چنانچــه کــالا از نــوع مجــاز باشــد یــا صــاحب کــالا مجوزهــای لازم را اخــذ و ارائــه نمایــد، گمــرک مکلــف اســت حقــوق ورودی متعلقــه بــه کــالا را از محــل تضــمین آن تــأمین و پــس از وصــول، پروانــه ورود قطعــی صــادر کنــد و برای صاحب کالا ارسال دارد.

ب ـ در مــورد کــالایی کــه مجــوز لازم بــرای تــرخیص آن اخــذ و ارائــه نشــده اســت، مراتــب بــه صــاحب کــالا اعــلام  و مقــررات کــالای متروکــه در مــورد آن اعمــال مـ ـیگــردد و تضــمین مــأخوذه بــا توجــه بــه شــرایط مــذکور در اجـ            ـازهنامــه تأسیس و مواد دیگر این فصل ابطال می شود.

مــاده۳۰ـــ خــارج کــردن کــالا از انبارهــای اختصاصــی صــاحب کــالا مســتلزم انجــام تشــریفات گمرکــی اســت در غیــر        ایــنصــورت موضــوع مشــمول مقــررات قاچــاق گمرکــی  مــیشــود. مــأموران گمــرک حــق دارنــد بــه صــورت تصــادفی کــالای موجــود در انبــار اختصاصــی را مــورد رســیدگی و شــمارش قــرار دهنــد و مشخصـــات آنهـــا را بـــا منـــدرجات دفـــاتر و اســـناد و مـــدارک ورود و خـــروج تطبیق نمایند.

تبصـره۱ــ مسـؤولیت از بـین رفـتن، کـاهش یـا آسـ یبدیـدگی یـا فسـاد کـالا در انبارهــای اختصاصــی صــاحب کــالا برعهــده صــاحب آن اســت کــه عــلاوه بــر آن مسؤولیت پرداخت حقوق ورودی متعلقه را نیز دارد.

تبصــره۲ـــ در صــورتی کــه از بــین رفــتن کــالا ناشــی از عوامــل قــوه قهریــه (فــورس مــاژور) باشــد صــاحب کــالا از پرداخــت حقــوق ورودی متعلقــه معــاف است.

مــاده۳۱ـــ گمــرک مــی توانــد بــا انتقــال کــالای گمــرک نشــده بــه انبارهــا و  ســردخانههــای عمــومی رســمی، غیــر از انبارهــای گمرکــی، موافقــت  نمایــد. مقــررات ایــن فصــل شــامل انبارهــا و  ســرد خانههــای عمــومی رســمی نیــز می باشد.

مــاده۳۲ـــ بــه منظــور نگهــداری کالاهــای گمــرک نشــده بــه جــز کــالای ممنــوع، گمــرک مــی توانــد بــا تأســیس واحــدهای گمرکــی اختصاصــی بــرای صــاحبان کالاهــا و شــرکتهای حمــل و نقــل بــین المللــی بــا اخــذ تضــمین موافقــتکنــد و مــأموران لازم را جهــت اجــرای مقــررات و انجــام تشــریفات گمرکــی در این اماکن مستقر نماید.

چگــونگی انجــام تشــریفات گمرکــی و نظارتهــای مربوطــه  بــا رعایــت ایــن قــانون  در آیین نامه اجرائی مشخص می گردد.

بخش پنجم ـ کالای متروکه، ضبطی (ضبط شده) و واگذاری به گمرک

مــاده ۳۳ـــ کــالای متروکــه موضــوع مــاده (۲۴) ایــن قــانون و کــالای ضــبطی و واگــذاری بــه گمــرک، توســط ســازمان        جمــعآوری و فــروش امــوال تملیکــی بــه  عنــوان مســؤول فــروش کــالای متروکــه و ضـبطی بــا رعایــت مقــررات مربوطــه بــه  فروش می رسد.

تبصـره۱ــ تـا زمـانی کـه کـالا توسـط سـازمان یـاد شـد ه بـه فـروش نرسـیده اســت، صــاحب کــالا حــق دارد پــس از اعــلام گمــرک بــه ســازمان مــذکور بــرای انجــام تشــریفات قطعـــی گمرکــی و تــرخیص کــالای خــود نـــسبت بــه تســلیم اظهارنامــه و یــا تغییــر عنــوان اظهـــار بــا رعایــت مقــررات مربوطــه و پرداخــت کلـیه وجوه متعلقه و سایر        هـزینههای انجام شده اقدام نماید.

تبصـره۲ــ کـالایی کـه پـس از متروکـه شـدن، بـه انبارهـای سـازمان یادشـده منتقل می گردد نیز مشمول مقررات تبصره (۱) این ماده می شود.

تبصــره۳ـــ امــوال در اختیــار ولــی فقیــه کــه در قــوانین و مقــررات مربوطــه مشــخص شــده اســت پــس از صــدور حکــم مراجــع قضــائی       ذیصــلاح بــا رعایــت  مقررات مربوط به نهاد مأذون از سوی ولی فقیه تحویل می گردد.

مــاده۳۴ـــ مرجــع تحویــل گیرنــده  مکلــف اســت در موقــع تســلیم قــبض انبــار، تــاریخ متروکــه شــدن کــالا و اقــدام بــرای فــروش آن را بــا درج مفــاد مــاده (۲۴) این قانون در ظهر قبض انبار مشخص نماید.

تبصــره۱ـــ شــرکتهای حمــ ل و نقــل یــا آورنــده کــالا مکلفنــد تــاریخ تحویــل کــالا بــه انبارهــای گمرکــی همچنــین مفــاد مـ     ـاده(۲۴) را حــداکثر ظــرف پــنج روز پــس از تحویــل کــالا، بــه صــاحب یــا گیرنــده کــالا و درصــورتی کــه صــاحب یــا گیرنـده کـالا مشـخص نباشـد بـه بانـک واسـطه یـا فرسـتنده کـالا اطـلاع دهنـ د. درصـورتی کـه شـرکتهای حمـل و نقـل یـا آورنـده کـالا بـه تکلیـف مقـرر در ایـن تبصــره عمــل نکننــد مســؤول جبــران خســاراتی مــی باشــند کــه از ایــن راه بــهاشخاص ذی نفع وارد می شود.

تبصــره۲ـــ گمــرک موظــف اســت بــرای کـالای هــر ردیــف دفتــر انبــار، اظهارنامــه گمرکــی تنظــیم نمایــد و کــالا را بــا حضــور نماینــده مرجــع تحویــل گیرنــده مــورد ارزیــابی قــرار دهــد و مقــدار، نــوع، ارزش و ســایر مشخصــات آن را تعیــین و در مــتن اظهارنامــه قیــد کنــد و حقــوق ورودی و هزینــه هــای انجــام خــدمات مربوطــه را نیــز محاســبه    نمایــد. محاســبه حقــوق ورودی و  هزینــه هــای کــالای متروکـه بـه مأخـذ زمـان تنظـیم اظهارنامـه بـه عمـل مـی آیـد. فهرسـت ایـن کالاهـا بــه همــراه اظهارنامــه هــای مربــوط بــه ســازمان جمــع آوری و فــروش امــوال تملیکی ارسال می گردد.

مــاده ۳۵ـــ هرگــاه کــالای متروکــه از نــوع کــالای ممنــوع باشــد ارزیابــان مکلفنــد بلافاصــله بــرای آن صــورتمجلس ضــبط تنظــیم نماینــد و گمــرک بایــد مراتــب را بــه صــاحب کــالا و    یــا آورنــده آن (در صــورت مشــخص نبــودن نــام و نشــانی صــاحب کــالا ) و همچنــین در صــورت معلــوم نبــودن آورنــده بــه وســیله درج آگهــی در یــک روزنامــه کثیرالانتشــار ابــلاغ           نمایــد. درصــورتی کــه صــاحب کــالا بــه عمــل ضــبط گمــرک اعتــراض داشــته باشــد مــی توانــد ظــرف دو مــاه از تــاریخ ابــلاغ صــورتمجلس ضــبط یــا  درج در روزنامــه، بــه مرجــع قضــائی محــل مراجعــه کنــد و مراتــب را حــداکثر ظــرف پــانزده روز از تــاریخ مراجعــه بــه مرجــع قضـائی بـا ارائـه گـواهی بـه گمـرک مربوطـه اعـلام نمایـد. در غیـر ایـ نصـورت کـالا به ضبط قطعی دولت در     میآید.

تبصــره ـ کــالای ضــبط شــده     ســریعالفســاد و کــالایی کــه             نگهــداری آن ایجـاد هزینـه اضـافی یـا خطـر نمایـد اعـم از ایـ نکـه ضـبط، قطعـی شـده یـا نشـده باشــد و همچنــین کــالایی کــه از تــاریخ ضــبط آن شــش مــاه گذشــته ولــی از طــرف مرجــع قضــائی تعیــین تکلیــف نهــائی نشــده باشــد طبــق مقــررات بــه             فــروش مــیرســد و وجــوه حاصــل از فــروش آن تــا تعیــین تکلیــف نهــایی بــه عنــوان ســپرده نگهــداری مــی شــود مگــر آن کــه مرجــع مزبــور ادامــه نگهــداری عین کالا را تا تعیین تکلیف نهائی لازم بداند.

مــاده۳۶ـــ کــالای موجــود در امــاکن گمرکــی کــه از طــرف مرجــع صــلاحیتدار دســتور توقیــف آن داده مــی شــود مشــمول مقــررات کــالای متروکــه اســت و مــازاد حاصــل از فــروش در حــدود             دســتور مرجــع در توقیــف مــی مانــد. مــواردی کــه     بــهاســتناد مــاده (۱۰) قــانون مجــازات اســلامی دســتور توقیــف داده شــده است از این حکم مستثنی است.

مــاده۳۷ـــ ســازمان جمــع آوری و فــروش امــوال تملیکــی موظــف اســت بلافاصــله پــس از انجــام تشــریفات مــذکور در مــواد (۳۳) و (۳۴) ایــن قــانون بــا تنظــیم صــ ورتمجلس بــه دریافــت کــالای متروکــه و ضــبطی از مرجــع تحویــل گیرنده با نظارت گمرک و انتقال آن به انبارهای خود اقدام نماید.

تبصــره۱ـــ در مــورد کــالای بــارگنجی، حــداکثر ظــرف یــک هفتــه پــس از اجــرای تشــریفات متروکــه، کــالا از بــارگنج خــارج و بــارگنج خــالی بــه مرجــع تحویــل گیرنــده تحویــل مــی گــردد. خــروج کــالا بــا بــارگنج بــا موافقــت کتبــی صــاحب آن امکانپــذیر اســت . چنانچــه بــارگنج مــذکور از تــاریخ تخلیــه محمولــه، متروکــه شــود و           بــهمــدت دو مــاه از گمــرک خــارج نشــود، بــارگنج مــذکور نیــز مشمول مقررات متروکه می گردد.

تبصــره۲ـــ پرداخــت مــازاد حاصــل فــروش کــالای متروکــه بـ ـه صــاحب کــالا، مستلزم ارائه حواله ترخیصیه شرکت حمل و نقل مربوطه است.

تبصــره۳ـــ مســؤولیت حفاظــت و نگهــداری کــالا پــس از تحویــل بــه ســازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی با سازمان مذکور است.

تبصــره۴ـــ هزینــه هــای انجــام خــدمات و ســایر هزینـ ـههــای کالاهــای متروکــه بــه هنگــام خــروج از امــاکن گمرکــی توســط ســازمان جمــع آوری و فــروش امــوال تملیکی پرداخت و یا تعهد پرداخت می گردد.

تبصــره۵ ـ حــداکثر هزینــه انبــارداری قابــل تــأمین از حاصــل فــروش، شــشمــاه اســت و مابــه التفــاوت هزینــه انبــارداری بــه عهــده ســازمان  جمــعآوری و فروش اموال تملیکی    میباشد.

بخش ششم ـ تشریفات و شرایط عمومی اظهار و ترخیص

مــاده۳۸ـــ خــروج کــالا از امــاکن گمرکــی مســتلزم انجــام تشــریفات گمرکــی اســت . تشــریفات گمرکــی کــالای ورودی در اولــین گمــرک مجــاز انجــام مــی شــود. گمــرک ایــران گمــرک هــای مجــاز بــرای انجــام تشــریفات مختلــف گمرکی را اعلام می نماید.

تبصــره ـ تشــریفات گمرکــی کشــتی، هواپیمــا و یــا ناوگــان ریلــی اعــم از لوکوموتیــو و واگــن خریــداری یــا اجــاره شــده از خــارج براســاس آیــین نامــه اجرائی این قانون تعیین می شود.

مــاده۳۹ـــ تشــریفات گمرکــی بــه اســتثناء مــوارد منــدرج در مــواد (۴۰) و (۴۱) ایـن قـانون منـوط بـه اظهـار کـالا بـا تسـلیم اظهارنامـه بـه شـکل و تعـداد نســخی کــه گمــرک ایــران تعیــین مــی نمایــد توســط صــاحب کــالا یــا نماینــده قــانونی وی انجــام مــی شــود. گمــرک ایــران مجــاز اســت شــکل، نحــوه تنظــیم اظهارنامه و تشریفات اظهار و ترخیص کالا را برحسب ضرورت تغییر دهد.

تبصــره۱ـــ چگــونگی تنظــیم اظهارنامــه، اســنادی کــه بایــد ضــمیمه آن باشــد، مراحــل گــردش اظهارنامــه و طــرز رســیدگی و ارزیــابی آن در آیــین نامــه اجرائی این قانون تعیین می گردد.

تبصــره۲ـــ صــاحب کــالا مـــسؤولیت صــحت منــدرجات اظهارنامــه و اســناد تسلیمی به گمرک را برعهده دارد.

تبصــره۳ـــ گمــرک ایــران شــرایط تســلیم اظهارنامــه و اظهــار قبــل از ورود کالا را تعیین می نماید.

ماده ۴۰ـ موارد زیر از تسلیم اظهارنامه معافند:

الــف ـ            کالاهــایی کــه براســاس کنوانســیونهای بــین              المللــی لازمالاجــراء، به موجب فرمهای خاص اظهار و ترخیص می گردد.

• ـ کالاهــای مســافری، هدیــه و ســوغات و همچنــین نمونــه هــای تجــاریبــه تشــخیص گمــرک و کالاهــای مشــمول بنــدهای (الــف)، (ح)، (خ)، (د)، (ص) و (ع) ماده(۱۱۹) این قانون با صدور پته گمرکی، قابل ترخیص است.

پ ـ کــالایی کــه بــه صــورت کــران بــری(کابوتــاژی) از گمــرک مقصــد خــارج می شود.

• ـ خــروج کـــالای متروکــه و ضــبطی کــه بــه معــرض فــروش گــذارده شــده و متکی به صورتمجلس فروش و قبض وصول بهای آن است.
• ـ خــروج کــالای ضــبطی توقیــف شــده در داخــل کشــور بــه ظــن قاچــاق که به گمرک تحویل ولی مظنونیت آن مرتفع گردیده است.
• ـ کالایی که صادر کننده از صدور آن منصرف شده است.

مــاده۴۱ـــ نامــه، روزنامــه، مجلــه، کالانمــا (کاتــالوگ) و امثــال آنهــا کــه بــه وســیله پســت وارد شـــود و کیـ          ــسههــای حــاوی نامـ ـههــای پســتی و بســته هــای مطبوعــات در صــورتی کــه از طــرف مــأموران پســت کشــورهای دیگــر مهــر و بــه مـأموران پسـت ایـران تسـلیم شـود و کیسـه هـای مزبـور حـاوی بسـته هـای کـالا حتی به عنوان نمونه نباشد از تسلیم اظهارنامه و ارزیابی معاف است.

مــاده۴۲ـــ در مــوارد اســتثناء و درخصــوص کــالای مــورد نیــاز فــوری اعــم  از دولتــی یــا غیردولتــی، گمــرک مـ       ـیتوانــد بــا اجــازه رئــیس کــل گمــرک ایــران و تعهــد بــالاترین مقــام وزارتخانــه یــا مؤسســه دولتــی مــرتبط و بــا محاســبه وجــوه متعلقــه و صــدور حکــم، مجــوز خــروج کــالا را صــادر        نمایــد. متقاضــی مکلــف اســت ظــرف هفــت روز اداری نســبت بــه انجــام تشــریفات کامــل گمرکــی اقــدام نماید.

مـاده۴۳ــ در مـواردی کـه صـاحب کـالا یـا نماینـده قـانونی وی شـماره تعرفـه صـحیح کـالای خـود را ندانـد مـ یتوانـد قبـل از تنظـیم اظهارنامـه بـا ارائـه اسـناد مالکیــت و پرداخــت هزینــه تعیــین تعرفــه، نظــر مشــورتی گمــرک را اســتعلامنمایــد. ایــن تعرفــه بنــدی وقتــی بــرای طــرفین الزامــی اســت کــه بــه درخواســت ذی نفــع بــه کمیســیون رســیدگی بــه اختلافــات گمرکــی ارجــاع و تعیــین          شــود. اشخاصـی کـه مـ یخواهنـد کـالا بـه خـارج سـفارش دهنـد نیـز مـی تواننـد شـماره تعرفــه کــالا و شــرایط ورود آن را بــا ارســال نمونــه و پــیش بــرگ (پروفــورم) و بیـان مشخصـات کـالا و تصـریح بـه ایـ نکـه کـالا حـداکثر تـا چـه مـدت بـه ایـران مـ یرسـد از گمـرک ایـران اسـتعلام نماینـد. ایـن تعرفـه بنـدی وقتـی بـرای گمـرک الزامــی اســت کــه بــه تأییــد کمیســیون رســیدگی بــه اختلافــات گمرکــی برســد و کـالای مـورد بحـث بـرای یـ        کبـار گشـایش اعتبـار و تـا یـک سـال بعـد از ابـلاغ رأی توسط استعلام کننده، گشایش اعتبار یا وارد شود.

تبصــره ـ در مــواردی کــه گمــرک، کــالای اظهــار شــده را تعیــین تعرفــه مــی کنــد در صــورت تغییــر تعرفــه، براســاس تشــخیص جدیــد گمــرک فقــط بــه اخذ مابه التفاوت              اقدام می شود و مشمول پرداخت جریمه نیست.

مـــاده۴۴ــــ در مـــواردی کـــه حقـــوق ورودی از روی وزن کـــالا دریافـــت مـ یشـود، وزن کـالا، وزن ناخـالص بـا تمـام لفـ        افهـا و ظـروف درونـی و بیرونـی بـه حــال و وضــع عــادی هنگــام اظهــار در گمــرک منهــای وزن تقریبــی ظــرف اســت کـه نسـبت آن بـا وزن ناخـالص کـالا بـا توجـه بـه نـوع لفـاف و ظـرف توسـط هیـأت وزیران تعیین می شود.

تبصــره ـ اوزان تقریبــی تعیــین شــده شــامل لفــاف هــایی کــه کــالا را بــه صــورت نــاقص بپوشــاند نیســت جــز درمــورد کــالایی کــه بســته بنــدی آنهــا در عــرف از ایــن ویژگــی برخــوردار اســت وزن خــالص تخمینــی در مــورد کالاهــایی کــه بــه صــورت فلـّـه وارد مـ    ـیشــود پذیرفتــه نیســت. در ایــن مــوارد وزن خــالص کــالا براســاس       روشهــای متــداول بــین المللــی ماننــد محاســبه آبخــور کشــتی  تعیین می گردد.

مــاده۴۵ـــ در مــواردی کــه بــین گمــرک و اظهارکننــده جــز درمــوارد مجــاز،مشــروط یــا ممنــوع بــودن کــالا اخــتلاف حاصــل شــود و تــرخیص کــالا براســاس نظــر گمــرک مســتلزم پرداخــت مبلغــی بــیش از آنچــه اظهــار شــده اســت گــردد، اظهارکننــده مــی توانــد حقــوق ورودی را براســاس اظهــار خــود، نقــدی و بــه طــور قطــع پرداخــت و تفــاوت و جریمــه احتمــالی را بــه صــورت ســپرده نقــدی یــا ضمانتنامه بانکی تودیع و کالا را ترخیص کند.

تبصـره۱ــ در مـواردی کـه صـاحب کـالا بـه انتظـار اعـلام نظـر قطعـی گمـرک از تــرخیص کــالا خــودداری کنــد، درصــورتی کــه نظــر قطعــی    گمــرک مؤیــد پرداخــت مبلغــی بــیش از اظهــار صــاحب کــالا نباشــد، کــالا از تــاریخ اظهــار تــا تــاریخ اعــلام نظــر قطعــی و نهــائی گمــرک بــه صــاحب کــالا، از پرداخــت انبــارداری معــاف             اســت. بــرای مــدتی کــه بــا تشــخیص گمــرک، مقــررات یــا دســتورهای دولتــی بــه نــاحق مــانع از تــرخیص کــالا مــی شــود صــاحب کــالا از پرداخـت هزینـه انبـارداری معـاف اسـت و مراتـب نیـز بـه مرجـع مسـؤول تحویـل گیرنده کالا اعلام می شود.

تبصــره۲ـــ هزینــه انبــارداری موضــوع ایــن مــاده جــز در مــواردی کــه مرجــع تحویـل گیرنـده بـه هـر دلیـل قـادر بـه تحویـل کـالا نباشـد از محـل اعتبـاری کـه همــه ســاله در قــانون بودجــه بــه ایــن منـ ــظور پــیش بینــی مــی شــود تأمـــین و توسط گمرک به مرجع تحویل گیرنده       پرداخت می شود.

بــار مــالی اضــافی ناشــی از اجــرای ایــن قــانون از محــل درآمــدهای حاصــل از اجرای آن تأمین می گردد.

مــاده۴۶ـــ اگــر صــاحب کــالا، کــالای خــود را اظهــار کــرده باشــد، چنانچــه بخواهــد تمــام یــا قســمتی از کــالای خــود را تحــت عنــوان دیگــری اظهــار نمایــد مشــروط بــر آن کــه کــالا از گمــرک خــارج نشــده باشــد و جریمــه هــای متعلقــه مربــوط بــه اظهــار خــلاف اولیــه را پرداخــت نمایــد، اظهــار جدیــد آن پذیرفتــهمی شود.

تبصــره ۱ـــ تغییــر عنــوان بــه عبــور داخلــی شخصــی بــا رعایــت مــاده (۱۲۳) این قانون موکول به موافقت گمرک است.

تبصــره ۲ـــ در مــواردی کــه اظهــار صــاحب کــالا مشــمول مقــررات قاچــاق گردد صاحب آن، حق تبدیل عنوان اظهارنامه را ندارد.

بخش هفتم ـ رویه    های گمرکی

فصل اول ـ کالاهای ورودی

مــاده۴۷ـــ کــالای وارده بــه قلمــرو گمرکــی را مــی تــوان بــرای یکــی از منظورهای زیر اظهار کرد:

الف ـ ورود قطعی        ب ـ ورود موقت

پ ـ ورود موقت برای پردازش        ت ـ مرجوعی (اعاده به خارج از کشور)        ث ـ عبور خارجی        ج ـ عبور داخلی

عملیــاتی کــه از طــرف گمــرک و اشــخاص ذی ربــط نســبت بــه اظهارنامــه و کــالای مربــوط بــه آن انجــام و منتهــی بــه صــدور پروانــه گمــرک در مــوارد بنــدهای (الــف) تــا (ث) ایــن مــاده مــی گــردد تشــریفات قطعــی گمرکــی و در مــورد بنــد

(ج) تشریفات غیرقطعی گمرکی تلقی می شود.

مبحث اول ـ ورود قطعی

مــاده۴۸ـــ ورود قطعــی، رویــه گمرکــی اســت کــه براســاس آن کالاهــای وارده بـــرای اســـتفاده در داخـــل قلمـــرو گمرکـــی بـــا پرداخـــت حقـــوق ورودی و هزینه های انجام خدمات و با انجام کلیه تشریفات، ترخیص می شود.

مـاده۴۹ــ در مـواردی کـه کـالا در حـین حمـل از مبـدأ تـ ا هنگـام تحویـل بـه مرجـــع تحویـــل گیرنـــده کـــالا یـــا در مـــدت توقـــف در انبارهـــای گمرکـــی آسـیب دیـده یـا ضـایع یـا فاسـد شـود، صـاحب کـالا مـی توانـد تقاضـا کنـد کـالا را بــا پرداخــت تمــام          هزینــههــای انجــام خــدمات و انجــام تشــریفات گمرکــی از کشــور خــارج و یــا آن را بلاعــوض بــه دولــت واگــذار کنــد و یــا ق ســمت آســیب دیــده یــا فاســد شــده را تفکیــک کــرده و بــا پرداخــت هزینـ ـههــای انجــام خــدمات، فقــط حقــوق ورودی قســمت ســالم را بپــردازد و از تــرخیص بقیــه بــه نفــع دولــت  صــرفنظــر نمایــد . درصــورتی کــه تفکیــک قســمت ســالم مقــدور نباشــد یــا تفکیــک آن موجــب آســیب دیــدگی یــا فســاد بیشــتر کــالا شــود، گمـرک اجرائـی مـی توانـد بـه تقاضـای صـاحب کـالا بـا تنظـیم صورتمجلسـی کـه بـه تأییـد گمـرک ایـران مـی رسـد متناسـب بـا آسـ     یبدیـدگی و فسـاد، ارزش کـالا را تعیــین و براســاس آن حقــوق ورودی را محاســبه و وصــول نمایــد . چنانچــه حقــوق ورودی مــذکور براســاس وزن دریافــت شــود در             ایــنصــورت بــه نســبت آســیب دیــدگی یــا فســاد در حقــوق ورودی تخفیــف داده      مــیشــود. درصــورتی کــه مرجــع تحویــل گیرنــده موجــب آســیب دیــدگی کــالا شــود قســمت آسیب دیده از پرداخت هزینه های انجام خدمات معاف می گردد.

مبحث دوم ـ ورود موقت

مــاده۵۰ ـ ورود موقــت، رویــه گمرکــی اســت کــه براســاس آن کالاهــای معینــی مـ یتوانــد تحــت شــرایطی بــه طــور موقــت بــه قلمـرو گمرکــی وارد شــود . ایـن کالاهـا بایـد ظـرف مهلـت معینـی کـه گمـرک ایـران تعیـین مـی نمایـد بـدون  ایــنکــه تغییــری در آن ایجــاد شــود خــارج      گــردد. تغییــرات ناشــی از اســتهلاک از این حکم مستثنی است.

تبصـــره ـ فهرســـت کالاهـــای مشـــمول رویـــه ورود موقـــت و همچنـــین تشــریفات، تضــمینها و ســایر مقــررات مربوطــه بــا رعایــت ایــن قــانون در آیین           نامه اجرائی              تعیین می گردد.

مبحث سوم ـ ورود موقت برای پردازش

مــاده۵۱ ـ ورود موقــت بــرای پــردازش، رویــه گمرکــی اســت کــه براســاس آن کـالا مـی توانـد بـه طـور موقـت بـه قلمـرو گمرکـی وارد شـود، تـا سـاخته، تکمیـل، تعمیـر یـا فـرآوری شـده و سـپس صـادر شـود. ایـن رویـه همچنـین شـامل مـوادی از قبیــل تســریع کننــده هــا (کاتالیســت هــا) کــه در ســاخت، تکمیــل و فــرآوری  مصــرف مــی شــود              نیــز مــی گــردد. کالاهــای کمکــی از قبیــل       روانکننــده هــا و ابــزارآلات مشــمول رویــه ورود موقــت بــرای پــردازش              نیســت. محصــولات بــه دســت آمــده محصــولاتی         مــیباشــند کــه از ســاخت، تکمیــل، فــرآوری و تعمیــر کالاهــایی کــه بــرای آنهــا مجــوز اســتفاده از رویــه ورود موقــت بــرای پــردازش اخذ شده به دست می آیند.

تبصــره۱ـــ ســقف زمــانی ورود موقــت بــرای پــردازش بــه تفکیــک گــروه کــالایی مختلــف بــا پیشــنهاد مشــترک وزارتخانــه هــای تولیــدی ذی ربــط، گمــرک ایــران، اتــاق بازرگــانی و صــنایع و معــادن ایــران و تصــویب هیــأت وزیــران تعیــین می گردد.

تبصــره۲ـــ نحــوه اجــرای ایــن مــاده در حــدود مقــررات ایــن قــانون، در آیین نامه اجرائی تعیین می گردد.

مبحث چهارم ـ مرجوعی

مــاده۵۲ ـ مرجــوعی رویــه ای اســت کــه  براســاس آن کــالای وارده موجــود در گمــرک را تــا هنگــامی کــه بــا اجــرای مقــررات متروکــه            بــهفــروش نرســیده  است می              توان به  عنوان اعاده به خارج به گمرک اظهار و ترخیص نمود.

تبصــره ـ نحــوه اجــرای ایــن مــاده در حــدود مقــررات ایــن قــانون در آیین نامه اجرائی تعیین می گردد.

مبحث پنجم ـ عبور خارجی

مــاده۵۳ ـ عبــور خــارجی کــالا رویــه گمرکــی اســت کــه براســاس آن کــالایی بــه منظــور عبــور از قلمــرو گمرکــی از یــک گمــرک مجــاز وارد و از گمــرک مجــاز دیگری، تحت نظارت گمرک خارج شود.

تبصــره ـ شــرایط، تشــریفات اظهــار و ارزیــابی، میــزان تضــمین و اســناد لازم براســاس آیــین نامــه اجرائــی ایــن مــاده اســت کــه در حــدود مقــررات ایــن قــانون بــه پیشــنهاد مشــترک وزارتخانــه هــای امــور اقتصــادی و دارایــی، راه و شهرســازی و اتــاق بازرگــانی و صــنایع و معــادن ایــران تهیــه مــی شــود و بــه تصویب هیأت وزیران         میرسد.

مـــاده۵۴ ـ هرگـــاه در گمـــرک ورودی در کـــالای عبـــوری نســـبت بـــه اظهارنامــه کســری مشــاهده شــود صــورتمجلس تنظــیم و اظهارنامــه و پروانــه عبــوری براســاس آن اصــلاح و کــالا عبــور داده مــی شــود. کــالای اضــافی از همــان نــوع مــازاد بــر پــنج درصــد (۵%) و کــالای اضــافی غیــر هــم نــوع مشــمول تبصــره (۲) مــاده (۱۰۸) ایــن قــانون مــی گــردد. در            ایــنصــورت بــا رعایــت مقــررات مربوطه اجازه اصلاح اسناد و عبور کالا داده می شود.

مـاده۵۵ ـ در مـوارد اسـتثنائی کـه ظـن قـوی بـه تخلـف وجـود دارد و بـر اثـر کنترلهــای گمرکــی در مســیر عبــور، اختلافــی بــین محمولــه و پروانــه عبــور کشــف شــود، در مــورد کــالای اضــافی نســبت بــه ضــبط کــالا و در مــورد کــالای کسری و مغایر، طبق مقررات قاچاق اقدام می شود.

تبصــره ـ        چنانچــه بــرای نیــروی انتظــامی در طــول مســیر عبــور کــالا ظــن قـوی قاچـاق نسـبت بـه محمولـه عبـوری بهوجـود آیـد یـا بـا فـک مهـر و مـوم و پلمــب کــامیون یــا بــارگنج بــا هرگونــه دخــل و تصــرف در کــالای عبــوری مواجــه گــردد، فــک مهــر و مــوم و پلمــب و بازرســی محمولــه فقــط بــا حضــور نماینــده گمرک و تنظیم صورتمجلس امکانپذیر است.

مــاده۵۶ ـ هـــرگاه در مـــوقع رســیدگی بــه کـــالای عـــبوری در گـــمرکخــروجی مشـاهده شـود کـه مهـر و مـوم و پلمـب از بـین رفتـه اسـت، گمـرک بـاحضــور نماینــده شــرکت حمــل و نقــل و یــا راننــده محتویــات             بســته هــا را رسـیدگی و بـا پروانـه عبـور تطبیـق مـی نمایـد. درصـورتی کـه اختلافـی مشـاهده نشــود اجــازه خــروج داده مـ ـیشــود و نســبت بــه ابطــال تضــمین یــا تعهــد اقــدام میگــردد. هــر گــاه مهــر و مــوم و پلمــب بــه طــور عمــدی شکســته و در محتویــات دخل و تصرف شده باشد در اینصورت طبق مقررات قاچاق رفتار می شود.

تبصــره ـ در مــواردی کــه بــر اثــر کنترلهــای گمرکــی در مـ ـرز خــروج، کــالایی اضــافه یــا کســر یــا مغــایر نســبت بــه پروانــه گمرکــی کشــف شــود، در صــورت ســالم بــودن مهــر و مــوم و پلمــب و محفظــه حمــل بــار و احــراز عــدم ســوءنیت اجــازه تخلیــه کــالا در انبارهــای گمرکــی بــا تنظــیم صــورتمجلس یــا خــروج کــالا از قلمرو گمرکی صادر میگردد و تضمین مسترد یا تعهد اسق         اط می شود.

مــاده۵۷ ـ هرگــاه کــالای عبــوری تــا پایــان مــدت اعتبــار پروانــه از قلمــرو گمرکــی خــارج یــا بــه گمــرک تحویــل نگــردد، کــالا مشــمول مقــررات قاچــاق  گمرکی می شود.

تبصـره۱ــ درصـورتی کـه بـرای گمـرک محـرز گـردد کـالا بـه علـل قـوه قهریـه (فـ           ـورسمــاژور) از بــین رفتــه اســت، تضــمین مــأخوذه مســترد و تعهــد مــأخوذه از درجــه اعتبــار ســاقط مــی شــود. همچنــین در مــوارد عــذر موجــه، تضــمین بــه میــزان حقــوق ورودی کــالای خــارج یــا تحویــل نشــده بــه درآمــد قطعــی گمــرک  منظور می گردد.

تبصــره۲ـــ گمــرک مـ      ـیتوانــد بــا اخــذ جریمــه انتظــامی موضــوع مـ ـاده(۱۰۹) ایــن قــانون اجــازه تحویــل کــالا بــه مرجــع تحویــل گیرنــده  را صــادر نمایــد، مشــروط بــر اینکــه بــا نظــر گمــرک حــداکثر تــا ده روز از مهلــت اعتبــار پروانــه عبور خارجی، کالا به گمرک مقصد تحویل شده باشد.

مــاده۵۸ ـ مســؤولیت عبوردهنــده (ترانزیــت کننــده) در پرداخــت جــرائممتعلقــه، مطالبــات گمــرک و مجــازات هــای ناشــی از عــدم تحویــل یــا خــروج کــالامحــدود بــه میــزان تعهــدات و یــا تضــمینات مــأخوذه بــرای صــدور پروانــه عبــور نیست.

مبحث ششم ـ عبور داخلی

مــاده۵۹ ـ عبــور داخلــی، رویــه گمرکــی اســت کــه براســاس آن کــالای گمــرک نشــده از یــک گمــرک مجــاز بــه گمــرک مجــاز دیگــر و یــا ســایر امــاکن تحــت نظــارت گمــرک منتقــل مــی گــردد تــا تشــریفات قطعــی گمرکــی آن در مقصــد انجــام شــود . حســب آنکــه عبــور داخلــی کــالا بنــابر درخواســت متقاضــی یــا تصــمیم گمــرک باشــد بهترتیــب عبــور داخلــی شخصــی و یــا عبــور داخلــی اداری نامیده می شود.

تبصــره ـ شــرایط، تشــریفات اظهــار و ارزیــابی، میــزان تضــمین و اســناد لازم در حدود مقررات این قانون در آیین نامه اجرائی تعیین می شود.

مــاده۶۰ ـ گمــرک مــی توانــد در صــورت تــراکم در انبارهــای گمرکــی، بــا صــدور حکــم (دســتور اداری)، بــارگُنج هــای مهــر و مــوم و پلمــب شــده را تحــت عنـــوان عبـــور داخلـــی اداری بـــه انبارهـــای گمرکــی دیگــر منتقـــل نمایــ ـد. مســـؤولیت کســـری، آســ         ـیبدیــ دگی و فقـــدان کـــالا بهجــز در مـــوارد قـــوه قهریه(فورس ماژور) در حین عبور داخلی اداری با گمرک است.

تبصــره۱ـــ هزینــه  هــای حمــل و انجــام خــدمات مربــوط بــه عبــور داخلــی اداری در غیــر مــوارد قــوه قهریــه(فــورس مــاژور ) برعهــده گمــرک اســت و از صــاحب کــالا دریافــت  نمــی شــود. مرجــع تحویــل گیرنــده  مکلــف اســت کــالای موضــوع عبــور داخلــی را در مقابــل خطــرات ناشــی از تصــادف و  آتــش ســوزی بیمــه نمایــد و حــق بیمــه مربوطــه را بــه هنگــام تــرخیص از صــاحب کــالا وصــول کند.

تبصــره۲ـــ عبــور داخلــی شخصــی  کــالا منــوط بــه قبــول درخواســت از طــرفگمــرک مبــدأ عبــور اســت . مســؤولیت کســری، آســیب دیــدگی و فقــدان کــالا درحین عبور داخلی شخصی با اظهارکننده است.

تبصــره۳ـــ گمــرک مکلــف اســت بــرای کــالایی کــه در اســناد حمــل آن محــل تحویــل یکــی از شــهرهای داخلــی ذکــر شــده اســت بــه شــرط اینکــه در شــهر مزبــور گمــرک مجــاز و مناســب وجــود داشــته باشــد بــه تقاضــای شــرکت حمــل و نقــل و بــا انجــام تشــریفات مربوطــه، پروانــه عبــور داخلــی بــه صــورت حمــل یکسره صادر نماید.

تبصــره۴ـــ بــه منظــور بهــره بــرداری از ظرفیتهــای خــالی گمـ ـرکهــا و منــاطق ویــژه اقتصـــادی و کــاهش رســـوب کــالا در مبــادی ورودی ، گمــ رک حســب درخواسـت سـازمان مسـؤول منطقـه مکلـف اسـت بـا عبـور کالاهـا بـه گمـ  رکهـا و منــاطق ویــژه موافقــت        نمایــد. بــدیهی اســت منطقــه مربوطــه        هزینــه هــای انتقــال را در ابتــداء متقبــل              مــیشــود تــا در صــورت مراجعــه صــاحب کــالا از وی وصــول نمایــد . مســؤولیت حفــظ و نگهــداری کــالا برعهــده عبوردهنــده و مرجــع تحویل گیرنده ذیربط است.

مــاده۶۱ ـ هرگــاه در گمــرک مبــدأ عبــور داخلــی، نســبت بــه اظهــار، کســری مشــاهده شــود صــورتمجلس تنظــیم و اظهارنامــه و پروانــه عبــوری بــر ایــن اســاس اصــلاح و کــالا عبــور داده  مــیشــود. درصــورتی کــه در گمــرک مبــدأ در نتیجــه ارزیــابی کــالای عبــور داخلــی نســبت بـ ـه اظهــار شــرکت حمــل و نقــل یــا صــاحب کــالا، کــالای اضــافی همنــوع مــازاد بــر پنجدرصـ ـد(۵%) یــا کــالای اضــافی غیرهمنــوع مشــاهده شــود بهترتیــب مشــمول تبصــره (۲) مــاده (۱۰۸) ایــن قانون و مقررات قاچاق گمرکی می گردد.

مــاده ۶۲ ـ هـــرگاه کـــالای عـــبور داخلــی بــه طــور کلـــی یــا جزئــی درمهلــت مقــرر بــه گمــرک مقصــد واصــل نشــود جــز در مــوارد قــوه قهریـ ـه(فــورسماژور)، مشمول مقررات قاچاق می گردد.

تبصــره ـ در مــوارد خــاص از قبیــل معــاذیری ماننــد بیمــاری و تصــادف و پیشــامدهای نــاگوار کــه در آیــین نامــه اجرائــی بــه تصــویب هیــأت وزیــران مــی رســد، گمــرک مــی توانــد بــا اخــذ جریمــه انتظــ امی موضــوع مــاده (۱۰۹) ایــن قــانون بــه صــدور اجــازه تحویــل کــالا بــه مرجــع تحویــل گیرنــده اقــدام نمایــد، مشــروط بــر اینکــه حــداکثر تــا پــنج روز بــا نظــر گمــرک از مهلــت اعتبــار پروانــه عبور داخلی به گمرک مقصد، تحویل شود.

مــاده۶۳ ـ در مــواردی کــه کــالای عبــور داخلــی بــا کســری، تحویــل گمـ ـرک مقصـد گـردد، در صـورت ســالم بـودن مهـر و مــوم و پلمـب و محفظــه حمــل بـار و عدم دخل و تصرف مشمول مقررات کسر تخلیه می شود.

کــالای عبــوری درصــورت دخــل و تصــرف در مهــر و مــوم و پلمــب و مشــاهده کسری، مشمول قاچاق گمرکی است.

درصـــورتی کـــه کســـری و فـــک مهـــر و مـــوم و پلمـــب، ناشـــی از قـــوه قهریه(فورس ماژور) باشد تضمین و تعهد، ابطال می شود.

فصل دوم ـ کالاهای صدوری        مبحث اول ـ صدور قطعی

مــاده۶۴ ـ صــدور قطعــی، رویــه گمرکــی اســت کــه براســاس آن کــالای داخلی به منظور فروش یا مصرف از کشور خارج می شود.

تبصـــره ـ شـــرایط، تشـــریفات اظهـــار و ارزیـــابی و اســـناد لازم در حـــدود مقررات این قانون در آیین نامه اجرائی تعیین می گردد.

مــاده۶۵ ـ تــرخیص کــالای صــدور قطعــی کــه بــدون اســتفاده بــه کشــوربازگشــت داده مــی شــود منــوط بــه ارائــه اســناد صــدور مربوطــه و حســب مــوردگواهیهــای قرنطینــه ای و بهداشــتی و ایمنــی و بازپرداخــت وجــوه دریــافتی و اعاده امتیازات استفاده شده و جوایز صادراتی بابت صدور کالا است.

تبصــره ـ تــرخیص کــالای برگشــتی کــه در خــارج مــورد اســتفاده یــا تعمیــر قــرار گرفتــه، طبــق شــرایطی اســت کــه در حــدود مقــررات ایــن قــانون در آیین نامه اجرائی تعیین می شود.

مبحث دوم ـ استرداد حقوق ورودی

مــاده۶۶ ـ حقــوق ورودی اخــذ شــده از عــین کــالای وارداتــی کــه از کشــور صـادر مـی گـردد و مـواد، کالاهـای مصـرفی و لـوازم بسـته بنـدی خـارجی بـه کـار رفتـه یـا مصـرف شـده در تولیـد، تکمیـل یـا بسـته بنـدی کـالای صـادر شـده بـا رعایــت مقــررات ایــن قــانون و آیــین نامــه اجرائــی آن بــا مأخــذ زمــان ورود کــالا باید به صادرکننده مسترد گردد.

تبصــره۱ـــ کالاهــایی کــه بــه منظــور صــادرات، بــه منــاطق آزاد یــا منــاطق ویــژه اقتصــادی حمــل مــی گــردد چنانچــه برابــر قــوانین و مقــررات از ایــن منــاطق صادر شود مشمول مقررات استرداد میگردد.

تبصــره۲ـــ حقــوق ورودی         تســریع کننــده هــا(کاتالیســت هــا) کــه لازمــه واکــنش شــیمیایی اســت مشــمول اســترداد مــی گــردد ولــی ابــزارآلات و مــواد روان کننــده و هماننــد آنهــا کــه فقــط بــه عنــوان کمــک در تولیــد کــالای صــادراتی مــورد اســتفاده و مصــرف قــرار میگیــرد  شــامل مقــررات اســترداد نیست.

تبصــره۳ـــ اســترداد مــی توانــد توســط اشخاصــی غیــر از واردکننــده کالاهــای مذکور نیز درخواست شود.

تبصــره۴ـــ مهـــلت درخواســت اســترداد حقــوق و عــوارض ورودی مــواد       بــهکــار رفتــه در کالاهــای صــادر شــده          ســه ســال از تــاریخ امضــاء پروانــه یــا پتــهگمرکــی کــالای ورودی اســت. روز امضــاء پروانــه یــا پتــه گمرکــی و روز تســلیم تقاضای استرداد به گمرک ایران جزء این ایام محسوب ن     میشود.

مــاده۶۷ ـ بــه منظــور تســهیل شناســایی و انطبــاق کــالا و مــواد وارداتــی بــه کــار رفتــه در کــالای صــادراتی، صــادرکننده بایــد همزمــان بــا تســلیم اظهارنامــه صــادراتی، موضــوع اســترداد را بــا قیــد شــماره پروانــه ورودی مربوطــه بــه گمــرک صــدوری اعــلام کنــد و گمــرک موظــف اســت تشــریفات ارزیــابی کــالای صــادراتی را بــه طــور کامــل انجــام دهــد و نتیجــه را در ظهــر اظهارنامــه صــادراتی قیــد نماید.

تبصــره ـ اســناد و مــدارک مــورد نیــاز گمــرک جهــت انجــام مراحــل اسـ          ـترداد حقوق ورودی در  آییننامه اجرائی این قانون مشخص میگردد.

مـــاده۶۸ ـ اســـترداد براســـاس ارزش گمرکـــی و مأخـــذ حقـــوق ورودی منــدرج در اســناد گمرکــی در زمــان ورود محاســبه مــی شــود. درصــورتی کــه بخشــی از وجــوه دریــافتی بابــت ورود کــالا توســط سازمانـــهایی غیــر از گمــرک وصــول شــود، گـــمر ک مراتــب را جهــت اســترداد بــه ســازمانهای مــذکور اعــلام  مــینمایــد. گمــرک و ســایر ســازمانهای وصــول  کننــده بایــد همــه  ســاله بودجــه لازم برای استرداد را در بودجه سالانه منظور نمایند.

مــاده۶۹ ـ چنانچــه کــالای تولیــد داخلــی بــه اشخاصــی کــه در واردات کــالای مشــابه خــارجی معافیــت دارنــد فروختــه شــود، وجــوه پرداختــی بــرای ورود کــالا، مـواد، اجـزاء و قطعـات بـه کـار رفتـه در تولیـد آن نیـز طبـق مقـررات ایـن قـانون به فروشنده مسترد میگردد.

مــاده ۷۰ـــ هرگونــه اســتردادی کــه براســاس اســناد غیرواقعــی انجــام گیــرد ودر رســیدگیهای گمــرک کشــف شــود مشــمول تبصــره (۱) مــاده (۱۴۳) ایــنقانون است.

مبحث سوم ـ صدور موقت

مــاده۷۱ـــ صــدور موقــت، رویــه گمرکــی اســت کــه بــه موجــب آن کالاهــای مجــاز بــرای اهــداف معینــی شــامل ســاخت، پــردازش، تعمیــر، تکمیــل، شــرکت در نمایشـگاه یـا بـه عنـوان وسـایل نقلیـه بـرای اسـتفاده شخصـی یـا تـردد بـین ایــران و کشــورهای دیگــر یــا  ماشــین آلات و تجهیــزات بــرای انـــجام خــدمات فنــی و مهندســی بــه طــور موقــت و ظــرف مهلــت معینــی کــه در آیــین نامــه اجرائــی ایــن قــانون مشــخص مــی شــود بــه خــارج از کشــور صــادر و ســپس بــه کشور بازگردانده شود.

تبصــره ـ شــرایط، تشــریفات اظهــار و ارزیــابی، اســناد لازم و تضــمین در حدود مقررات این قانون در آیین نامه اجرائی تعیین می گردد.

مــاده۷۲ـــ درصــورتی کــه کــالا تــا پایــان مهلــت، بازگشــت داده نشــود نســبت بـه وصـول تضـمین یـا پیگیـری اجـرای تعهـد اقـدام مـی شـود. در مـورد کالاهـایی کــه صــدور قطعــی آنهــا ممنــوع یــا مجــاز مشــروط باشــد طبــق مقــررات قاچــاق  عمل می شود.

تبصــره۱ـــ کــالای صــدور موقــت کــه در مهلــت مقــرر بــه کشــور بازگشــت داده نشــود و رویــه آن طبــق مقــررات قــانونی بــه صــادرات قطعــی تبــدیل شــود، مشمول هیچگونه استرداد و تسهیلات صادرات قطعی نمی شود.

تبصــره۲ـــ چنانچــه تــا ده روز پــس از انقضــاء مهلــت مقــرر، کــالا بــه گمــرک تحویـل گـردد گمـرک مـی توانـد بـا اخـذ جریمـه موضـوع مـاده (۱۰۹) ایـن قـانون اقدام نماید.

مــاده۷۳ـــ هــر گــاه در موقــع بازگشــت کــالا مهــر و مــوم و پلمــب یــا علائــمدیگــری کــه از طـــرف گمــرک روی بســـته  هــا یــا محتویــات           ـبسـ ته هــای ضــروریالصــاق گردیــده اســت از بــین رفتــه باشــد و تشــخیص عــین کــالا بــرای گمــرک ممکــن نباشــد کــالای مــورد بحــث ماننــد کــالایی کــه بــه کشــور وارد مــی شــود محسوب و مقررات کالای ورودی درباره آن اجراء می گردد.

مــاده۷۴ـــ کــالای صــدور موقــت هنگــام بازگشــت از پرداخــت حقــوق ورودی معــاف اســت. قطعــات، قســمتها و لــوازمی کــه هنگــام تعمیــر تعــویض شــود و یــا قطعـه جدیـدی بـه کـالا اضـافه یـا ملحـق شــود، مشـمول پرداخـت حقـوق ورودی است.

تبصـره ـ چنانچـه تعـویض قطعـات اصـلی یـا الحـاق قطعـات جدیـد بـه حـدی باشــد کــه کــالا اصــالت خــود را از دســت بدهــد، تــرخیص آن مســتلزم طــی تشــریفات واردات قطعــی و پرداخــت حقــوق ورودی بــه میــزان مابــه التفــاوت ارزش کالای وارداتی و صادراتی است.

مــاده۷۵ـــ دامهــایی کــه بــرای تعلیــف بــه طــور موقــت از کشــور خــارج میشــوند، مشــمول رویــه صــدور موقــت اســت و ایــن دامهــا و نُتـّـاج آنهــا از پرداخت حقوق ورودی معاف میباشند.

تشـریفات خـروج و برگشـت ایـن دامهـا تـابع مقـررات آیـ         یننامـه تعلیـف اغنـام و احشام مصوب هیأت وزیران است.

فصل سوم ـ سایر رویه ها

مبحث اول ـ کالای مسافری

مـاده۷۶ــ منظـور از مسـافر در  ایـن قـانون شخصـی اسـت کـه بـا گذرنامـه یـا اجــازه عبــور یــا بــرگ تــردد از راههــای مجــاز بــه قلمــرو گمرکــی وارد یــا از آنهــا  خارج می شود. اشخاص زیر مسافر تلقی میگردند:

الـف ـ شـخص غیـرمقیم ایـران کـه بـه طـور موقـت بـه قلمـرو گمرکـی وارد یـا از آن خارج می شود.

ب ـ شــخص مقــیم ایــران کــه از قلمــرو گمرکــی کشــور خــارج (مســافر خروجی) یا به آن وارد (مسافر ورودی) می شود.

تبصــره۱ـــ مســافران خروجــی از قلمــرو گمرکــی بــه مقصــد منــاطق آزاد و ویــژه اقتصــادی مشــمول مقــررات ایــن مــاده نیســتند و درصــورتی کــه از طریــق منــاطق مــذکور از کشــور خــارج شــوند، موظفنــد کــالای همــراه خــود را بــه گمرک اظهار نمایند.

تبصــره۲ـــ شــرایط، تشــریفات اظهــار و ارزیــابی و میــزان معافیــت کــالای شخصــی همــراه مســافر و امــور مربــوط بــه مســافر در حــدود مقــررات ایــن قــانون  در آیین نامه اجرائی تعیین می گردد.

مـاده۷۷ــ مسـافران غیـرمقیم ایـران مـی تواننـد عـلاوه بـر لـوازم شخصـی کـه بــه طــور قطعــی قابــل تــرخیص اســت، اشــیائی از قبیــل جــواهرآلات شخصــی، اشــیاء قابــل حمــل از جملــه دوربــین عکاســی و فیلمبــرداری بــا مقــدار متناســب فــیلم و نــوار یــا ملزومــات آن، پروژکتــور فــیلم یــا اســلاید،  دوربــین چشــمی، آلات موســیقی، ضــبط و پخــش بــه همــراه نـــوار و لــوح فشــرده، گیرنـــده رادیـــویی، تلویزیـــون، ماشـــین تحریـــر، ماشـــین حســـاب، رایانـــه شخصـــی، کالســکه بچــه، صــندلی           چرخــدار(ویلچــر)، لــوازم و تجهیــزات ورزشــی، تلفــن همـراه، جعبــه وســایل کمکهــای اولیــه، تجهیــزات پزشــکی قابـ ـلحمــل مــورد نیــاز مســافر و قــایق پــارویی را کــه بــر اســاس آیــین نامــه اجرائــی تعیــین مــی گــردد طبق رویه ورود موقت با ارائه تضمین به قلمرو گمرکی وارد نمایند.

مـاده۷۸ــ مسـافران غیـرمقیم ایـران مـی تواننـد وسـیله نقلیـه شخصـی خـود را بـا رعایـت مقــررات مربوطــه طبــق رویــه ورود موقــت بــه قلمـرو گمرکــی کشــور وارد نماینــد. ایرانیــان مقــیم خــارج درصــورتی مــی تواننــد از مقــررات ایــن مــاده اســتفاده نماینــد کــه قبــل از ورود بــه ایــران حــداقل ســه مــاه در خــارج از کشــور اقامت داشته باشند.

تبصــره ۱ـــ وســیله نقلیــه در مــدت اعتبــار پروانــه ورود موقــت، میتوانــد بعــد از ثبت تاریخ و            کنترلهای لازم از              راههای مجاز خارج و وارد گردد.

تبصــره ۲ـــ چنانچــه ثابــت گــردد وســایل شخصــی یــا وســیله نقلیــه شخصــی مســافران غیــرمقیم ایــران کــه ورود موقــت شــده، خســارت کلــی دیــده اســت، مرجوع کردن آن به شرط واگذاری به گمرک لزومی ندارد.

مبحث دوم ـ پیک سیاسی و بسته های پست سیاسی        ماده ۷۹ـ

الــف ـ پیــک سیاســی، شخصــی اســت کــه از طــرف وزارت امــور خارجــه دولــت متبــوع خــود دارای حکــم و حامــل         نوشــته هــای رســمی بــه عنــوان ســـفارتخانه هـــا یـــا نماینـــدگی هـــای آن دولـــت در کشـــورهای خـــارجی یـــا ســازمانهای بــ   ینالمللــی اســت و یــا حامــل نوشــته هــای ســفارتخانه یــا نماینــدگی هــای مزبــور بــه عنــوان وزارت امــور خارجــه دولــت متبــوع خــود و یــا حامـل نوشـته هـای رسـمی سـفارت یـا نماینـدگی دولـت خـود، در یـک کشـور بـه  عنــوان ســفارتخانه هــا یــا نماینــدگی هــای دیگــر همــان دولــت در کشــور ثالــث باشد.

ب ـ بســته پســت سیاســی عبــارت اســت از بســته محتــوی اســناد، اشــیاءمــورد اســتفاده رســـمی و یـــا نوشتـــه هــای رسمـــی دولتـــی، کـــه بـــه مهـــر وزارت امـــور خـارجـــه یـــا نماینــدگی هــای ســـیاسی دولـــت جمـــهوری اســـلامی ایـــران یـــا دول خـــارجه مهـــر و مـــوم و پلمـــب شـــده و عبـــارت »تســــریع در ارســــال پیــــک رســــمی دیپــــلماتیک « EXPEDITION OFFICIELLE    COURRIER         DIPLUMATIQUE) و یـــــا هـــــر جملــه دیگــری کــه دارای همــان مفهــوم باشــد روی آن نوشــته و بــه وســیله پیک سیاسی حمل شود.

تبصــره۱ـــ بســته پســت سیاســی کــه همــراه پیــک سیاســی نیســت و بــه عنــوان بــار حمــل مــی شــود، نیــازی بــه ورقــه مخصــوص پیــک سیاســی و روادیــد نــدارد و تــرخیص آنهــا در صــورت دارا بــودن شــرایط لازم بســته هــای پســت سیاسی، بلامانع است.

تبصــره۲ـــ دســتورالعمل اجرائــی مربــوط بــه ایــن بخــش براســاس قــانون مربـــوط بـــه قـــرارداد ویـــن دربـــاره روابـــط سیاســـی مصـــوب ۲۱/۷/۱۳۴۳ در  آیین نامه اجرائی این قانون تعیین میگردد.

مــاده۸۰ ـ بــه کنســولگریهای کشــورهای خــارجی در ایــران بــه شــرط معاملــه متقابــل، حــق ارســال و دریافــت بســته پســت سیاســی بــه وســیله پیــک سیاســی داده مــی شــود و در اینصــورت کلیــه شــرایط مقــرر در ایــن مبحــث دربــاره آنهــا رعایــت مــی گــردد. پیــک سیاســی وارده بــه کشـ ـور بایــد عــلاوه بــر گذرنامـــه سیاســـی دارای ورقـــه مخصـــوص پیـــک سیاســـی صـــادره از طـــرف فرســتنده بســته پســت سیاســی باشــد و ورقــه مزبــور بایــد روادیــد مخصــوص پیــک سیاســی داشــته باشــد . ایــن روادیــد فقــط از طــرف وزارت امــور خارجــه در تهــران یــا       ســفارت            خانههــای دولــت جمهــوری اســلامی ایــران در خــارج صــادر می شود.

مبحث سوم ـ مرسولات پست بین المللی

مــاده۸۱ ـ مرســولات پســتی کلیــه اشــیائی اســت کــه برطبــق قــوانین پســتی کشـور یـا اتحادیـه جهـانی پسـت توسـط پسـت قبـول، مبادلـه و توزیـع مـی شـود و شامل مراسلات و امانات به شرح ذیل است:

الــف ـ مراســلات پســتی، نامــه، کــارت پســتال،     مطبوعــات، نمونــه هــای تجارتی، نوار و لوح فشرده پرشده و مانند آنها است.

ب ـ امانــات پســتی، کلیــه بســته هــای پســتی اســت بــه اســتثناء مراســلاتی که از لحاظ بستهبندی، وزن و کرایه پستی تابع ضوابط خاص خود باشد.

اول ـ مبادله کیسه های مرسولات پستی

مــاده۸۲ ـ کیســه هــای پســتی حــاوی مرســولات پســتی بایــد هنگــام ورود بــه گمـ        ـرکهــای مــرزی و ارســال بــه خــارج در دفــاتر مبادلــه پســتی بـ ـه وســیله گمرک، نظارت و مهر و موم و پلمب گردد.

دوم ـ مرسولات ارسالی به خارج کشور

مــاده۸۳ ـ کلیــه مرســولات ارســالی بــه خــارج از کشــور کــه مشــمول نظــارت گمرکـــی اســـت بایـــد بـــا فــ    ـرمهـــای CP71 ،CN23 ،CN22 و CP72 کـــه توســط ارســال کننــده تکمیــل مــی شــود همــراه باشــد فـ        ـرمهــای یــاد شــده کــه  اظهارنامــههــای گمرکــی مرســولات پســتی تلقــی و بررســی گمـــرکی براســاس آن انجام می شود توسط ادارات پـست در اختیار فرستنده قرار میگیرد.

در واحــدهای پســتی کــه واحــد گمرکــی وجــود دارد، نماینــدگان گمــرک بــر مرســولات پســتی مشــمول مقــررات گمرکــی نظــارت مــی کننــد و بــا مهــر یــا بــا روش هــای خودکــاری کــه از ناحیــه گمــرک ایــران تجــویز و مــورد اجــرا گذاشــته  میشود ممهور مینمایند.

تبصــره         واحــد خــدمات پســتی، نهــادی دولتــی یــا خصوصــی دارای مجــوزاز دولت است که خدمات بین المللی پستی ارائه میکند.

مــاده۸۴ ـ گمــرک ایــران مــی توانــد در صــورت درخواســت پســت جمهــوری اســلامی ایــران تمــام یــا بخشــی از وظــایف مربــوط بــه پــذیرش مرســولات پســتی بــه خــارج از کشــ ور را پــس از احــراز شــرایط لازم بــا اعطــای نیابــت بــه پســت جمهوری اسلامی ایران برای مدت معینی واگذار نماید.

مــاده۸۵ ـ در هــر نقطــه از کشــور کــه دفتــر مبادلــه مرســولات پســتی خــارجی دایــر اســت گمــرک نیــز بایــد در آنجــا مســتقر شــود و انجــام وظیفــه نماید.

تبصــره۱ـــ دفــاتر مبادلــه  مرســولات پســتی خــارجی بــا اطــلاع و موافقــت گمرک ایران تأسیس می شود.

تبصــره۲ـــ پســت جمهــوری اســلامی ایــران مکلــف اســت تمــامی امکانــات اداری لازم جهت استقرار گمرک را تأمین نماید.

مــاده۸۶ ـ گمــرک در دفــاتر مبادلــه مرســولات پســتی، مرســولات قبــول شـــده را بـــا توجـــه بـــه فــ           ـرمهـــایCP71 ،CN23 ،CN22 و CP72 همـــراه آنهـا کنتـرل و در صـورت وجـود تردیـد مـ یتوانـد جهـت تطبیـق محتـوی بـا فـرم همــراه مرســوله از مــأمور پســت دفتــر مبادلــه درخواســت نمایــد کــه آنهــا را بــاز کنــد و در صــورت عــدم تطبیــق، مرســوله برگشــت داده     مــیشــود و چنانچــه جــزء کــالای ممنــوع الصــدور باشــد ضــبط و طبــق مقــررات مربوطــه اقــدام  میشود.

گمـرک بـر مرسـولات ارسـالی بـه خـارج از کشـور بـا مهـر و مـوم و پلمـب کیسـ ه ها نظارت میکند.

تبصــره         گمــرک ضــمن نظــارت در امــر ارســال مرســولات پســتی، عــلاوه بــرمهرومـوم نمـودن کیسـه هـا، فـرم بارنامـه هـای کیسـه هـا و امانـات محتـوی آنهـا را به مهری که از طرف گمرک ایران تعیین می شود          ممهور می نماید.

سوم ـ مرسولات وارده از خارج کشور

مــاده۸۷ ـ درصــورتی کــه مرســوله ای از نظــر گمــرک مشــکوک باشــد  مــیتوانــد از مــأمور پســت بخواهــد کــه      آنرا بــاز نمایــد . در ایــن مــورد فــرم مخصــوص حــاکی از بــاز شــدن و تعیــین مشخصــات کــالا طبــق نمونــه تعیــین شده از ناحیه گمرک ایران، به بسته مزبور الصاق می شود.

تبصـره۱ــ چنانچــه نامــه یـا مرسـوله ای کـه اداره پسـت مجـاز بــه بــاز کــردن آن نیســت بــه نظــر گمــرک مشــکوک باشــد طبــق مــاده  (۲۳) آیـ          ـیننامــه اجرائــی موافقتنامــه امانــات پســتی عمــل     مــیشــود. ایــن رویــه در مــورد مرســولات بــه مقصد خارج از کشور نیز لازم الاجراء است.

تبصــره۲ـــ تــرخیص محمــولات و مرســولاتی کــه جنبــه تجــاری دارنــد تــابع تشریفات و مقررات عمومی است.

چهارم ـ مرسولات پستی مشمول حقوق ورودی

مــاده۸۸ ـ مرســولات پســتی وارده از خــارج کشــور کــه مشــمول پرداخــت حقــوق ورودی هســتند بایــد در انبارهــای متعلــق بــه پســت کــه تحــت نظــارت گمرک میباشند، نگهداری شوند.

مــاده۸۹ ـ دفــاتر پســت مکلفنــد فهرســت مرســولات پســتی کــه طبــق مقــررات پســت، متروکــه           تلقــ      ی مــی شــوند بــا درج کلیــه مشخصــات براســاس اظهارنامـ ـههــای گمرکــی مخصــوص مرســولات پسـتی تنظــیم و بــه همــراه کــالا بــه انبارهــای گمرکــی تحویــل             دهنــد. شــرکت پســت مکلــف اســت جهــت نگهــداری کالای متروکه فضایی مناسب را در اختیار گمرک قرار دهد.

تبصـره         پسـت بنابـه درخواسـت کتبـی صـاحب کـالا مـی توانـد مـدت توقـفکالا را حداکثر تا سه ماه تمدید کند.

پنجم ـ حمل و مبادله مرسولات وارده از خارج، در داخل کشور

مــاده۹۰ـــ در مــواردی کــه مرســولات پســتی موضــوع پروانــه عبــور بــه گمــرک مقصــد عبــور تحویــل نشــود، مــورد ، تــابع مقــررات مبحــث ششــم فصــل اول بخش هفتم این قانون می شود.

ششم ـ توزیع مرسولات و دریافت حقوق ورودی

مــاده۹۱ـــ حقــوق ورودی مرســولات وارده از خــارج توســط گمــرک وصــول مــی شــود. مرســولات قابــل توزیــع بــه وســیله پســت بــا صــدور پروانــه یــا پتــه توســط مــأموران گمــرک تعیــین و در دفتــر مخصــوص ثبــت و پروانــه یــا پتــه گمرکــی بــه همــراه صورتحســاب وجــوه متعلقــه بــه پســت تحویــل مــی شــود. ادارات پســت پــس از وصــول حقــوق ورودی، وجــوه دریــافتی را بــه حســاب گمــرک واریــز و حــداکثر ظــرف بیســت روز از تــاریخ تحویــل صورتحســاب بــا گمــرک تســویه حســاب مینماینــد . وجــوه واریــز شــده بــه درآمــد قطعــی منظــور می گردد.

مبحث چهارم ـ فروشگاههای آزاد

مــاده۹۲ـــ فروشــگاههای آزاد فروشــگاههایی اســت کــه توســط بخــش غیردولتـــی تحـــت نظـــارت گمـــرک در فرودگاههـــای بـــین المللـــی و ســـایر فرودگــاه هــایی کــه پــرواز خــارجی دارنــد  و بنــادر و مبــادی زمینــی دایــر مــی شــوند و اجــازه داده مــی شــود کــه در آنهــا کالاهــای خــارجی بــا معافیــت از پرداخــت حقــوق ورودی و کالاهــای داخلــی، بــه مســافرین ورودی یــا خروجــی یا خدمه وسایل نقلیه ورودی و خروجی فروخته شود.

فروشــگاههای آزاد پــس از کســب مجــوز از گمــرک و ســازمانهای ذیــربط ایجــادمی شود.

تبصــره ـ چگــونگی ورود، خــروج، فــروش و نــوع کــالا و نحــوه تســویه کالاهــای وارده بــه فروشــگاههای مــذکور در آیــین نامــه اجرائــی ایــن قــانون تعیین میگردد.

مــاده۹۳ـــ کــالای خــارجی مشــمول حقــوق ورودی کــه در فروشــگاههای آزاد فقــط بــه مســافر یــا خدمــه فروختــه مــی شــود چنانچــه در هنگــام ورود بــه قلمــرو گمرکــی کشــور بــدون اظهــار بــه گمــرک کشــف گــردد مشــمول مقــررات قاچاق کالا است.

مــاده ۹۴ـــ چنانچــه در انبــار فروشــگاه آزاد کــه خــارج از انبارهــای گمرکــی اســت کــالایی اضــافه بــر اســناد و مــدارک مشــاهده شــود کــالای اضــافی خــارجی مشــمول مقــررات قاچــاق کــالا میگــردد . بــرای ایــن منظــور گمــرک مــی توانــد در هــر مــورد کــه لازم بدانــد کــالای موجــود در انبــار مــذکور را مــورد رســیدگی و شــمارش قــرار دهــد و آنهــا را بــا دفــاتر و اســناد و مــدارک ورود و خــروج تطبیــق نماید.

مبحث پنجم ـ وسایل نقلیه برای مقاصد تجاری

مــاده۹۵ـــ »وســایل نقلیــه بــرای مقاصــد تجـ        ـاری« بــه شــناور، وســیله نقلیــه آبــی خــاکی (هاورکرافــت)، هواپیمــا، وســایل نقلیــه جادهــای و ریلــی کــه در حمــل و نقــل بــین المللــی بــرای حمــل اشــخاص و کــالا بــه صــورت تجــاری، مــورد اســتفاده قــرار میگیــرد، بــه همــراه مقــدار متعــارف لــوازم یــدکی، ملزومــات و تجهیــزات، مــواد روانکننــده و ســوخت موجــود در با کهــای اســتاندارد کــه بــا ایــن وســایل نقلیــه حمــل مــی شــوند اطــلاق میگــردد. ایــن اصــطلاح شــامل محفظــه  های حمل بار یا بارگُنج(کانتینر)    نیز می شود.

مـاده۹۶ــ وسـایل نقلیـه بـرای مقاصـد تجـاری، اعـم از پـر یـا خـالی، مـی توانـدبــه صــورت موقــت یــا عبــوری وارد قلمــرو گمرکــی شــود، مشــروط بــر اینکــه در خــارج بــه ثبــت رســیده باشــد و بــرای حمــل و نقــل داخلــی مــورد اســتفاده قــرار نگیــرد. ایــن وســایل نقلیــه در مهلــت تعیــین شــده توســط گمــرک بایــد بــدون هرگونــه تغییــر بهجــز تغییــرات ناشــی از اســتهلاک از مرزهــای رســمی کشــور خارج شود.

مــاده۹۷ـــ وســایل نقلیــه بــرای مقاصــد تجــاری بــه هنگــ ام ورود و خــروج فقــط یــک برگــه اظهارنامــه اجمــالی ورودی یــا خروجــی بــدون نیــاز بــه اســناد دیگــر، بــه منظــور شناســایی و تســویه ایــن وســایل نقلیــه بــه گمــرک تســلیم مــی کننــد و بــه شــرط ســپردن تعهــد، شــرکت حمــل و نقــل ایرانــی مربوطــه از سپردن تضمین معاف است.

تبصـره۱ــ کالاهـایی کـه بـا ایـن وسـایل نقلیـه حمـل مـی شـوند و یـا اشخاصـی کــه بــا ایــن وســایل نقلیــه مســافرت مینماینــد، تــابع مقــررات خــاص خــود میشوند.

تبصــره۲ـــ وســیله نقلیــه در صــورت عــدم خــروج در مهلــت مقــرر بــا احــراز سوءنیت مشمول مقررات قاچاق می شود.

مبحث ششم ـ رویه انتقالی

مـاده۹۸ــ بـه انتقـال کالاهـا تحـت نظـارت گمـرک از وسـیله حمـل ورودی بـه وســیله حمــل خروجــی در محــدوده یــک گمــرک کــه همــان گمــرک ورودی و خروجـی از قلمـرو گمرکـی اسـت رویـه انتقـالی اطـلاق مـی شـود. ایـن انتقـال بـه صــورت مســتقیم و یــا غیرمســتقیم انجــام مــی شــود کــه وســایل حمــل ورودی و خروجـی همزمـان یـا بـا فاصـله زمـانی  در محـدوده یـک گمـرک حضـور دارنـد تـا عمل انتقال انجام گیرد.

تبصــره

ـ نحــوه تشــریفات اظهــار، ارزیــابی و تحویــل و تحــول کــالایانتقالی در آیین نامه اجرائی این قانون تعیین می گردد.

مبحث هفتم ـ رویه کران بری (کابوتاژ)

مــاده ۹۹ـــ کــران بــری(کابوتــاژ) رویــه ای اســت کــه براســاس آن کــالای داخلــی از یــک گمــرک مــرزی بــه گمــرک مــرزی دیگــر در قلمــرو گمرکــی از راه دریـا یـا رودخانـه هـای مـرزی حمـل مـی گـردد. کـالایی کـه از لحـاظ نزدیکـی راه بـا رعایــت صــرفه تجــاری از یــک نقطــه بــه نقطــه دیگــر قلمــرو گمرکــی از راههــای زمینــی مجــاز بــا عبــور از خــاک کشــور    خــارجی و همچنــین کــالایی کــه از راه دریــا یــا رودخانــه هــای مــرزی بــه منــاطق آزاد حمــل مــی شــود در صــورتی کــه بــرای مصــرف در ایــن منــاطق باشــد نیــز مشــمول مقــررات کـرانبــری(کابوتــاژ) مـ ـیشــود. در ایــن مــوارد هرگــاه کــالای کـ     ـران بــرد (کــالای کابوتــاژی) بــا وســایل نقلیـه داخلـی حمـل شـود وسـیله نقلیـه نیـز تـابع رویـه کـالای کـران بـرد (کـالای کابوتاژی) است.

تبصــره ـ نحــوه تشــریفات اظهــار و اســناد مربوطــه، ارزیــابی و میــزان تضمین در حدود مقررات این قانون در آیین نامه اجرائی تعیین می گردد.

مــاده ۱۰۰ـــ کــالایی کــه صــدور آن از کشــور مجــاز اســت و صــدور آن مشــمول پرداخــت ه یچگونــه وجهــی نیســت را    مــیتــوان بــا انجــام تشــریفات و مقــررات مربوطــه بــه عنــوان کــران بــر (کابوتــاژ) حمــل نمــود . گمــرک ایــران مـی توانـد بـا کـران بـری (کابوتـاژ) کـالای ممنـوع الصـدور یـا کـالایی کـه بـه موجـب قـانون و مقـررات مجـاز مشـروط اسـت بـا اخـذ تضـمین یـا تعهـد یـا قیـود دیگـر  موافقت نماید.

مــاده۱۰۱ـــ هرگــاه مــدت اعتبــار پروانــه کــرانبــری (کابوتــاژ) بــرای رســیدن کــالا بــه گمــرک مقصــد منقضــی گــردد و تــا ســه مــاه بعــد از انقضــاء آن از طــرف صــاحب کــالا گواهینامــه گمــرک مقصــد مبنــی  بــر ورود کــالا ارائــه نشــود آن کــالا مانند کالای به مقصد نرسیده تلقی و به نحو زیر عمل می شود:

الــف ـ درصــورتی کــه کــالای موضــوع  کـــرانبــری (کابوتــاژ) از نــوع مجــاز باشــد نســبت بــه اجــرای تعهــد یــا تضــمین مــأخوذه اقــدام و ســپس پروانــه خروجی صادر می گردد.

ب ـ درصـــورتی کـــه کـــالای موضـــوع        کـــرانبـــری (کابوتـــاژ)، کـــالای ممنوعالصــدور یــا مجــاز مشــروط باشــد، مشــمول             مقــررات قاچــاق اســت و در صــورت اثبــات عــدم ســوءنیت فقــط بــه ضــبط تضــمین یــا پیگیــری انجــام تعهــد اکتفـاء مـی شـود. تـا زمـانی کـه جـرم قاچـاق اعـلام یـا وجـه تضـمین یـا تعهـد بـه درآمـد منظـور نشـده اسـت، تحویـل کـالا بـا اخـذ جریمـه انتظـامی موضـوع مـ          اده (۱۰۹) این قانون بلامانع است.

تبصــره ـ در مــواردی کــه بــا ارائــه مــدارک و مســتندات معتبــر مــورد تأییــد گمـرک، محـرز شـود کـالای کـران بـرد (کـالای کابوتـاژی) در اثنـاء حمـل بـه علـل قــوه قهریــه (فــورس مــاژور) از بــین رفتــه اســت گمــرک ایــران مجــاز اســت آن را بــه مقصــد رســیده تلقــی کنــد و عــلاوه بــر دســتور ابطــال تضــمین یــا تعهــد از تعقیب موضوع نیز خودداری نماید.

بخش هشتم ـ تخلفات و قاچاق

فصل اول ـ تخلفات گمرکی

مــاده ۱۰۲ـــ ابــلاغ هــر نــوع صــورت مجلس مبنــی بــر ضــبط، توقیــف کــالا و کشــف تخلــف یــا قاچــاق بــه شخصــی کــه بــه وکالــت از طــرف صــاحب کــالا اظهارنامــه بــه گمــرک تســلیم نمــوده و تنظــیم صــورتمجلس بــر اثــر رسـ ـیدگی بــه آن اظهارنامــه صــورت گرفتــه اســت بــه منزلــه ابــلاغ آن بــه صــاحب کــالا محسوب می گردد.

مـاده ۱۰۳ــ وسـایل نقلیـه آبـی اعـم از خـالی یـا حامـل کـالا کـه وارد آبهـای  کشــور مــی شــود بایــد در اســکله  هــای مجــاز پهلــو بگیــرد یــا در لنگرگاههــای مجــاز لنگــر بیانــدازد و قبــل از انجــام تشــریفات مربوطــه نبایــد کــالایی را تخلیــه یــا بــارگیری نمایــد یــا از اســکله هــا یــا لنگرگاههــا خــارج شــود . هواپیمــایی کــه وارد کشـور مـی شـود اعــم از خـالی یـا حامـل کـالا بایـد در فرودگـاه مجـاز فـرود آیــد و تشــریفات گمرکــ یمقــرر دربــاره آن انجــام شــود. بــرای هواپیماهــای خروجــی و کــالای آنهــا تشــریفات گمرکــی بایــد قبــل از پــرواز انجــام          گیــرد. وسـایل نقلیـه زمینـی اعـم از خـالی یـا حامـل کـالا بایـد از راههـای مجـاز گمرکـی وارد کشــور شــود و یکســره بــه اولــین گمــرک مــرزی وارد و تشــریفات گمرکــی آن انجام گردد و همچنین از راههای مجاز گمرکی خارج شود.

تبصــره۱ـــ اســکله  هــا، لنگرگاههــا، فرودگاههــا و راههــای مجــاز گمرکــی بــرای ورود و خــروج وســایل نقلیــه و کــالا و مســافر و هواپیماهــای مشــمول تشــریفات گمرکــی بــه پیشــنهاد کــارگروهی بــه مســؤولیت وزارت کشــور و بــا شــرکت نماینــدگان تــام  الاختیــار گمــرک ایــران، وزارتخانــه هــای امــور خارجــه، اطلاعـــات، راه و شهرســـازی و صـــنعت، معـــدن و تجـــارت، نیـــروی انتظـــامی و  معاونــت برنامــه ریــزی و نظــارت راهبــردی ریاســت جمهــوری        تعیــین مــی شــود و به تصویب هیأت وزیران           میرسد.

تبصــره۲ـــ پهلــو گــرفتن، لنگــر انــداختن، فــرود آمــدن و وارد شــدن  وســایل نقلیــه و خــارج شــدن آنهــا بــدون انجــام تشــریفات مربوطــه از مســیر غیرمجــاز جـز در مـوارد قـوه قهریـه (فـورس مـاژور) کـه بایـد ثابـت شـود، در مـورد وسـایل نقلیــه خــالی مشــمول پرداخــت جریمــه بهمبلــغ سیصــدهزار (۳۰۰٫۰۰۰) ریــال تــا ســه میلیــون (۳٫۰۰۰٫۰۰۰) ریــال بــه تشــخیص رئــیس گمــرک مربوطــه مــی شــود. همچنــین در مــورد وســایل نقلیــه حامــل کــالا طبــق مقــررات     مــاده(۱۱۳)        رفتار می گردد.

مــاده۱۰۴ـــ هرگــاه بــه همــراه کــالایی کــه بــا رعایــت      مــاده(۱۰۳) وارد گردیــده اســت بســته یــا بســته هــایی مشــاهده شــود کــه در اظهارنامــه اجمــالی و فهرســت کــل بــار یــا بارنامــه وســیله نقلیــه، ذکــری از آن نشــده باشــد و یــا بســته یــا بسـته هـایی در اظهارنامـه اجمـالی و فهرسـت کـل بـار یـا بارنامـه ذکـر شـود کـه بـه مرجــع تحویــل گیرنــده، تحویــل نگردیــده باشــد و بــرای توضــیح علــت اخــتلاف نیـز ظـرف سـه مـاه اسـ ناد و مـدارک مـورد قبـول گمـرک از طـرف شـرکت حمـل  و نقل کالا ارائه نشود حسب مورد به شرح زیر رفتار می گردد:

الـف ـ در مـورد اضـافه تخلیـه بـه ضـبط بسـته یـا بسـته هـای اضـافی اکتفـاء  میشود.

ب ـ در مــورد کســر تخلیــه بــه اخــذ جریمــه انتظــامی مطــابق مــاده (۱۱۰) این قانون اقدام می گردد.

تبصـره۱ــ چنانچـه ظـرف مهلـت مقـرر بـا ارائـه اسـناد و مـدارک مـورد قبـول گمــرک، ثابــت گــردد کــه نســبت بــه اخــتلاف، ســوءنیتی نبــوده اســت، گمــرک اجازه اصلاح اظهارنامه اجمالی را میدهد.

تبصـره۲ــ بسـته هـای اضـافی تحـویلی بـه گمـ        رکهـای مقصـد عبـور داخلـی مشمول مقررات این ماده است.

تبصــره۳ـــ میـــزان کســری و اضــافی غـــیرمتعارف کـــالاهایی کــه بــدون بســته بنــدی        وارد مــی گــردد نیــز از نظــر نحــوه اقــدام و اخــذ جریمــه مشــمول مقررات این ماده می شود.

تبصــره۴ـــ مســؤول پرداخــت جریمــه هــای فــوق در مــورد شــرکتهای حمــل و نقلــی کــه در ایــران نماینــدگی دارنــد، نماینــدگی هــای مزبــور اســت و در مــورد شــرکتهای حمــل و نقلــی کــه نماینــدگی رســمی در ایــران ندارنــد گمــرکمـی توانـد بــه منظــور وصــول جریمــه هــای احتمــالی از حامــل کـالا تضــمین لازم را اخذ کند.

مــاده۱۰۵ـــ هرگــاه کــالایی کــه ورود آن ممنــوع اســت بــرای ورود قطعــی بــا نــام و مشخصــات کامــل و صــحیح اظهــار شــود گمــرک بایــد از تــرخیص آن خـودداری و بـه صـاحب کـالا یـا نماینـده قـانونی وی بـه طـور مکتـوب اخطـار کنـد کـه حـداکثر ظـرف سـه مـاه نسـبت بـه عبـور خـارجی یـا مرجـوع کـردن کـالا بـا رعایـت ضــوابط اقــدام نمایـد . در صــورت عــدم اقــدام ظـرف مــدت مزبــور، گمـرک کــالا را ضــبط و مراتــب را بــه صــاحب آن یــا نماینــده او ابــلاغ مــی نمایــد. صــاحب کــالا حــق دارد از تــاریخ ابــلاغ ضــبط تــا دو مــاه اعتــراض خــود را بــه دادگــاه صــالحه تســلیم نمایــد و مراتــب را حــداکثر ظــرف پــانزده روز از تــاریخ  مراجعــه بــه دادگــاه صــالحه بــه گمــرک مربوطــه اعــلام کنـ ـد. در غیــر اینصــورت کــالا بــه ضبط قطعی دولت درمی آید.

تبصــره۱ـــ کــالایی کـــه وارد کــردن آن جــرم شنـــاخته مــی شــود از شــمول ایــن مــاده مســتثنی اســت و طبــق قــوانین و مقــررات مربــوط بــه آن عمــل می شود.

تبصــره۲ـــ در مــواردی کــه صــاح ب کــالا بــه تشــخیص گمــرک معتــرض باشــد و پرونــده بــه واحــدهای ســتادی و مراجــع رســیدگی بــه اختلافــات گمرکــی احالــه شــود رســیدگی بــه آن خــارج از نوبــت انجــام میگیـ ـرد. تــاریخ ابــلاغ نظــر نهــایی گمرک مبدأ سه ماه مذکور است.

تبصــره۳ـــ اگــر صــاحب کــالا یــا نماینــده قــانونی او بــه طــور مکتــوب عــدم موافقـت خـود را از عبـور خـارجی یـا مرجـوع کـردن کـالا قبـل از سـه مـاه مـذکور اعلام نماید گمرک بلافاصله به ضبط کالا اقدام میکند.

مـاده۱۰۶ــ در مـورد کـالای موضـوع مـاده (۱۰۵) کـه بـه جـای کـالای مجـاز وبــدون اســتفاده از اســناد خــلاف واقــع از گمــرک تــرخیص شــده و از تــاریخ ترخیص آن بیش از چهار ماه نگذشته است به شرح زیر رفتار می شود:

الــف ـ درصــورتی کــه تمــام یــا قســمتی از کــالای تــرخیص شــده در اختیــار صــاحب کــالا باشــد کــالا فــوری توقیــف و پــس از رد حقــوق ورودی دریــافتی طبق مقررات ماده(۱۰۵) این قانون رفتار می شود.

ب ـ درصــورتی کــه تمــام یــا قســمتی از کــالای تــرخیص شــده در اختیــار صــاحب کــالا نباشــد و معلــوم گــردد کــه در زمــان تــرخیص، حقــوق ورودی بیشــتری بــه آن تعلــق میگرفتــه اســت، مابــه التفــاوت حقــوق ورودی مقــدار بــه دست نیامده دریافت می شود.

مــاده۱۰۷ـــ هرگــاه ضــمن رســیدگی بــه      اظهارنامــه یــا بازرســی کــالای صــادراتی معلــوم شــود وجــوهی کمتــر از میــزان مقــرر، اظهــار یــا تـــودیع گردیــده اســت عـــلاوه بــر اخــذ مابــه التفــاوت بــه تشــخیص رئــیس گمــرک  جریمــهای از پــنج درصــد (۵%) تــا پنجــاه درصــد (۵۰%) مابــه التفــاوت مــذکور  دریافت می شود.

تبصــره ـ هرگــاه در اظهارنامــه صــادراتی  بــیش از ده درصــد (۱۰%) کمتــر یــا بیشــتر ارزش کــالا غیرواقعــی اظهــار گــردد تــا تســهیلات و مزایــای غیرقــانونی بــرای صــاحب کــالا ایجــاد نمایــد جریمــه ای بــین ده درصــد (۱۰%) تــا صــد درصــد (۱۰۰%) مابه التفاوت ارزش، اخذ    میشود.

مـاده۱۰۸ــ غیـر از مصـادیقی کـه در ایـن قـانون بـه عنـوان قاچـاق ذکـر شـده اســت کشــف هــر نــوع مغــایرت بعــد از اظهــار و قبــل از تــرخیص کــالای ورودی از گمــرک کــه موجــب زیــان مــالی دولــت گــردد و مـــستلزم اخــذ تفــاوت وجــوه متعلقــه باشــد عــلاوه بــر اخــذ مابــه التفــاوت، بــا توجــه بــه اوضــاع و احــوال بــه تشــخیص رئــیس گمــرک جریمــه ای از ده درصــد (۱۰%) تــا صددرصــد (۱۰۰%) مابه التفاوت، دریافت می شود.

تبصــره۱ـــ درصــورتی کــه کشــف مغــایرت منجــر بــه اخــذ مابــه التفــاوت حقــوق ورودی بــه میزانــی بــیش از پنجــاه درصــد (۵۰%) حقــوق ورودی کــالای اظهــار شــده باشــد عــلاوه بــر اخــذ مابــه التفــاوت، حــداقل جریمــه مــأخوذه نبایــد کمتر از پنجاه درصد (۵۰%) مابه التف        اوت باشد.

تبصــره۲ـــ در مــواردی کــه مقصــد نهــایی بارنامــه بعــد از گمــرک، مــرز ورودی باشــد و اظهارنامــه عبــوری براســاس منــدرجات اســناد، تنظــیم و تســلیم گمــرک شـده باشـد درصـورتی کـه در اثـر ارزیـابی مغـایرتی در نـوع و میـزان کـالا کشـف شــود و اســناد مــورد قبــول گمــرک طــی ســه مــاه ارائــه نگـ ـردد، کــالای مغــایر و مازاد توسط دولت ضبط              میگردد.

تبصـره۳ــ جـرائم مربـوط بـه اظهـار مغـایر بـه اسـتثناء تبصـره(۲) ایـن مـاده در مــورد کــالای عبــور خــارجی و مرجــوعی و عبــور داخلــی توســط شــرکت حمل و نقـل بـه صـورت تضـمین اخـذ مـی شـود  تـا در صـورت عـدم خـروج کـالا یـا عـدم تحویـل کـالا بــه گمــرک مقصـد در مهلـت مقــرر عـلاوه بـر اجــرای مقــررات مربوطه به درآمد قطعی واریز گردد.

مــاده۱۰۹ـــ وســایل نقلیــه و کالاهــایی کــه بــه صــورت عبــوری، ورود موقــت، ورود موقــت بــرای پــردازش یــا مرجــوعی وارد کشــور مــ یگــردد و وســایل نقلیهــای کــه بــه اســتناد جــواز عبــور بـ       ـینالمللــی وارد کشــور ـمـ ی شــود چنانچــه در مهلــت مقــرر بــرای خــروج از کشــور یــا تحویــل بــه گمــرک بــه غیــر از مــوارد قـوه قهریــه (فــورس مــاژور) مراجعــه ننمایـد بــه تشـخیص رئـیس گمــرک بــه ازای هــر روز تــأخیر مشــمول جریمــه ای از دویســت هــزار (۲۰۰٫۰۰۰) ریــال تــا یــک میلیون (۱٫۰۰۰٫۰۰۰)        ریال می شود.

تبصــره ـ        مــواردی کــه وجــه تعهــد یــا تضــمین دریافــت شــده از صــاحب وســیله نقلیــه یــا کــالا بــه درآمــد واریــز گردیــده و یــا جــرم قاچــاق بــه مراجــع قضائی گزارش شده باشد، از حکم این ماده مستثنی است.

مــاده۱۱۰ـــ هرگــاه در  اظهارنامــه هــایی کــه بــرای تــرخیص کــالا تســلیم گمــرک مــی شــود مشخصــات کــالا بــرخلاف واقــع اظهــار شــده باشــد ولــی ایــن خــلاف اظهــار متضــمن زیــان مــالی دولــت نشــود و کشــف آن مســتلزم اخــذ تفــاوت نباشــد بــه تشــخیص رئــیس گمــرک محــل، جریمــه ای کــه حــداقل آن پانصــد هــزار (۵۰۰٫۰۰۰) ریــال و حــداکثر آن یــک میلیــون (۱٫۰۰۰٫۰۰۰) ریــال اســت اخــذ و بــا اجــازه کتبــی رئــیس  گمــرک محــل، اظهارنامــه تســلیمی اصــلاح  میشود.

تبصــره ـ در مــواردی کــه اظهــار خــلاف از مصــادیق تخلفــات و قاچــاق موضـوع ایـن قـانون نباشـد ولـی کـالا ممنـ          وعالـورود باشـد گمـرک در ایـن مـوارد وفــق مقــررات مــاده (۱۰۵) ایــن قــانون اقــدام مــی نمایــد و عــلاوه بــر آن، جریمــه موضوع این ماده نیز                          اخذ میگردد.

مــاده۱۱۱ـــ مــرتکبین تخلــف از مقــررات گمرکــی کــه جریمــه از آنهــا مطالبــه مـی شـود هـر گـاه نسـبت بـه اصـل جریمـه یـا میـزان آن کـه توسـط رئـیس گمـرک محــل تعیــین مـ ـیگــردد اعتــراض داشــته باشــند مــی تواننــد قبــل از تــرخیص یــا پــس از تودیــع یــا تــأمین آن در گمــرک محــل، اعتــراض خــود  را بــا دلایــل و مـدارک بـه منظـور ارجـاع بـه مراجـع رسـیدگی بـه اختلافـات گمرکـی بـه گمـرک مربوطه تسلیم نمایند.

تبصــره ـ در تمــام مــواردی کــه توســط رؤســاء گمــرک، جریمــه بــرای تخلفـات گمرکـی تعیـین مـی گـردد جریمـه بایـد بـا توجـه بـه نـوع و تکـرار و تعـدد تخلــف، ســابقه و وضــعیت متخلــف، حجــم و نــوع و ارزش کــالا، شــرایط مکــان و زمـان، تعیـین و بـه وضـوح و بـه طـور کامـل در صـورتمجلس تخلـف قیـد و امضـاء و یــک نســخه از آن بــه گمــرک ایــران ارســال گــردد و در مقابــل وصــول جریمــه بلافاصله رسید رسمی صادر و به پرداخت کننده تسلیم شود.

مـاده۱۱۲ــ اشـتغال کارکنـان گمـرک بـه امـر بازرگـانی خـارجی یـا کـارگزاری گمرکـی و هـر نـوع حرفـه دیگـر کــه بـا تشــریفات گمرکـی مــرتبط باشـد ممنـوع اســت. متخلفــین بــا حکــم مراجــع رســیدگی بــه تخلفــات اداری، بــه اخــراج از خدمت در گمرک محکوم میشوند.

فصل دوم ـ قاچاق

ماده۱۱۳ـ موارد زیر قاچاق گمرکی محسوب می شود:

الـف ـ کـالایی کـه از مسـیر غیرمجـاز یـا بـدون انجـام تشـریفات گمرکـی بـه قلمــرو گمرکــی وارد یــا از آن خــارج گــردد . همچنــین کالاهــایی کــه بــدون انجــام تشــریفات گمرکــی یــا از مســیرهای غیرمجــاز وارد کشــور شــود و در داخــل کشور کشف گردد.

تبصــره ـ منظــور از مســیر غیرمجــاز، مســیرهایی غیــر از مــوارد منــدرج در تبصره(۱) ماده(۱۰۳) این قانون است.

• ـ خــارج نکــردن وســایل نقلیــه و یــا کــالای ورود موقــت، ورود موقــت بــرای پــردازش، عبــور خــارجی و مرجــوعی ظــرف مهلــت مقــرر از قلمــرو گمرکــی و عــدم تحویــل کــالای عبــور داخلــی شخصــی ظــرف مهلــت مقــرر جــز در مــواردی کــه عــدم خــروج یــا عــدم تحویــل بــه گمــرک و یــا تــرخیص قطعــی، عمدی نباشد.

تبصــره ـ ارائــه اســناد خــلاف واقــع کــه دلالــت بــر خــروج وســایل نقلیــه و کـالا از قلمـرو گمرکـی و یـا تحویــل آنهـا بـه گمـرک داشــته باشـند نیـز مشـ   ـمول مقررات این بند است.

پ ـ بیــرون بــردن کــالای تجــاری از امــاکن گمرکــی بــدون اظهــار یــا بــدون پرداخــت یــا تــأمین حقــوق ورودی، خــواه عمــل در حــین خــروج از امــاکن گمرکــی یــا بعــد از خــروج کشــف شـ ـود. هرگــاه خــارج کننـــده غیــر از صاحـــب کــالا یــا نماینــده قــانونی او باشــد گمــرک عــین کــالا و در صــورت نبــودن کــالا بهــای آن را از مرتکــب میگیــرد و پــس از دریافــت وجــوه گمرکــی مقــرر، بــه صــاحب کــالا مســترد مــ یدارد و مرتکــب طبــق مقــررات کیفــری تعقیــب می شود.

• ـ کالای عبور خارجی که تعویض و یا قسمتی از آن برداشته شود.
• ـ کــالایی کــه ورود یــا صــدور آن ممنــوع اســت تحــت عنــوان کــالای مجــاز یــا مجــاز مشــروط و بــا نــام دیگــر اظهــار شـ ـود. کــالای عبــوری مشــمول تبصره (۲) ماده (۱۰۸) این قانون می شود.
• ـ وجــود کــالای اضــافی همــراه کــالای اظهارشــده کــه در اســناد تســلیمی بــه گمــرک ذکــری از آن نشــده اســت، مشــروط بــر اینکــه کــالای اضــافی از نــوع کــالای اظهــار شــده  نباشــد. کــالای اضــافی موضــوع مــاده (۵۴) ایــن قــانون از شمول این بند مستثنی است.

چ ـ وســایل نقلیــه و کــالایی کــه صــدور قطعــی آن ممنــوع یــا مشــروط اســت و بــه عنــوان خــروج موقــت یــا کــران بــری (کابوتــاژ) اظهــار شــده باشــد و ظــرف مهلــت مقــرر بــه قلمــرو گمرکــی وارد نگـ     ـردد. مــوارد قــوه قهریــه (فــورس مــاژور) و مواردی که عدم ورود کالا عمدی نیست از این حکم مستثنی است.

• ـ کـالای مجـاز یـا مجـاز مشـروطی کـه تحـت عنـوان کـالای مجـاز یـا مجـاز مشــروط دیگــری کــه جمــع حقــوق ورودی آن کمتــر اســت بــا نــام دیگــر و بــا اســتفاده از اســناد خــلاف واقــع اظهــار شــود، کــالای عبــوری مشــمول تبصــره (۱) مــاده (۱۰۸) ایــن قــانون اســت. منظــور از اســناد خــلاف واقــع اســنادی اســت کــه در آن خصوصــیات کــالایی ذکــر شــده باشــد کــه بــا جــنس و خصوصــیات کــالای اظهار شده تطبیق ننماید و یا جعلی باشد.
• ـ کــالا بــا اســتفاده از شــمول معافیــت بــا تســلیم اظهارنامــه خــلاف یــا اسناد غیرواقعی و یا با ارائه مجوزهای جعلی به گمرک اظهار شود.

دـــ کــالای جــایگزین شــده  ممنــوع الصــدور یــا مشــروط یــا دارای ارزش کمتــری کــه بــا کــالای صــادراتی کــه بــرای آن پروانــه صــادر گردیــده اســت تعویض شود.

ذــ کـالای مـورد معـافیتی کـه بـدون رعایـت مقـررات مـاده(۱۲۰) ایـن قـانونبه دیگری منتقل شود.

مــاده۱۱۴ـــ بنــا بــه پیشــنهاد گمــرک ایــران، اشخاصــی کــه کــارت بازرگــانی دارنــد، چنانچــه مرتکــب قاچــاق کــالا شــوند، کــارت بازرگــانی آنهــا پــس از رســـیدگی بـــه موضـــوع در کمیســـیونی مرکـــب از نماینــ ـدگان وزارت صـــنعت، معــدن و تجــارت، اتــاق بازرگــانی و صــنایع و معــادن ایــران و گمــرک ایــران بــه طور موقت توقیف یا به طور دائم ابطال می گردد.

تبصــره ـ ابطــال کــارت بازرگــانی مــانع از تــرخیص کــالایی کــه طبــق مقــررات، قبــل از محرومیــت بــرای آن گشــایش اعتبــار شــده یــا حمــل آن آغــاز گردیده است، نمی شود.

مــاده ۱۱۵ـــ درصــورتی کــه در اجــرای مقــررات و کنترلهــای گمرکــی بخشــی از محمولــه، مشــمول مقــررات قاچــاق گمرکــی تشــخیص داده شــود، نگهــداری یــا ضــبط مــابقی کــالا یــا وســیله نقلیــه آن مجــاز نمیباشــد، مگــر آنکــه بــه تشـخیص گمـرک نگهـداری آنهـا بـرای اثبـات عمـل قاچـاق یـا وصـول جریمـه هـا  ضروری باشد.

مــاده ۱۱۶ـــ هرگونــه حــک و اصــلاح در صــورتمجلس کشــف و ضــبط، حــذف یــا الحــاق نــام شــخص یــا اشــخاص دیگــری در آن بــه عنــوان عوامــل کشــف و تغییــردادن در  منــدرجات آن ممنــوع اســت و مرتکــب در صــورت وجــود عمــد بــه عنــوان جعــل و تزویــر در اســناد دولتــی در مراجـــع قضــائی مــورد تعـــقیب قــرار مــی گیــرد. هرگــاه جـــعل و تـــزویر مزبــور متـــضمن جــرم دیگــری نیـــز باشــد مرتکــب بــرای آن جــرم نیــز طبــق مقــررات و قــوانین مربــوط مــورد تعقیــب  واقع می شود.

مــاده ۱۱۷ـــ اســناد مثبتــه گمرکــی کــه در مــوارد احتمــالی قاچــاق مــی تــوان به آن استناد نمود عبارت از اصل اسناد زیر است:

الف ـ پروانه ورود گمرکی

ب ـ پته گمرکی

پ ـ قبض سپرده موجب ترخیص کالا

ت ـ قبض خرید کالای متروکه، ضبطی و بلاصاحب

ث ـ پروانه عبور

ج ـ پروانه مرجوعی

چ ـ پروانه ورود موقت

ح ـ پروانه ورود موقت برای پردازش

خ ـ پته عبور

دـ پروانه کران بری(کابوتاژ)

ذـ پروانه صادراتی

رـ پروانه صدور موقت

زـ کارت مسافری صادره توسط مناطق آزاد تجاری و صنعتی

ژـ کارت هوشمند تکمیل و تأیید شده توسط گمرک

تبصــره ـ مشخصــات مــذکور در ایــن اســناد بایــد بــا مشخصــات کــالا تطبیــق نمایـد و فاصـله بـین تـاریخ صــدور سـند و تـاریخ کشـف کـالا بـا توجـه بـه نـوع کالا و نحوه مصرف آن متناسب باشد.

مــاده ۱۱۸ـــ مقــررات کشــف، تحویــل، تهیــه صــورتمجلس قاچــاق، توقیــف کــالا و مـتهم، مخبـر، کاشـف، میـزان جریمـه هـا، نحـوه وصـول، فـروش و تقسـیم حاصـل فــروش و جریمــه هــای آن، نحــوه ارجــاع پرونــده بــه مراجــع صــالحه و ســایرموارد پیشبینی نشده در این فصل تابع قوانین مربوط به قاچاق است.

بخش نهم ـ معافیتها و ممنوعیتها

فصل اول ـ معافیتها

مــاده۱۱۹ـــ عــلاوه بــر معافیــت هــای مــذکور در جــدول تعرفــه گمرکــی ضــمیمه آیــین نامــه اجرائــی قــانون مقــررات صــادرات و واردات و معافیــت هــای دیگــری کــه بــه موجــب قــوانین، تصــویبنامه هــا، موافقتنامــه هــا و قراردادهــای مصــوب مجلــس شــورای اســلامی برقــرار شــده اســت، مــوارد زیــر نیــز از پرداخــت حقــوق ورودی معاف میباشد:

الــف ـ کالاهــای مــورد اســتفاده متعلــق بــه رؤســای کشــورهای خــارجی و همراهان آنها  ب ـ

۱ـــ کــالای مــورد اســت فاده رســمی مأموریتهــای سیاســی خــارجی و کــالای مــورد اســتفاده شخصــی مــأموران سیاســی و خــانواده آنــان موضــوع مــاده (۳۶) قــانون مربــوط بــه قــرارداد ویــن دربــاره روابــط سیاســی، مصــوب ۲۱/۷/۱۳۴۳ بهشــرط رفتار متقابل و با تشخیص وزارت امور خارجه و گمرک ایران در هر مورد

۲ـــ کــالای مــورد اســتفا ده رســمی مأموریتهــای کنســولی خــارجی و کــالای مــورد اســتفاده شخصــی مــأموران کنســولی خــارجی و اعضــای خــانواده آنــان کــه اهــل خانــه او  مــیباشــند در حــدود قــانون کنوانســیون ویــن دربــاره روابــط کنســولی مصــوب ۴/۱۲/۱۳۵۳ بــه شــرط رفتــار متقابــل و بــا تشــخیص وزارت امــور خارجــه و گمرک ایران در هر مورد

۳ـــ کــالای مــورد اســتفاده رســمی نماینــدگی هــای ســازمان ملــل متحــد ومؤسســـات تخصصـــی وابســـته بـــه آن و کـــالای مـــورد اســـتفاده کارکنـــان و کارشناســان ســازمان ملــل متحــد، مــأمور خــدمت در ایــران در حــدود قــانون کنوانســیون مزایــا و مصــونیتهای ســازمان ملــل متحــد مصــوب ۱۳/۱۲/۱۳۵۲ و قــانون کنوانســیون مزایــا و مصــونیتهای ســازمانهای تخصصــی ملــل متحــد مصـــوب۲۰/۱۲/۱۳۵۲ بـــا تشـــخیص وزارت      امـــور خارجـــه و گمـــرک ایـــران درهرمورد

۴ـــ کــالای مــورد اســتفاده کارشناســان خــارجی اعزامــی از محــل کمکهــای فنــی، اقتصــادی، علمــی و فرهنگــی کشــورهای خــارجی و مؤسســات بــین المللــی بــه ایــران، برابــر آیــین      نامــه مزایــا و معافیــت هــای کارشناســان خــارجی مصــوب ۲۳/۴/۱۳۴۵ بــا تشــخیص وزارت امــور خارجــه و گمــرک ایــران در هرمــورد و اشــیاء مــورد اســتفاده رســمی بازرســان ســازمان کنوانســیون منــع ســلاحهای شـــیمیایی درحـــدود قـــانون الحـــاق دولـــت جمهـــوری اســـلامی ایـــران بـــه کنوانســیون منــع گســترش، تولیــد، انباشــت و بــه کــارگیری ســلاحهای شــیمیایی و انهــدام آنهــا مصــوب ۵/۵/۱۳۷۶ و ســایر کنوانســیونهای بــین المللــی کــه دولــت جمهــوری اســلامی ایــران بــه آن پیوســته اســت و یــا مــی پیونــدد در حــدود مقررات این کنوانسیونها

۵ ـ آلات و ادوات حفــاری و مــواد شــیمیایی و وســایل عملیــات علمــی و فنــی واردشــده توســط هیأتهــای علمــی باستانشناســی کشــورهای عضــو ســازمان تربیتــی و علمــی و فرهنگــی ملــل متحــد (یونســکو) بــا تشــخیص و تأییــد ســازمان میــراث فرهنگــی صــنایع دســتی و گردشــگری و گمــرک ایــران در هــر مورد برای حفاری و اکتشافات علمی

پ ـ رادار و تجهیــزات کمــک نــاوبری هــوایی کــه امکــان ســاخت داخلــی آنهــا در کشــور فــراهم نیســت بــه پیشــنهاد شــرکت فرودگاههــای کشــور و موافقــت وزارت راه و شهرســـازی و تأییـــد وزارتخانـــه هـــای صـــنعت، معـــدن و تجـــارت وامور اقتصادی و دارایی

• ـ تجهیــزات نظــامی اعــم از اســلحه و مهمــات، لــوازم مخــابراتی نظــامی، مواصــلاتی، تانــک و ســایر ارابــه هــای زره پــوش جنگــی و وســایل  نقلیــه خــاص دفـاعی بـه اسـتثناء سـواری و سـواری کـار و مـواد اولیـه بـرای سـاخت اقـلام یـاد شــده کــه بــا تأییــد کتبــی وزیــر دفــاع و پشــتیبانی نیروهــای مســلح از بودجــه دولـت یـا از محـل هـر اعتبـار دیگـری کـه بـه همـین منظـور تخصـیص یافتـه و بـه تصــویب دولــت رســیده اســت و بــه صــورت انحصــاری بــرای مصــارف وزارت دفـــاع و پشـــتیبانی نیروهـــای مســـلح و ســـایر نیروهـــای مســـلح و انتظـــامی خریداری و به طور مستقیم به نام سازمانهای مذکور از خارج وارد شده

تبصــره ـ وزرای امـــور اقتصــادی و دارایــی و دفــاع و پـــشتیبانی نـــیروهای مســـلح بنــا بــه دلایــل نظـــامی و امنیـــتی مــی تواننــد کــالای وارده را از بـازرسی معاف و مراتب را به گمرک اعلام نمایند.

• ـ اقلام و تجهیزات خاص اطلاعاتی با تأیید کتبی وزیر اطلاعات تبصره۱ـ اقلام مزبور از بازبینی و بازرسی معافند.

تبصره۲ـ مقررات این بند شامل صادرات کالاهای مذکور نیز     میشود.

• ـ کــالای عبــوری  خــارجی، مرجــوعی، انتقــالی، کــران بــری (کابوتــاژ)، واردات موقت، واردات موقت برای پردازش

چ ـ اســباب ســفر و لــوازم شخصــی و اشــیاء غیرمســتعمل و مــواد خــوراکی غیرتجاری همراه مسافر

تبصــره ـ ســقف ارزش معافیــت اقــلام موضــوع ایــن بنــد در مــورد هــر مســافر مبلغــی اســت کــه بــه پیشــنهاد وزارت صــنعت، معــدن و تجــارت و تصــویب هیـأت وزیـران تعیـین مـی شـود. در صـورت افـزایش، مـازاد بـر آن بـا حفـظ جنبـهغیرتجاری مشمول پرداخت حقوق ورودی می شود.

• ـ لــوازم خانــه و لــوازم شخصــی  ایرانیــان مقــیم خــارج کــه مــدت اقامــت آنــان در خــارج یــک ســال یـا بیشــتر باشـ د و لــوازم خانــه و اشــیاء اتبـاع خــارجی دارای اجازه اقامت که به ایران وارد می شوند مشروط بر این که:

۱ـ لـوازم و اشـیاء مزبـور از یـک مـاه قبـل تـا نـه مـاه بعـد از ورود شـخص بـه قلمـرو گمرکـی وارد شــود مـوارد قــوه قهر یــه(فـورس مــاژور) بــه تشـخیص گمـرک ایــران مستثنی است.

۲ــ لـوازم و اشـیاء مزبـور بـه تشـخیص گمـرک بـا وضـع و شـؤون اجتمـاعی آنـان متناسب بوده و جنبه تجاری نداشته باشد.

۳ـ در پنج سال گذشته، از چنین معافیتی استفاده نکرده باشند.

تبصــره۱ـــ کارمنــدان دولــت کــه بــرای انجــام مأموریــت یکســاله یــا بیشــتر بــه خــارج از کشــور اعــزام مــی شــوند در صــورتی کــه قـــبل از پایــان مـــأموریت و توقــف یـــکساله از خــارج احضــار شــوند همچنــین ایرانیــانی کــه بــه تشــخیص وزارت امــور خارجــه بــه نــاحق از کشــور محــل ســکونت اخــراج مــی شــوند مشمول شرط مدت یک سال توقف مذکور در این بند نیستند.

تبصـره۲ــ منظـور از لـوازم خانـه اشـیائی اسـت کـه بـه طـور عرفـی مـورد اسـتفاده شــخص و یــا خــانواده صــاحب آن اشــیاء هنگــام اقامــت در یــک محــل قــرار می گیرد.

تبصــره۳ـــ اشخاصــی کــه بــا رعایــت مقــررات مربوطــه از منــاطق آزاد بــه سرزمین اصلی وارد میگردند نیز مشمول تسهیلات این بند میشوند.

خ ـ آلات و ابزاردســتی اعــم از برقــی و غیربرقــی مربــوط          بــه کــار یــا حرفــهایرانیــان شــاغل در خــارج و خارجیــانی کــه بــه ایــران مــی آینــد مشــروط بــراین که:

۱ــ اشـتغال آن افـراد بـه حرفـه و پیشـه و کـار مـورد ادعـاء بـه تصـدیق مقامـات کنســولی ایــران در  کشــور محــل اقامــت قبلــی آنــان     برســد. در نقــاط فاقــد مقامات کنسولی ایران ارائه گواهی مقامات محلی کفایت میکند.

۲ـــ از یــک مــاه قبــل از ورود تــا نــه مــاه بعــد از ورود آنــان بــه قلمــرو گمرکــی برسد.

دــ لـوازم شخصـی، لـوازم خانـه و آلات و ابـزار کـار دسـتی ایرانیـان مقـیم خـارج کـه فـوت میشـوند، بـا ارائـه صـورتمجلس مـاترک کـه حـداکثر ظـرف یکسـال بعـد از فــوت، توســط مــأموران کنســولی دولــت جمهــوری اســلامی ایــران تنظــیم گـردد و حــداکثر تــا یــک ســال بعــد از صــدور گــواهی انحصــار وراثــت وارد کشــور شود.

تبصــره ـ مقامــات محلــی بــه تشــخیص وزارت امــور خارجــه در مــواردی کــه مــأموران کنســولی دولــت        جمهــوری اســلامی ایــران در کشــور محــل اقامــت نباشند، صلاحیت تنظیم صورتمجلس مذکور را دارند.

ذــــ دارو و لـــوازم طبـــی و بیمارســـتانی مـــورد احتیـــاج درمـــانی و بهداشـــتی مؤسســـات خیریـــه و عـــام  المنفعـــه بـــا گـــواهی وزارت بهداشـــت، درمـــان و آموزش پزشکی

تبصــره ـ فهرســت ایــن مؤسســات بــا تأییــد وزارت  بهداشــت درمــان و آمــوزش پزشــکی بــا پیشــنهاد وزیــر امــور اقتصــادی و دارایــی بــه تصــویب هیــأت وزیــران می رسد.

رـــ وســائط نقلیــه از جملــه آمبــولانس، خودروهــای فرمانــدهی امــداد و نجــات،خودروهــای ویــژه امــداد و نجــات بــه اســتثناء ســواری، دارو، لــوازم پزشــکیطبــی و بیمارســتانی، بــالگرد و قــایق امــدادی، موادغــذایی، پوشــاک، پتــو، چـادر، خانـه هـای پـیش سـاخته یـا سـایر کالاهـای امـداد و نجـات مـورد نیـاز کـه بـه منظـور کمـک بـه آسـ            یبدیـدگان از بلایـای طبیعـی یـا حـوادث غیرمترقبـه یـا ســایر وظــایف و مأموریتهــای تصــریح شــده  در اساســنامه هــلال احمــر جمهــوری اسـلامی ایـران کـه بـه نـام هـلال احمـر جمهـوری اسـلامی ایـران وارد مـی شـود بـا تشخیص وزارت امور اقتصادی و دارایی

تبصــره ـ تشــریفات گمرکــی و تــرخیص کالاهــا و اقــلام وارداتــی و اهــدائی بــه هنگــام وقــوع بحرانهــا و ســوانح و حــوادث غیرمترقبــه ملــی و منطقــه         ای در کمترین زمان ممکن به عمل می آید.

زـــ اشــیاء باســتانی مربــوط بــه میــراث فرهنــگ و تمــدن ایــران، اعــم از اینکــه از قبـل بـه خـارج از کشـور بـرده شـده یـا در خـارج از کشـور بـه دسـت آمـده باشـد با تشخیص و تأیید سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی

ژـــ ورود اشــیاء هنــری و فرهنگــی بــه منظــور تشــکیل بایگــانی  مــوزه هــا و نمایشــگاههای فرهنگــی و هنــری، کتابخانــه هــا و مبــادلات فرهنگــی و هنــری و تعمیـــر و مرمـــت آثـــار باســـتانی توســـط وزارت فرهنـــگ و ارشـــاد اســـلامی، ســازمان اســناد و کتابخانــه ملــی ایــران و ســازمان میــراث فرهنگــی، گردشــگری و صنایع دستی حسب مورد

• ـ اشـیاء عت یقـه مربـوط بـه میـراث فرهنـگ و تمـدن سـایر کشـورها کـه بـرای ایجـاد یـا تکمیـل مـوزه هـای عمـومی وارد کشـور مـ یشـود بـه تشـخیص و تأییـد سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
• ـ کالاهــای صــادراتی کــه بــه هــر علــت عینــاً بازگشــت داده شــود بــا رعایــت مقررات ماده (۶۵) این قانون

تبصــره  ـ منظــور از کلمــه عینــاً در ایــن قــانون آن اســت کــه روی کــالایصــادراتی بازگشــت شــده بــه کشــور، در خــارج عملــی انجــام و یــا از آن اســتفادهنشده باشد.

• ـ سوخـــت و روغــن مصــرفی وســایل نقلیــه بــه میــزان متعــارف در ورود و خروج از کشور
• ـ نمونـه هـای تجـاری بـی بهـا کـه بـه تشـخیص گمـرک ذاتـاً قیمتـی نداشـته و در عرف قابل خرید و فروش نباشد، با رعایت کنوانسیون مربوطه

تبصـره ـ درمـورد نمونـه هـای دارای بهـای ذاتـی صـاحب کـالا مـی توانـد بـا حضـور مأموران گمرک آن را غیرقابل فروش ساخته و ترخیص نماید.

• ـ مـــدالها، نشـــانها و تندیســـهای اعطـــائی از طـــرف دولتهـــا و مؤسســـات خار جی بین المللی به طور رسمی به اتباع ایران  ظ ـ هواپیماهای باری و مسافری
• ـ کالانمـــا (کـــاتولوگ)، دفتـــرک (بروشـــور)، تقـــویم، لوحهـــای فشـــرده تبلیغــاتی، کتابچــه حــاوی مشخصــات فنــی و تجــاری کــالا، اســناد مربــوط بــه حمل کالا، نقشه های فنی فاقد جنبه تجاری
• ـ واردات ماشــ ین آلات خــط تولیــد بــه تشــخیص وزارت صــنایع و معــادن توسط واحدهای تولیدی، صنعتی و معدنی مجاز

تبصــره۱ـــ کالاهــای موضــوع ایــن مــاده مشــمول محــدودیتها و ممنوعیتهــا بــه اســتثناء محــدودیتها و ممنوعیتهــای شــرعی و قــانونی بــا رعایــت مقــررات فصــل دوم از بخش نهم این قانون با عنوان »ممنوعیتها«        نمیشود.

تبصــره۲ـــ معافیــت هــای موضــوع بنــدهای (چ) تــا (د) ایــن مــاده شــامل وســایل نقلیه نیست.

مـــاده۱۲۰ــــ کالاهـــای موضـــوع بنـــدهای(ب)، (ث)، (ذ)، (ر) و (ژ) مـــاده(۱۱۹) ایــن قــانون و کالاهــایی کــه بــه موجــب قــوانین خــاص یــا تصــویبنامه هــای هیــأت وزیــران بــا معافیــت از حقــوق ورودی تــرخیص مــی شــوند اگــر قبــل از انقضــاء  دهسـال از تـاریخ تـرخیص آن بـه شـخص دیگـری کـه حـق اسـتفاده از معافیـت بـا همـان شـرایط را نـدارد بـه هـر عنـوان اعـم از قطعـی یـا وکـالتی واگـذار شـود بایـد وجــوه متعلقــه را بــا کســر مبلغــی کــه بــه تناســب فرســودگی و اســتهلاک در نظــر  گرفته می شود، پرداخت کند.

مــواردی کــه طبــق مقــررات مربــوط بــرای واگــذاری نحــوه دیگــری مقــرر شــده باشد، مستثنی است.

تبصــره ـ واگــذاری کــالای موضــوع ایــن مــاده قبــل از پــنج ســال از تــاریخ ترخیص مستلزم اخذ مجوزهای ورود است.

مــاده۱۲۱ـــ حقــوق ورودی قطعــات و لــوازم و مــوادی کــه بــرای مصــرف در سـاخت یـا مونتـاژ یـا بسـته بنـدی اشـیاء یـا مـواد یـا دسـتگاهها وارد مـی گـردد در مــواردی کــه مشــمول ردیفــی از جــدول تعرفــه شــود کــه مجموعــاً مأخــذ حقــوق ورودی آن بیشــتر از جمــع مأخــذ حقــوق ورودی شــیء یــا مــاده یــا دســتگاه آمــاده باشــد بــه تشــخیص و نظــارت وزارت صــنعت، معــدن و تجــارت بــه مأخــذ حقوق ورودی شیء یا ماده یا دستگاه آماده مربوط وصول می شود.

فصل دوم ـ ممنوعیتها

مبحث اول ـ ممنوعیتها در ورود قطعی

ماده ۱۲۲ـ ورود قطعی کالاهای مشروحه زیر ممنوع است:

الف ـ کالاهای ممنوعه براساس شرع مقدس اسلام و به  موجب قانون

• ـ کالاهـــای ممنـــوع شـــده بـــه موجـــب جـــدول تعرفـــه گمرکـــی یـــاتصویبنامه های متکی به قانون

پ ـ اســلحه از هــر قبیــل، بــاروت، چاشــنی، فشــنگ، گلولــه و ســایر مهمــات جنگــی، دینامیــت و مــواد محترقــه و منفجــره مگــر بــا اعــلام و موافقــت وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح

• ـ مــواد مخــدر و روانگــردان از هــر قبیــل و  پــیش ســازهای آنهــا مگــر بــا موافقت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در هر مورد
• ـ دســتگاههای فرســتنده از هــر نــوع و قطعــات متعلــق بــه آنهــا مگــر بــا موافقت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در هر مورد
• ـ دســتگاه مخصــوص عکاســی و فیلمبــرداری هــوایی مگــر بــا موافقــت وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح

چ ـ         ســامانه(سیســتم )هــای اســتراق ســمع،  فرســتنده هــا و ضــبطکننده  هــای کوچــک اعــم از ریــزدوربین هــا و ریزمیکروفــون هــا بــا قابلیــت جاسوســی و فرســتنده هــای خــاص و پوششــی بــا ســرعت بــالا، انــواع کــالا یــا ســامانه (سیســتم) هــای بــا قابلیــت کنتــرل و شــنود ارتباطــات بــا ســیم و بیســیم

(مونیتورینــگ) و ســامانه (سیستم) هــای رمزکننــده کــه در راســتای اهــداف جاسوسی کاربرد دارند مگر با موافقت وزارت اطلاعات در هر مورد

تبصــره۱ـــ ورود کالاهــای الکترونیکــی و مخــابراتی بــا کــاربرد تجــاری و مــدل خــاص کــه مــورد سوءاســتفاده جاسوســی قــرار میگیرنــد و همچنــین کالاهــا و مــواد دارویــی، غــذایی، معــدنی، ســموم و مــواد آلــی کــه بــه عنــوان کــالای دومنظــوره مــورد سوءاســتفاده بیــوتروریزم قــرار میگیرنــد براســاس اعــلام وزارت اطلاعات حسب مورد ممنوع              میگردد.

تبصــره ۲ـــ فهرســت و مشخصــات کالاهــای موضــوع ایــن بنــد و تبصــ ره(۱) توسط وزارت اطلاعات تعیین و به گمرک ایران اعلام می گردد.

• ـ حـاملین صـوت و تصـویر ضـبط شـده خـلاف نظـم عمـومی یـا شـؤون ملـی یـا عفــت عمــومی و یــا مــذهب رســمی کشــور بــه تشــخیص وزارت فرهنــگ و ارشــاد اسلامی
• ـ کتــاب، روزنامــه، مجلــه، صــور، علامــت و هــر نــوع نوشــته مخــالف نظــم عمــومی یــا شــؤون ملــی یــا عفــت عمــومی و یــا مــذهب رســمی کشــور بــه تشخیص وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

دــ کالاهــای دارای عبــارت یــا علامتـی مخـالف نظــم عمــومی یـا شــؤون ملـی یــا عفــت عمــومی و یــا مــذهب رســمی کشــور روی خــود آنهــا یــا روی لفــاف آنهــا و یا در اسناد مربوط به آنها

ذـــ اســکناس هــای خــارجی از جریــان قــانونی خــارج شــده، اســکناس، تمبــر و برچسب (باندرول) تقلبی و بلیط بخت آزمایی (لاتاری)

رــ کالاهـای دارای نشـانی یـا نـام یـا علامـت یـا مشخصـات دیگـری بـر روی خـود کــالا یــا روی لفــاف آنهــا بــه منظــور فــراهم کــردن موجبــات اغفــال خریــدار و مصـرفکننده نسـبت بـه سـازنده یـا محـل سـاخت یـا خـواص یـا مشخصـات اصـلی آن کالا

تبصــره ـ کــالایی کــه بــا نظــارت و تأییــد گمــرک موجبــات اغفــال در آنهــا محــو گردد، از شمول بند فوق مستثنی است.

زـ کالاهای ممنوع  الورود به موجب قوانین خاص

مبحث دوم ـ ممنوعیتها در ورود موقت و عبور داخلی

مــاده۱۲۳ـــ در ورود موقــت و عبــور داخلــی، محــدودیتهای ذیــل قابــل اعمــال است:

الــف ـ ورود موقــت و عبــور داخلــی کالاهــایی کــه بــه موجــب قــانون ممنــوع گردیده است، امکان پذیر نیست.

• ـ ورود موقــت و عبــور داخلــی کالاهــای موضــوع بنــدهای (پ) تــا (ج) مــاده (۱۲۲) این قانون منوط به موافقت وزارتخانه های مربوطه است.

پ ـ ورود موقـــت کالاهـــای موضـــوع بنـــدهای (چ) و (ح) مـــاده (۱۲۲) ایـــن قــانون ممنــوع اســت ولــیکن عبــور داخلــی ایــن کالاهــا منــوط بــه موافقــت وزارتخانه های مربوطه است.

• ـ ورود موقــت و عبــور داخلــی کالاهــای مجــاز مشــروط، بــا موافقــت گمــرک ایران امکان پذیر است.

مبحث سوم ـ ممنوعیتها در عبور خارجی

مــاده۱۲۴ـــ فهرســت کالاهــای ممنوعــه بــرای عبــور خــارجی و عمــل انتقــال (ترانشــیپمنت) توســط شــورای امنیــت کشــور تهیــه مــی شــود و بــه تصــویب هیأت وزیران می رسد.

مــاده۱۲۵ـــ دولــت مــی توانــد بــا صــدور تصــویبنامه، عبــور خــارجی، ورود موقــت، عمـل انتقـال یـا کـرانبـری (کابوتـاژ) هـر کـالایی را بـه اقتضـاء مصـالح اقتصـادی یا امنیت عمومی یا بهداشتی منع یا مقید به شرایطی کند.

مبحث چهارم ـ ممنوعیت ها در صادرات

ماده ۱۲۶ـ کالاهای زیر قابلیت صدور قطعی ندارد:

الــف ـ کالاهــای ممنوع الصــدور براســاس شــرع مقــدس اســلام و یــا بــه موجــب قانون

ب ـ اشــیاء عتیقــه یــا میــراث فرهنگــی بــه تشــخیص ســازمان میــراث فرهنگــی، گردشگردی و صنایع دستی

پ ـ اقـلام دامـی یـا نبـاتی و گونـه هـای جـانوری بــرای حفـظ ذخـایر ژنتیـک یـا حفاظت محیط زیست طبق فهرست اعلامی ازسوی سازمانهای مربوطه  ت ـ سایر کالاهای ممنوع    الصدور به موجب قوانین خاص

مـاده۱۲۷ــ ورود و تـرخیص کالاهـا تحـت هـر یـک از رویـه هـای گمرکـی کـه بنـا بــه ملاحظــات بهداشــتی، قرنطینــه ای، ایمنــی و زیســت محیطــی و نظــایر آن براســاس قــانون مســتلزم اعــلام  نظــر سازمان هــای مربوطــه باشــد، موکــول بــه اخذ گواهی از این سازمانها است.

بخش دهم ـ کارگزار گمرکی

مــاده ۱۲۸ـــ کــارگزار گمرکــی در گمــرک بــه شخصــی اطــلاق مــی شــود کــه تشــریفات گمرکــی کــالای متعلــق بــه اشــخاص دیگــر را بــه وکالــت از طــرف آنــان انجــام دهــد. حــدود اختیــارات وکیــل بایــد بــه تفکیــک در وکالتنامــه رســمی کــه توسـط موکـل در فـرم نمونـه ارائـه شـده توسـط گمـرک ایـران تنظـیم مـی شـود، مشخص گردد.

کــارگزار گمرکــی بایـ د پروانــه مخصــوص از گمـرک ایــران تحصــیل نمایـد کــه ایــنپروانه برای ترخیص کالا از کلیه گمرک های کشور معتبر است.

تبصــره ـ شــرایط و دســتورالعمل انتخــاب، نحــوه فعالیــت و ســایر امــور مــرتبط بــا این ماده در حدود مقررات این قانون در آیین نامه اجرائی تعیین می شود.

مــاده۱۲۹ـــ در مــواردی کــه کــارگزار گمرکــی یــا کارمنــد تــرخیص مربوطــه بــه هنگـام انجـام تشـریفات گمرکـی بـه عمـد اظهارنامـه ای خـلاف واقـع کـه متضـمن زیــان مــالی دولــت باشــد تنظــیم نمایــد، تخلــف او بــه پیشــنهاد گمــرک ایــران در کمیســیون رســیدگی بــه تخلفــات کــه مرکــب از اشــخاص ذیــل اســت، رســیدگی می شود:

الف ـ نماینده وزارت صنعت، معدن و تجارت

ب ـ نماینــده اتحادیــه کــارگزاران گمرکــی بــا معرفــی اتــاق بازرگــانی و صــنایع و معــادن ایــران (در صــورت نبــود اتحادیــه، نماینــده اتــاق ) و حســب مــورد نماینــده اتاق تعاون ایران در پرونده های مربوط به بخش تعاون  پ ـ نماینده گمرک ایران (سرپرست کمیسیون)

ایــن کمیســیون بــا دعــوت از کــارگزار گمرکــی مربوطــه بــه موضــوع رســیدگی مــی کنــد و درصــورت اثبــات عمــدی بــودن تخلــف، پروانــه کــارگزار گمرکــی یــا کـارت وی را متناسـب بـا میـزان و تعـداد تخلـف، تعلیـق یـا بـه طـور دائـم باطـل و مراتـب را بــه طـور کتبـی بـه وی و گمـرک هـا اعـلام مـی نمایـ د. چنانچـه کــارگزار گمرکــی یــا کارمنــد تــرخیص در ارتکــاب عمــل قاچــاق گمرکــی دخالــت داشــته باشـد، عـلاوه بـر اجـرای مقـررات بـالا، مشـمول مجـازات مقـرر در قـوانین قاچـاق مـی شـود. اگـر عمـل خـلاف وی مسـتلزم مجـازات هـای دیگـر باشـد وفـق مقـررات مربوطه عمل می گردد.

کمیسیون و دبیرخانه آن در گمرک ایران تشکیل می شود.

تبصـــره۱ــــ تعلیـــق یـــا ابطـــال پروانـــه مـــانع انجـــام تشـــریفات گمرکـــیاظهارنامه هایی که قبل از آن تسلیم شده نیست.

تبصــره۲ـــ هرگــاه کــارگزار گمرکــی متخلــف، از اشــخاص حقــوقی باشــد مقــررات ایــن مــاده، هــم شــامل شــخص حقــوقی مزبــور و هــم شــامل کســانی کــه در آن شخصـیت حقـوقی حـق امضـاء دارنـد و اظهارنامـه  خـلاف را امضـاء کــرده انـد و یـا در آن اقــدام خــلاف، مداخلــه       داشــته  انــد مــی شــود و هرگــاه کــارگزار گمرکــی مزبــور از اشــخاص حقیقــی باشــد در مــدت ممنوعیــت  نمــی توانــد بــه عنــوان شخصــی کــه دارای امضــاء در یــک شخصــیت حقــوقی کــارگزار گمرکــی اســت در امور کارگزار گمرکی گمرک فعالیت نماید.

مــاده۱۳۰ـــ شــرکتهای حمــل و نقــل کــه بــه موجــب ســند حمــل و در اجــرای تعهــدات خــود وظــایف تــرخیص و تحویــل کــالا در مقصــد بــه صــاحب آن را نیــز برعهــده دارنــد بــرای انجــام تشــریفات تــرخیص بایــد دارای پروانــه کــارگزار گمرکـی باشـند و در ایـن مـوارد سـند حمـل بـه منزلـه وکالتنامـه تلقـی مـی گـردد، مشــروط بــر اینکــه در اساســنامه شــرکت  بــه صــراحت امکــان ایــن فعالیــت منظور شده باشد.

تبصــره ـ انجــام تشــریفات گمرکــی کــالای عبــور داخلــی بــه صــورت حمــل یکســره، عبــور خــارجی و انتقــالی توســط شــرکتهای حمــل و نقــل مربوطــه نیــاز بـه کـارت کـارگزار گمرکـی نـدارد . در اینگونـه مـوارد بارنامـه بـه منزلـه وکالتنامـه  تلقی می گردد.

مــاده۱۳۱ـــ شــرکتهای حمــل ســریع (اکســپرس کریــر ) کــه مســؤولیت حمــل و تحویل کــالا را برعهــده دارنــد، مــی تواننــد فقــط بــا ارائــه بارنامــه و فــاکتور بــه گمــرک اظهــار و کــالا را بــا رعایــت ســایر مقــررات، تــرخیص و تحویــل صــاحبان آنها نمایند.

تبصــره ـ فهرســت و میــزان کالاهــای قابــل تــرخیص و نحــوه و ضــوابط فعالیــت ومســؤولیتهای شــرکتهای مــذکور در حــدود مقــررات ایــن قــانون در آیــین نامــه اجرائی تعیین می گردد.

مــاده۱۳۲ـــ کــارگزار گمرکــی، شــرکتهای حمــل و نقــل و کلیــه اشــخاص حقیقــی و حقــوقی مســؤول اعمــال کارکنــان و نماینــدگان معرفیشــده خــود بــه گمــرک میباشند.

بخش یازدهم ـ بازبینی و اقدامات بعد از ترخیص

فصل اول ـ کلیات

مـاده۱۳۳ــ گمـرک هـا موظفنـد کلیـه پتـه هـا، اظهارنامـه هـا و سـایر اسـناد گمرکـی مربــوط بــه تــرخیص کــالا را پــس از امضــاء پتــه یــا پروانــه، حــداقل یکبــار از نظــر اجـرای صـحیح مقـررات و اینکـه وجـوه گمرکـی متعلقـه بـه طـور صـحیح و کامـل طبــق مقــررات وصــول شــده اســت، قبــل از شــمول مــرور زمــان، مــورد بــازبینی قرار دهند.

مـاده۱۳۴ــ گمـرک ایـران مـی توانـد هـر تعـداد از اظهارنامـه هـای گمـرک هـا را کـه ضروری تشخیص دهد در مهلت قانونی بازبینی مجدد نماید.

تبصــره ـ گمــرک هــا موظفنــد براســاس درخواســت گمــرک ایــران قبــل از انقضــاء شــش مــاه مهلــت قــانونی، اظهارنامــه هــا و اوراق مــورد نظــر را بــرای بــازبینی مجدد ارسال نمایند.

مــاده ۱۳۵ـــ هــر گــاه بعــد از تــرخیص کــالا از گمــرک معلــوم گــردد وجــوهی کــه وصــول آن برعهــده گمــرک اســت بیشــتر یــا کمتــر از آنچــه مقــرر بــوده دریافــت گردیـده یـا اساسـاً دریافـت نشـده و یـا اشـتباهی دریافـت گردیـده اسـت گمـرک و صـاحب کـالا مـی تواننـد ظـرف شـش مـاه از تـاریخ امضـاء پروانـه یـا پتـه گمرکـی کــالای مــورد بحــث، کســر دریــافتی و یــا اضــافه پرداختــی را از یکــدیگر مطالبــهو دریافت کنند. رد اضافه پرداختیها از محل درآمد جاری به عمل           میآید.

تبصــره۱ـــ کســر دریــافتی کمتــر از یــک میلیــون (۱٫۰۰۰٫۰۰۰)ریــال در مــورد هر اظهارنامه قابل مطالبه نیست.

تبصــره۲ـــ چنانچــه طبــق قــوانین خـ ـاص بــرای مطالبــه وجــوهی کــه وصــول آن برعهـده گمـرک اســت مهلــت مـرور زمـان قـانونی دیگــری تعیــین شـود مــورد، مـشمول مهلتهای مربوطه می گردد.

تبصـره۳ــ چنانچـه پـس از تـرخیص کـالا ظـرف شـش مـاه از تـاریخ امضـاء پروانـه یــا پتــه گمرکــی، حکــم معافیــت بــه گمــرک تســلیم شــود بــا رعایــت مقــررات، مبلغ پرداختی مربوطه قابل استرداد است.

مــاده۱۳۶ـــ طــرف گمــرک بــرای مطالبــه کســر دریــافتی و یــا اســترداد اضــافه پرداختـی، شخصـی اسـت کـه پروانـه یـا پتـه گمرکـی بـه نـام او بـه عنـوان صـاحب کالا صادر شده است.

فصل دوم ـ کسر دریافتی

مـاده۱۳۷ــ گمـرک مکلـف اسـت مابـه التفـاوت و یـا تمـام وجـوه کسـر دریـافتی را طــی مطالبــه نامــه کتبــی بــه صــاحب کــالا و در صــورت عــدم دسترســی، بــه وکیــل یــا نماینــده صــاحب کــالا بــه نشــانی منــدرج در اظهارنامــه ابــلاغ و آن را از صــاحب کــالا مطالبــه و دریافــت نمایــد . ابــلاغ مطالبــه نامــه بــه وکیــل یــا نماینــده صــاحب کــالا ولــو اینکــه مــورد وک الــت یــا نماینــدگی محــدود بــه تــرخیص کــالا باشد قاطع مرور زمان شش ماهه است.

تبصــره۱ـــ روز امضــاء پروانــه یــا پتــه و روز ابــلاغ کســر دریــافتی جــزء مهلــت شش ماهه محسوب نمی شود.

تبصــره۲ـــ مطالبـ ـهنامــه بایــد مربــوط بــه یــک پروانــه یــا پتــه و مبلــغ و مســتندقانونی آن مشخص باشد.

مــاده ۱۳۸ـــ اشخاصــی کــه کســر دریــافتی از آنهــا مطالبــه مــی شــود هرگــاه نسـبت بـه مبلـغ مـورد مطالبـه اعتـراض داشـته باشـند مـ یتواننـد ظـرف سـی روز از تــاریخ ابــلاغ مطالبــه نامــه دلایــل اعتــراض خــود را بــه طــور کتبــی بــه گمــرک اعــلام دارنــد در اینصــورت گمــرک بــه اعتــراض نامــه رســیدگی میکنــد و در مـواردی کـه اعتـراض موجـه شـناخته شـود از ادامـه مطالبـه خـودداری مـی نمایـد وگرنــه دلیــل رد اعتــراض را بــه مــؤدی ابــلاغ میکننــد کــه در آن صــورت چنانچــه صــاحب کــالا بــه اعتــراض خــود بــاقی باشــد مــی توانــد ظــرف ده روز از تــاریخ ابــلاغ بــدون تودیــع ســپرده، درخواســت ارجــاع پرونــده بــه کمیســیون رســیدگی بــه اختلافــات گمرکــی را  بنمایــد. ارجــاع پرونــده بعــد از  مهلــت هــای فــوق حــداکثر تــا شــش مــاه امکانپــذیر اســت و مســتلزم تــأمین مبلــغ مــورد مطالبــه می باشد.

مــاده ۱۳۹ـــ در صــورت عــدم پرداخــت و عــدم اعتــراض در  مهلــت هــای تعیــین شــده در مــاده (۱۴۴) ایــن قــانون و ســایر مــواردی کــه براســاس ایــن قــانون مطالبه قطعی می شود، عملیات اجرائی وصول مطالبات شروع می گردد.

مـاده ۱۴۰ــ از تـاریخ قطعـی بـودن مطالبـه عـلاوه بـر مابـه التفـاوت، بهـازاء هـر مـاه نســبت بــه مــدت تــأخیر معــادل نــیم درصـ ـد(۵/۰%) مبلــغ کســر دریــافتی جریمــه دیرکرد احتساب و دریافت می شود.

فصل سوم ـ اضافه پرداختی

مــاده ۱۴۱ـــ بــه درخواســتهای رد اضــافه پرداختــی کــه بعــد از خــروج کــالا از گمـرک ادعـاء مـی شــود وقتــی ترتیـب اثـر داده مــی شــود کــه دارای شـرایط زیـر باشد:

الـف ـ هـر درخواسـت رد اضـافه پرداختـی بایـد فقـط مربـوط بـه یـک پروانـه یـا پته گمرکی باشد و مبلغ و علت تقاضای استرداد در آن قید شود.

• ـ ارائـه اصـل پروانـه یـا پتـه گمرکـی بـرای رد اضـافه پرداختـی الزامـی اسـت، مگـر اینکـه ثابـت شـود کـه اصـل سـند از بـین رفتـه اسـت کـه در چنـین مـوردی بایــد تقاضــاکننده تعهــدی بســپارد کــه در صــورت کشــف خــلاف از عهــده مسؤولیت آن برآید.

پ ـ مــلاک تشــخیص تــاریخ تســلیم درخواســت رد اضــافه پرداختــی، تــاریخ ثبت آن در گمرک محل ترخیص و یا گمرک ایران است.

• ـ روز صــدور پروانــه و روز ثبــت تقاضــای رد اضــافه پرداختــی در گمــرک جزء مهلت  ششماهه مزبور محسوب نمی شود.

مـاده۱۴۲ــ مبلـغ اضـافه پرداختـی بایـد بـه صـاحب کـالا یـا وکیـل قـانونی او کـه حــق دریافــت وجــه را دارد از زمــان     قطعیــت، ظــرف یــک مــاه مســترد  شــود. در صــورت تــأخیر پرداخــت، گمــرک از محــل جریمــه وصــولی مــاده (۱۴۰) بــه ازاء هــر مــاه نــیم درصــد (۵/۰%) مبلــغ اضــافهپرداختی را بــه عنــوان جریمــه بــه صاحب کالا پرداخت می نماید.

تبصــره ـ گمــرک موظــف اســت پــس از رد اضــافه پرداختــی، مراتــب را بــا ذکــر مبلــغ در مــتن اصــل پروانــه یــا پتــه گمرکــی و اظهارنامــه درج نمایــد مگــر اینکــه ثابـت شـود اصــل سـند از بــین رفتــه کـه در چنــین مـوردی بایـد تقاضــاکننده بـا ارائــه تعهدنامــه رســمی در صــورت کشــف خــلاف، تمــام مســؤولیتهای آن رابرعهده گیرد.

فصل چهارم ـ حسابرسی  بعد از ترخیص

مــاده۱۴۳ـــ گمــرک ایــران مکلــف اســت بــه منظــور حصــول اطمینــان از رعایــت مقـررات گمرکـی ظـرف سـه سـال از تـاریخ صـدور سـندی کـه بـه موجـب آن کـالا از گمــرک تــرخیص شــده، در صــورت کشــف اســناد خــلاف واقــع کــه مشــمول قاچـاق نشـود دربـاره تـرخیص کـالایی کـ ه متضـمن زیـان مـالی دولـت اسـت و یـا امتیــازات غیرمــوجهی بــرای صــاحب کــالا ایجــاد نمــوده باشــد بــه تأییــد و تشــخیص گمــرک ایــران جریمــه ای از ســی درصــد (۳۰%) تــا ســه برابــر ارزش کــالای موضــوع ســند مــذکور تعیــین و دریافــت نمایــد. دریافــت ایــن جریمــه مـانع از تعقیبـی کـه حسـب مـورد طبـق مـواد مربـوط بـه قـانون مجـازات اسـلامی به عمل می آید نیست.

تبصــره۱ـــ در مــورد وجــوهی کــه مــن غیرحــق بــا تقلــب و تزویــر مســترد مـی گـردد عـلاوه بـر وصـول اصـل مبلـغ اسـتردادی جریمـه ای معـادل صـد درصـد (۱۰۰%) آن نیز دریافت می شود.

تبصــره۲ـــ صــاحبان کــالا، شــرکتهای حمــل و نقــل و کــارگزاران گمرکــی و ســایر اشــخاص ذیـــربط مکلفنــ د حســب مـــورد اســناد و مــدارک موجـــود مـــورد درخواست گمرک در ارتباط با موضوع مورد رسیدگی را ارائه نمایند.

بخش دوازدهم ـ مراجع رسیدگی به اختلافات گمرکی

مــاده۱۴۴ـــ مرجــع رســیدگی بــه اختلافــات گمرکــی در تشــخیص تعرفــه، ارزش کـالا، جریمـه هـا بـه غیـر از مـوارد قاچـاق گمرکـی، قـوه قهریـه (فـورس مـاژور) و مقــررات گمرکــی، کمیســیون رســیدگی بــه اختلافــات گمرکــی اســت. ایــن کمیسیون مرکب از اشخاص ذیل است:

الف ـ چهار نفر عضو اصلی از کارمندان گمرک ایران

• ـ دو نفر عضو اصلی از کارمندان وزارت صنعت، معدن و تجارت پ ـ یک نفر عضو اصلی از کارمندان وزارت امور اقتصادی و دارایی
• ـ یـک نفـر عضـو اصـلی بـه عنـوان نماینـده اتـاق بازرگـانی و صـنایع و معـادن ایران
• ـ یک نفر عضو اصلی به عنوان نماینده اتاق تعاون

تبصــره۱ـــ اعضــاء کمیســیون، از میــان افــراد مطلــع بــه امــور گمرکــی توســط دستگاههای مزبور انتخاب میشوند.

تبصـره۲ــ اعضـاء کمیسـیون هـم طـراز مـدیرکل تلقـی مـی شـوند و بایـد حـداقل دارای پــانزده ســال ســابقه کــاری مــرتبط باشــند و توســط رئــیس گمــرک ایــران، وزراء مربوطه و رؤساء اتاقهای مذکور انتخاب شوند.

تبصـره۳ــ بـه همـراه هریـک از اعضـاء اصـلی یـک نفـر نیـز بـه عنـوان عضـو علـی البدل معرفی می شود.

تبصـــره۴ــــ رأی کمــــیسیون رســــیدگی بـــه اختــــلافات گمـرکــــی       لازم الاجــراء اســـت مگــر در مــواردی کــه مبلــغ مابــه التفــاوت بــین نظــر گمــرک و مــورد قبــول مــؤدی و یــا ارزش گمرکــی کــالایی کــه اخــتلاف درخصــوص شــرایط ورود و صــدور آن اســت، بــیش از پنجــاه میلیــون (۵۰٫۰۰۰٫۰۰۰) ریــال باشــد کــه در اینصــورت مــؤدی مــی توانــد ظــرف بیســت روز از تــاریخ ابــلاغ رأیتقاضای ارجاع امر به کمیسیون تجدیدنظر را بنماید.

تبصــره۵ ـ اختلافــات اشــخاص بــا گمــرک هــا بــه درخواســت مــؤدی ابتــدا در واحــدهای ســتادی گمــرک ایــران مــورد اظهــارنظر قــرار میگیــرد و درصــورتی کــه مـؤدی بـه اعتـراض خـود بـاقی باشـد پرونـده  از طـرف رئـیس کـل گمـرک ایـران و یــا شخصــی کــه بــه حکــم وی بــه طــور کتبــی تعیــین مــی گــردد بــه کمیســیون رســیدگی بــه اختلافــات گمرکــی احالــه  مــیشــود. بــرای طــرح اخــتلاف در کمـــیسیون مــذکور صــاحب کــالا بایــد معــادل نــیم درصــد (۵/۰%) مبلــغ مــورد اختلاف را به عنوان حق رسیدگی به صورت سپرده پرداخت نماید.

درصــورتی کــه رأی صــادره بــه وســیله کمیســیون رســیدگی بــه اختلافــات گمرکــی در تأییــد نظریــه گمــرک باشــد مبلــغ مــذکور بــه درآمــد قطعــی منظــور مــی گــردد لکــن درصــورتی کــه رأی بــه نفــع صــاحب کــالا باشــد یــا اینکــه بــا درخواســت صــاحب کــالا اخــتلاف بــه کمیســیون تجدیــدنظر احالــه شــود و رأی کمیسیون فوق به نفع صاحب کالا باشد، مبلغ سپرده مسترد می گردد.

اختلافات مربوط به قاچاق گمرکی در مراجع صالحه رسیدگی می شود.

تبصــره۶ ـ کمیســیون در مــورد اســتعلام تعرفــه و اظهــارنظر در مــورد طــرح هــا و گــزارش هــایی کــه از طــرف رئــیس کــل گمــرک ارجــاع مــی شــود نظــر مشــورتی میدهــد. در مــواردی کــه در اجــرای مــاده (۴۳) اینقــانون تعیــین تعرفــه شــود برای گمرک لازم الاجراء است.

تبصــره۷ـــ در مــواردی کــه در حــین رســیدگی بــه پرونــده هــا، کمیســیون بــا مــواردی غیــر از موضــوع اخــتلاف مواجــه گــردد، مراتــب بــه رئــیس کــل گمــرک ایران منعکس می شود.

تبصــره۸ ـ جلســات کمیســیون رســیدگی بــه اختلافات گمرکی حــداقل بــاحضــور شــش نفــر از اعضــاء رســمیت مییابــد و مصــوبات آن بــا رأی اکثریــت کــل اعضاء (حداقل پنج نفر) معتبر است.

تبصـــره۹ــــ دلایـــل، توجیهـــات و مســـتندات رأی بایـــد در مـــتن آن تصـــریح گردیده و نظرات اقلیت در آن ذکر گردد.

مــاده۱۴۵ـــ از بــین اعضــاء اصــلی کمیســیون رســیدگی بــه اختلافــات یــک نفــر رئــیس و یــک نفــر نایــب رئــیس در اولــین جلســه کمیســیون بــا رأی مخفــی انتخاب و با حکم رئیس کل گمرک منصوب میشوند.

مــاده ۱۴۶ـــ کمیســیون تجدیــد نظــر اختلافــات گمرکــی مرکــب از اشــخاص ذیــل است:

الــف ـ یــک نفــر از کارمنــدان وزارت امــور اقتصــادی و دارایــی بــه انتخــاب وزیــر (رئیس)

ب ـ یــک نفــر از معــاونین گمــرک ایــران بــه انتخــاب رئــیس کــل گمــرک ایــران (نایب رئیس)

پ ـ یک نفر از کارمندان وزارت صنعت، معدن و تجارت به انتخاب وزیر  ت ـ یک نفر از قضات به انتخاب رئیس قوه قضائیه

ث ـ یــک نفــر از اعضــاء هیــأت رئیســه اتــاق بازرگــانی و صــنایع و معــادن ایــران بــا معرفــی رئــیس اتــاق یــا یــک نفــر از اعضــاء هیـأت رئیســه اتــاق تعــاون بــه انتخاب رئیس اتاق در مورد پرونده تعاونیها

تبصــره۱ـــ بــه همــراه هــر یــک از اعضــاء اصــلی یــک نفــر نیــز بــه عنــوان علـ ـی البــدل معرفــی مــی شــود. اعضــاء کمیســیون بایــد حــداقل دارای بیســت ســال سابقه کاری مرتبط باشند.

تبصــره۲ـــ بــرای     طــرح اخــتلاف در کمیســیون تجدیــدنظر صــاحب کــالا بایــدمعــادل     یـــکدرصــد (۱%) مبـــلغ مــورد اختـــلاف را بــه عنــوان حــق رســیدگی بــه صـــورت ســـپرده پرداخــت  نمایــد. در صــورتی کــه رأی صــادره بــه وســیله کمیسـیون مـذکور در تأییـد نظریـه گمـرک باشـد مبلـغ مـذکور بـه درآمـد قطعـی منظـور مـ یشـود لکـن درصـورتی کـه رأی کمیسـیون فـوق بـه نفـع صـاحب کـالا باشد مبلغ سپرده مسترد می گردد.

تبصــره۳ـــ کســانی کــه بــه عنــوان عضــو کمیســیون رســیدگی بــه اختلافــات گمرکـــی، در مـــورد پرونـــدهای رأی داده باشـــند حـــق شـــرکت در کمیســـیون تجدیدنظر و رأی دادن درباره همان پرونده را ندارند.

تبصــره۴ـــ آراء صــادره بــه  وســیله کمیســیون تجدیــدنظر قطعــی و لازم  الاجــراء اســت و فقــط تــا مــدت ســی روز از تــاریخ ابــلاغ رأی از نظــر شــکلی قابــل شکایت در دیوان عدالت اداری میباشد.

مــاده۱۴۷ـــ اعـــضاء کمیســیونها بــه موجــب احکــام رســمی اداری بــرای مــدت دو ســال انتخــاب مــی شــوند و بــه جــز در صــورت بازنشســتگی، اســتعفاء، حجــر، محکومیــت اداری یــا کیفــری، انتقــال بــه ســازمانهای دیگــر و غیبــت غیرموجــه بیش از سه جلسه متوالی، در مدت مذکور قابل تغییر نمیباشند.

تبصــره ـ عضــویت در کمیســیون ها فقــط بــرای یــک دوره دوســاله دیگــر قابــل تمدید است.

مــاده۱۴۸ـــ در مــواردی کــه تعــداد پرونــدههای ارجــاعی بــه کمیســیون  ایجــاب نمایــد، رئــیس کــل گمــرک ایــران مــیتوانــد از وزیــران و مراجــع مــذکور در مـــواد(۱۴۴) و (۱۴۶) تقاضـــا نمایـــد کـــه اعضـــاء بیشـــتری را بـــرای تشـــکیل کمیســیونهای جدیــد رســیدگی بــه اختلافــات گمرکــی و تجدیــدنظر بــرای مــدت معـین معرفـی نماینـد. در ایـن صـورت سـایر دسـتگاهها نیـز مکلفنـد نسبــت بـه معرفــی اعضــاء مــورد درخواســت بــا رعایــت شــرایط مقــرر در ایــن قــانون اقــدامنمایند.

مــاده۱۴۹ـــ آراء کمیســیون ها در مــورد پرونــدههای مشــابه قابــل تعمــیم نیســت ولــی واحــدهای ســتادی گمــرک ایــران مــی تواننــد بــه آخــرین آراء قطعــی کمیســیونها کــه آراء کمیســیون رســیدگی بــه اختلافــات گمرکــی و تجدیــد نظــر منطبــق بــر هــم باشــد در مــوارد مشــابه و وحــدت موضــوع، مشــروط بــر آنکــه اینگونه آراء مورد پذیرش صاحب کالا نیز قرارگیرد استناد نمایند.

بخش سیزدهم ـ سایر مقررات

مــاده۱۵۰ـــ هرگــاه ضــمن موافقتنامــه  هــای بازرگــانی دولــت بــا ســایر کشــورها بــرای کــالای معینــی حقــوق ورودی بــه مأخــذی غیــر از             آنچــه کــه در جــدول تعرفــه مقــرر اســت معــین شــود مــادامی کــه موافقتنامـ ـه هــای مزبــور بــه قــوت خــود بــاقی اســت حقــوق ورودی آن کــالا مطــابق مأخــذ تعیــین شــده در موافقتنامـه هـا و بـا رعایـت شـرایط مقـرر در آنهـا دریافـت مـ یگـردد مــگر اینکـه در جــدول تعـــرفه، حقــوق ورودی کمتــری بــه آن تعلــق گیــرد یــا بخشــوده شود.

مــاده۱۵۱ـــ ترجیحــات تعرفهــای یــا تجــاری درخصــوص محصــولات بــا مبــدأ کشـور ذینفـع طـرف قـرارداد وقتـی اعمـال مـی شـود کـه کـالا بـه طـور مسـتقیم از آن کشور حمل شود.

تبصره ـ منظور از حمل مستقیم عبارت است از:

الف ـ محصولاتی که بدون عبور از سرزمین کشور دیگر حمل شود.

ب ـ محصــولاتی کــه از کشــورهای دیگــر عبــور خــارجی شــود، مشــروط بــر اینکــه ایــن عبــور خــارجی بــه دلایلــی از قبیــل شــرایط جغرافیــایی یــا ســایر الزامــات حمــل و نقــل قابــل توجیــه باشــد و کــالا زیــر نظــر کشــورهای عبــوری وبدون انجام هیچگونه عملیاتی عبور نماید.

مــاده۱۵۲ـــ در تمــام مــوارد مربــوط بــه ایــن قــانون اقامتگــاه صــاحب کــالا یــا نماینـده قـانونی او همـان اسـت کـه در اظهارنامـه گمرکـی یـا تقـ      ـاضا نامـه قیــد شــده اســت . درصــورتی کــه تغییــری در محــل اقامــت داده شــود بایــد فــوری محـل جدیـد را بـا مشخصـات کامـل اطـلاع دهــد و تـا زمـانی کـه بـه ایـن ترتیـب اطــلاع    نــداده انــد کلیــه  اخطاریــه هــا و دعوتنامــه  هــا و احکــام کمیســیونها و اجرائیــه هــای مربوطــه بــه همــان محــل تعیــین شــده در اظهارنامــه یــا بــرگ تقاضـــا ابــلاغ مــیشــود. درصــورتی کــه آدرس ارائــه شــده غیرواقعــی باشــد و مــؤدی در آن محــل شــناخته نشــود گــزارش کتبــی مــأمور ابــلاغ در ذیــل ابلاغیــه به منزله ابلاغ قانونی تلقی می گردد.

تبصــره ـ ســایر تشــریفات ابــلاغ منــدرج در ایــن مــاده تــابع مقــررات ابــلاغ قانونی آیین دادرسی مدنی است.

مـاده۱۵۳ـــ صــدور المثنــی، رونوشــت یـا تصــویر گــواهی شــده از اســناد وصــول و تــرخیص بــه طــور مطلــق ممنــوع اســت لکــن صــاحب ســند مــی توانــد از گمــرک درخواست کند، گواهینامه حاکی از مدلول سند به او تسلیم شود.

مـاده۱۵۴ــ مراجـع تحویـل گیرنـده دولتـی کـالا مـی تواننـد امـور تحویـل و تحـول کــالا از قبیــل بــاربری و انبــارداری و یــا امــاکن غیرگمرکــی خــود را بــا رعایــت مقــررات ایــن قــانون بــرای ایجــاد انبارهــای اختـــصاصی یــا  ســردخانه هــای عمــومی بــه بخــش غیردولتــی مطــابق فهرســت تأییــد  صــلاحیتشــده از ســوی گمــرک ایــران واگــذار نماینــد. تحویــل گیرنــده مکلــف اســت براســاس وظــایف و مســؤولیتهای مــذکور در ایــن قــانون عمــل نمایــد. محــول نمــودن وظــایف انبــارداری و واگــذاری امــاکنی بــرای نگهــداری کــالای گمــرک نشــده موکــول بــه هماهنگی قبلی با گمرک ایران است.

مــاده۱۵۵ـــ در مـــواردی کــه دولــت جمهــوری اســلامی ایــران طبــق قــانون،عضــویت در کنوانـــسیونها و قراردادهــای بــین المللــی مربــوط بــه گمـــرک راپذیرفتـــه و لازم الاجـــراء شـــناخته اســـت، روشــها و دســـتورالعملهای اجرائـــی ایــن قراردادهــا از طــرف گمــرک ایــران تهیــه مــی شــود و بــه تصــویب هیــأت  وزیران می رسد.

مــاده۱۵۶ـــ جریمــه هــا و ســایر حــد نصــابهای ریــالی تعیــین شــده در ایــن قــانون هــر ســه ســال یکبــار براســاس شــاخص قیمتهــا کــه توســط بانــک مرکــزی جمهــوری  اســلامی ایــران اعــلام مــی شــود بــه پیشــنهاد وزارت امــور اقتصــادی و دارایی و تصویب هیأت وزیران تغییر مییابد.

مــاده۱۵۷ـــ اشخاصــی کــه کــالایی اعــم از داخلــی و خــارجی را از آبهــای  ســرزمینی مــرزی گرفتــه و یــا بیــرون بیاورنــد بایــد آن را بــه نزدیکتــرین گمــرک تحویــل نماینــد و گمــرک مکلــف اســت فــوراً صــورتمجلس حــاکی از مشخصــات و خصوصیات کالا را تنظیم و به امضاء یابنده برساند.

گمــرک مکلــف اســت پــس از ثبــت در دفتــر انبــار و صــدور قــبض انبــار بلافاصــله مراتــب را در یــک روزنامــه کثیرالانتشــار اعــلام و تصــریح نمایــد کــه اگــر کســی خــود را مالــک کـالای مزبــور میدانـد مـی توانـد از تــاریخ انتشــار آگهــی تـا مــدت یــک ســال بــا ارائــه اســناد بــه گمــرک بــرای پرداخــت حقــوق ورودی کــالای خــارجی و تــرخیص کــالا و پرداخــت هزینــه هــای بیــرون آوردن از آب و نظــایر آن مراجعه نماید.

در صــورتیکه تــا پـــایان مــدت مزبــور کســی بــه گمــرک مراجعــه ننمایــد کــالای مزبـور بـه عنـوان مجهـول المالـک تلقـی مـی شـود و پـس از فـروش توسـط نهـاد مــأذون از ســوی ولــی  فقیــه هزینــه هــای مربوطــه از محــل حاصــل فــروش قابــل پرداخت است.

تبصــره۱ـــ درمــورد شــناورهای غــرق شــده یــا صــدمه دیــده و بقایای آنهــا کــهتوســط ســازمان بنــادر و دریــانوردی، نقـــل و انتقـــال مییابــد بــا رعایــت مــاده(۳۷) قانون دریایی ایران مصوب ۲۹/۶/۱۳۴۳ اقدام میشود.

تبصــره۲ـــ کالاهــای ســریع الفســاد و کالاهــایی کــه نگهــداری آنهــا ایجــاد هزینــه اضــافی یــا خطــر نمایــد، طبــق مقــررات مربــوط، بــه فــروش مــی رســد و وجــوه حاصــل از فــروش آن تــا تعیــین تکلیــف نهــائی بــه عنــوان ســپرده نگهــداری می شود.

مــاده۱۵۸ـــ بــه اســتثناء مــوارد مصــرحه در ایــن قــانون نحــوه ورود و صــدور کــالا، تحویـــل و تحـــول، نگهـــداری، محـــدودیتها و ممنوعیتهـــا در منـــاطق آزاد و مناطق ویژه اقتصادی، حسب مورد تابع قوانین مربوطه است.

مــاده۱۵۹ـــ مبادلــه کــالا در تجــارت مــرزی از قبیــل مرزنشــینی، پیلــه وری، بازارچــه هــای مــرزی بــا رعایــت قــوانین مربوطــه، از نظــر کنترل هــا و تشــریفات گمرکی تابع مقررات این قانون است.

مــاده۱۶۰ـــ دو درصــد (۲%) از حقــوق ورودی در حســاب مخصوصــی نــزد خزانــه بــه نــام گمــرک جمهــوری اســلامی ایــران  واریــز مــی شــود و معــادل آن از محــل اعتبــار اختصاصــی کــه در قوانیـــن بودجــه ســنواتی منظــور مــی گــردد در اختیــار ســازمان مزبــور قــرار       میگیــرد. گمــرک جمهــوری اســلامی ایــران هفتــاد درصــد (۷۰%) اعتبـــار موضـــوع ایـــن مـــاده را بـــرای تجهیـــز گمــ        ـرکهـــا و ابنیـــه و سـاختمانهای گمـرک و خانـه هـای سـازمانی بـا اولویـت گمـرک هـای مـرزی هزینـه مـی نمایـد و عملکـرد ایـن مـاده را هـر شـش مـاه یکبـار بـه کمیسـیون اقتصـادی مجلس شورای اسلامی گزارش می نماید.

تبصــره۱ـــ بودجــه گمــرک جمهــوری اســلامی ایــران اعــم از هزینــه ای، تملــک  دارایــی هــای ســرمایهای و اعتبــارات موضــوع ایــن مــاده بــه صــورت متمرکــز در ردیف جداگانهای در لوایح بودجه سنواتی منظور می شود.

تبصــره۲ـــ مصــرف ســی درصــد (۳۰%) اعتبــار موضــوع ایــن مــاده از شــمولقــانون محاســبات عمــومی و ســایر مقــررات عمــومی دولــت مســتثنی اســت وتــابع »قــانون نحــوه هزینــه  کــردن اعتبــاراتی  کــه بــه موجــب قــانون از رعایــت قــانون محاســبات عمــومی و ســایر مقــررات عمــومی دولــت مســتثنی هســتند مصوب ۶/۱۱/۱۳۶۴«، میباشد.

تبصــره۳ـــ هزینـــه کــرد اعتبــارات موضــوع ایــن مــاده در چـــهارچوب قوانـــین مربوطــه بــه موجــب دســتورالعملی اســت کــه توســط وزیــر امــور اقتصــادی و دارایی ابلاغ می گردد.

مــاده۱۶۱ـــ گمــرک موظــف اســت بیســت درصــد (۲۰%) از منــابع موضــوع مــاده (۱۶۰) ایــن قــانون را بــه منظــور تشــویق، ترغیــب، پــاداش و هزینـ ـه هــای رفــاهی و درمـــانی و کمـــک هزینـــه مســـکن کارکنـــان گمـــرک و کارکنـــان ســـایر دســـتگاههای اجرائـــی کـــه در مکانهـــای تحـــت مـــدیریت و نظـــارت گمـــرک موضــوع مــاده (۱۲) ایــن قــانون خــدمت ارائــه مینماینــد، متناســب بــا نقــش آنهــا پرداخــت نمایــد. پرداخــت پــاداش بــرای کارکنــان مســتقر در گمــرک هــای مــرزی زمینــی و دریــایی، گمــرک فرودگاههــا و ســتادهای گمــرک در مراکــز اســتانها بــه ترتیب با ضریب ۳، ۲ و ۵/۱ است.

مــاده۱۶۲ـــ گمــرک موظــف اســت ده درصــد (۱۰%) از منــابع موضــوع  مــاده (۱۶۰) ایــن قــانون را بــه منظــور آمــوزش، پــژوهش و بــالابردن ســطح آگــاهی، مهــارت و معلومــات کارکنــان گمــرک و ســایر امــوری کــه موجــب افــزایش بهرهوری کارکنان گمرک و وصول حقوق دولت میشود، هزینه نماید.

مــاده۱۶۳ـــ بــه منظــور پـیش آگــاهی، پیشــگیری ،آمــادگی مقابلــه و امدادرســانی در حــوادث و ســوانح، معــادل نــیم  درصــد(۵/۰%) از کــل حقــوق گمرکــی و ســود بازرگــانی کــه بــه کالاهــای وارده بــه کشــور تعلــق میگیــرد، از واردکننــدگان اخــذ و بــه خزانــه داری کــل کشــور واریــز و معــادل آن در بودجــه ســالانه بــه حســاب جمعیــت هــلال احمــر منظــور مــی شــود تــا در راســتای مأموریتهــای قــانونی هزینه گردد.

مـاده۱۶۴ــ آیـین نامـه اجرائـی مـوارد تصـریح نشـده در ایـن قـانون ظـرف شـش مــاه پــس از تاریـــخ لازم الاجــراء شــدن توســط وزارت امــور اقتصــادی و دارایــی  تهیه می شود و به تصویب هیأت وزیران می رسد.

مـاده ۱۶۵ــ از زمـان لازم الاجـراء شـدن ایـن قـانون، قـوانین و مقـررات ذیـل لغـو می گردد:

الــف ـ قــانون امــور گمرکــی مصــوب ۳۰/۳/۱۳۵۰ و اصــلاحات و الحاقــات بعــدی آن

• ـ آیــین نامــه اجرائــی قــانون امــور گمرکــی مصــوب ۲۰/۱/۱۳۵۱ و اصــلاحات و الحاقات بعدی آن

پ ـ لایحــه قــانونی راجــع بــه محمــولات سیاســی و لــوازم شخصــی متعلــق بــه نمایندگان سیاسی ایرانی و خارجی مصوب ۲۸/۳/۱۳۵۹

• ـ بنــــدهای (۱)، (۲) و (۳) مــــاده (۲) و مــــواد (۱۲)، (۱۴) و (۱۷) قــــانون مقررات صادرات و واردات مصوب ۴/۷/۱۳۷۲
• ـ مــاده واحــده قــانون یکســان ســازی تشــریفات ورود و خــروج کــالا و خدمات از کشور مصوب ۱۷/۱۲/۱۳۸۲
• ـ مــاده (۴۱) قــانون مالیــات بــر ارزش افــزوده  بــهاســتثنای تبصــره هــای(۱) و (۳) آن مصوب ۱۷/۲/۱۳۸۷

چ ـ ماده (۴) قانون گذرنامه مصوب ۱۰/۱۲/۱۳۵۱

قــانون فــوق مشــتمل بــر یکصــد و شصــت و پــنج مــاده در جلســه علنــی روزیکشــنبه مــورخ بیســت و دوم آبـانمــاه یکهــزار و سیصــد و نــود مجلــس شــورای اسلامی تصویب شد و در تاریخ ۲/۹/۱۳۹۰ به تأیید شورای نگهبان رسید.

رئیس مجلس شورای اسلامی ـ علی لاریجانی