امروزه هر کشور به شکل طبیعی با کشورهای دیگر ارتباطات تجاری دارد و این تعامل، بخش عمده‌ای از نیازهای اقتصادی کشورها را تأمین می‌کند. برای این کار، داشتن یک سیستم حمل‌ونقل منسجم و کاربردی ضروری است تا کالاهای موردنیاز به‌سرعت و سهولت جابه‌جا شوند. هر روزه، میلیون‌ها تن کالا از طریق مرزها جابه‌جا می‌شوند تا نیازهای بازارهای جهانی را تأمین کنند. در این میان، ترانزیت به‌عنوان پل ارتباطی بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در نقاط مختلف جهان عمل می‌کند. اگر شما هم در تجارت فعال هستید، احتمالاً کنجکاوید که ترانزیت چیست و چه نقشی در کسب‌وکار شما دارد؟ چه عواملی بر هزینه‌های ترانزیت تأثیر می‌گذارند و چگونه می‌توان آن‌ها را مدیریت کرد؟ تفاوت‌های انواع ترانزیت چیست؟ و… برای بررسی همه‌جانبه ترانزیت در این مطلب همراه ما باشید.
مقاله مرتبط: تفاوت ترانزیت داخلی و خارجی در چیست؟
ترانزیت چیست؟
کلمه لاتین “Transit” به معنای “انتقال” یا “جابه‌جایی” گرفته شده است و “جاده ترانزیت” به مسیرهایی اشاره دارد که برای تسهیل حمل‌ونقل کالاها بین کشورها طراحی شده‌اند و معمولاً تحت قوانین خاصی قرار دارند. در زبان فارسی، این اصطلاح به طور خاص در زمینه حمل‌ونقل کالا و فرآیندهای گمرکی استفاده می‌شود. به عبارتی، ترانزیت به حمل‌ونقل کالاهای مختلف به‌صورت بین‌المللی از یک کشور به کشور دیگر یا از یک گمرک به گمرکی دیگر در همان کشور اشاره دارد.
تفاوت ترانزیت با صادرات و واردات کالا
ممکن است بسیاری از افراد تصور کنند که ترانزیت معادل صادرات و واردات است، اما این دو مفهوم کاملاً متفاوت هستند. برای روشن‌تر شدن این تفاوت، به تعاریف هر یک توجه کنید:
صادرات کالا به معنای ارسال کالا از یک کشور به کشور دیگر است. در این حالت، کالا به‌طور رسمی از کشور مبدأ خارج می‌شود و به مقصد نهایی می‌رسد. واردات کالا به معنای دریافت کالا از یک کشور خارجی به داخل کشور خود است. در اینجا، کالا به‌طور رسمی وارد کشور می‌شود و تحت نظارت گمرک قرار می‌گیرد.
و در نهایت، ترانزیت به جابه‌جایی کالاهایی اشاره دارد که در حال عبور از یک یا چند کشور هستند، بدون اینکه به‌طور رسمی وارد یا صادر شوند. در این فرآیند، کالاها در حال حرکت به سمت مقصد نهایی هستند و ممکن است در کشورهای مختلفی توقف کنند، اما به‌طور قانونی وارد آن کشورها نمی‌شوند.
انواع ترانزیت
این فرآیند به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: ترانزیت داخلی و ترانزیت خارجی. هر یک از این انواع ویژگی‌های خاص خود را دارند و در شرایط و مواقع مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرند. در ادامه این دو نوع ترانزیت را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
ترانزیت داخلی
ترانزیت داخلی به انتقال کالاهای گمرک نشده از یک گمرک مجاز در داخل یک کشور به گمرک دیگری در همان کشور اطلاق می‌شود. این نوع ترانزیت زمانی صورت می‌گیرد که عبور از مرزهای داخلی یک کشور، انتخابی منطقی و مناسب برای رسیدن به مقصد باشد.
دلایل متعددی وجود دارد که شرکت‌های حمل‌ونقل ممکن است ترانزیت داخلی را انتخاب کنند. یکی از این دلایل، کاهش زمان حمل‌ونقل است که به تسریع در تحویل کالا کمک می‌کند. همچنین، عوامل دیگری مانند کاهش هزینه‌ها، جلوگیری از تأثیرات شرایط جوی نامساعد، ترافیک سنگین یا مسیرها نیز بر تصمیم‌گیری‌ها تأثیرگذار هستند.
ترانزیت خارجی
در مقابل، ترانزیت خارجی یا ترانزیت بین‌المللی به عبور کالاها از یک کشور به کشور دیگر از طریق یک کشور واسط اشاره دارد. در این نوع ترانزیت، کالا از یک گمرک مرزی وارد می‌شود و پس از طی مسیر مشخص، از گمرک مرزی دیگری خارج می‌شود.
یکی از مزایای مهم ترانزیت خارجی این است که کالاهای عبوری از کشور واسط، از پرداخت حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض معاف هستند. بااین‌حال، ترانزیت خارجی شامل محدودیت‌هایی نیز می‌شود. کالاها باید مطابق با قوانین و مقررات کشور مبدأ، مقصد و کشور واسط حرکت کنند.
برای انجام این فرآیند، داشتن مدارکی مانند بارنامه، فاکتور فروش، فاکتور خرید کالا، کارت بازرگانی، راهنمای جاده‌ای و گذرنامه الزامی است. به‌علاوه، برخی کالاها، مانند مواد غذایی و داروها، نیاز به مجوزهای بهداشتی خاص دارند. ضمن اینکه، زمان‌بندی دقیق در ورود و خروج کالاها از مرزهای گمرکی نیز اهمیت دارد، چرا که هرگونه تأخیر ممکن است به مشکلات قانونی منجر شود.
انواع ترانزیت بین‌المللی
ترانزیت خارجی با نیاز به تطابق با قوانین و مقررات گمرکی در هر دو کشور مبدأ و مقصد، به‌طور قابل‌توجهی پیچیده‌تر می‌شود. این ویژگی، یکی از تفاوت‌های کلیدی ترانزیت خارجی با ترانزیت داخلی است. در واقع، ترانزیت خارجی عمدتاً برای جابه‌جایی کالاهای سنگین طراحی شده است، اما گاهی حمل کالاهای سبک از طریق ترانزیت هوایی نیز انجام می‌شود. به‌طور کلی، ترانزیت بین‌المللی به دودسته اصلی تقسیم می‌شود:
در دسته اول، فقط یک مبدأ و یک مقصد وجود دارد. به‌عبارت‌دیگر، کالا به‌طور مستقیم از گمرک یک کشور به گمرک کشور دیگری منتقل می‌شود.
در دسته دوم، حداقل سه کشور یا بیشتر در فرآیند حمل‌ونقل درگیر خواهند شد. در اینجا، کالا از کشور مبدأ به مقصد نهایی، از طریق کشورهای واسط منتقل می‌شود. این نوع ترانزیت به دلیل پیچیدگی‌های بیشتری که در زمینه قوانین گمرکی و زمان‌بندی وجود دارد، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق‌تر و هماهنگی‌های بیشتری است.
نکته مهم در ترانزیت خارجی، تعیین تاریخ و زمان دقیق ورود و خروج کالاها در هر کشور است. هرگونه تأخیر در این زمان‌ها می‌تواند منجر به مشکلات قانونی و تأخیر در تحویل کالا شود؛ بنابراین، مرزها و گمرکات هر کشور باید پیش از آغاز فرآیند ترانزیت به‌طور دقیق مشخص شوند تا انتقال کالا به‌درستی و بدون مشکل انجام گیرد.
چه عواملی بر هزینه ترانزیت کالا تأثیر می‌گذارند؟
وقتی صحبت از ترانزیت کالا به میان می‌آید، هزینه‌ها یکی از مهم‌ترین مسائلی هستند که تجار و شرکت‌ها باید به آن توجه کنند. هزینه ترانزیت تحت‌تأثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد که هر کدام به‌نوعی بر قیمت نهایی ارسال کالا تأثیر می‌گذارند.
- ابعاد و سایز کالا
- حجم و وزن کالا
- ارزش محموله
- نوع روش حمل‌ونقل (انتخاب بین حمل‌ونقل دریایی، هوایی، زمینی یا ریلی می‌تواند بر هزینه‌ها تأثیر بگذارد)
- مسافت و مسیر حمل‌ونقل
- زمان‌بندی موردنیاز برای تحویل بار
ترانزیت کالا؛ از مشاوره تا تحویل
در نهایت، ترانزیت کالا تنها یک فرآیند لجستیکی نیست؛ بلکه راهی است که شما را به بازارهای جدید و فرصت‌های آن متصل می‌کند. در دنیای تجارت، جایی که هر دقیقه ممکن است تغییرات بزرگی رخ دهد، استفاده از خدمات یک شرکت مطمئن و حرفه‌ای می‌تواند تفاوت زیادی ایجاد کند و تأثیر بسزایی بر موفقیت شما داشته باشد.
شرکت سپاهان همراه ایرانیان با سال‌ها تجربه و تیمی متخصص، به شما این اطمینان را می‌دهد که کالاهای شما با بالاترین استانداردهای ایمنی و کیفیت به مقصد خواهند رسید. سپاهان همراه با سال‌ها فعالیت در زمینه حمل‌ونقل بین‌المللی، به‌عنوان یکی از معتبرترین ارائه‌دهندگان خدمات ترانزیت کالا شناخته می‌شود. چه در ابتدای راه باشید و چه در مراحل پایانی صادرات یا واردات کالای خود، شما می‌توانید در هر مرحله از این مسیر، از مشاوره‌های تخصصی کارشناسان و خدمات ما استفاده کنید.
سؤالات متداول
ماشین‌آلات، تجهیزات و قطعات یدکی، محصولات کشاورزی، مواد شیمیایی صنعتی و دارویی به دلیل تقاضای بالا و اهمیت اقتصادی خود در مسیرهای ترانزیتی در سطح جهانی بیشترین جابهجاییها را دارند.
هزینه‌های ترانزیت کالا تحت‌تأثیر نوع حمل‌ونقل، به‌عنوان‌مثال جاده‌ای، ریلی، دریایی یا هوایی، مسافت و وزن یا حجم کالا بستگی دارد.
برای کالاهای فاسدشدنی، حمل‌ونقل هوایی معمولاً مناسب‌تر است. این نوع حمل‌ونقل به دلیل سرعت بالا، امکان تحویل سریع کالاها را فراهم کرده و کاهش زمان انتقال موجب می‌شود تا کیفیت و تازگی کالا حفظ شود. همچنین، برخی خطوط هوایی دارای شرایط خاص برای نگهداری کالاهای فاسدشدنی هستند، مانند دما و رطوبت کنترل‌شده.
