اگر تا به حال در بنادر یا رودخانه‌ها شناورهای مسطح و بزرگ دیده‌اید که بارهای بزرگ را جابه‌جا می‌کنند، احتمالاً نام «دوبه» یا «بارج» به گوشتان خورده است. اما واقعاً دوبه چیست و چه تفاوتی با بارج یا لنج دارد؟ چرا بسیاری از شرکت‌های حمل و نقل دریایی به جای کشتی‌های عظیم، دوبه را انتخاب می‌کنند؟ و مهم‌تر از همه، هزینه استفاده از دوبه چقدر است و چه کالاهایی با آن حمل می‌شوند؟
این پرسش‌ها احتمالاً ذهن خیلی‌ها را که برای حمل بار خود به دنبال بهترین وسیله هستند، به خود مشغول کرده است؛ مخصوصاً زمانی که صحبت از حمل بارهای سنگین، کانتینری یا حتی خودرو بین بنادر و جزایر می‌شود. در این مطلب قرار است همه چیز را درباره دوبه، از ساختار و انواع آن گرفته تا فرق بارج و دوبه و حتی قیمت دوبه و قیمت بارج بررسی کنیم. اگر به دنبال پاسخی کامل و ساده هستید، تا پایان این مقاله همراه ما باشید؛ چون قرار است نکاتی را بخوانید که می‌تواند انتخاب شما را برای حمل بارتان تغییر دهد.
خدمات سپاهان همراه: تنظیم اظهارنامه گمرکی
دوبه چیست؟
دوبه در نگاه اول شاید فقط یک شناور بزرگ و ساده به نظر برسد، اما در واقع یکی از کارآمدترین ابزارهای حمل و نقل دریایی و رودخانه‌ای است. وقتی درباره دوبه صحبت می‌کنیم، منظور فقط یک قایق ساده نیست؛ دوبه‌ها معمولاً سطحی مسطح دارند و همین طراحی باعث می‌شود بتوانند بارهای سنگین، حجیم و حتی کانتینرها را بدون مشکل جابه‌جا کنند.
یکی از دلایل محبوبیت دوبه، ایمنی بالا و تنوع کاربری آن است. دوبه‌ها در اندازه‌ها و مدل‌های مختلف ساخته می‌شوند و همین موضوع باعث می‌شود بتوان از آن‌ها برای جابه‌جایی انواع کالاها استفاده کرد؛ از مصالح ساختمانی و غلات گرفته تا تجهیزات سنگین و حتی کانتینرهای تجاری.
جالب است بدانید برخلاف بسیاری از کشتی‌ها، دوبه معمولاً فاقد موتور یا پیشرانه است و برای حرکت به قایق‌ها یا یدک‌کش‌های دیگر نیاز دارد. در مقایسه با کشتی‌های بزرگ، دوبه‌ها به دلیل عرض کمتر و طراحی ساده‌تر، توانایی حرکت در کانال‌ها و آبراه‌های باریک را دارند. همین ویژگی باعث شده در بسیاری از پروژه‌های عمرانی، صنعتی و حتی تجاری، دوبه انتخاب اول برای انتقال بار باشد.
مزایای استفاده از دوبه
در حوزه حمل‌ونقل دریایی، دوبه‌ها به‌عنوان وسیله‌ای تخصصی و اقتصادی برای جابه‌جایی بارها در آبراه‌ها و آب‌های کم‌عمق شناخته می‌شوند. این وسایل نقلیه دریایی به دلیل طراحی خاص و ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود، قادرند محموله‌ها را در شرایط مختلف جوی و دریایی حمل کنند. دوبه‌ها نه‌تنها برای حمل بارهای فله‌ای و کانتینری مناسب‌اند، بلکه به دلیل ظرفیت‌های بالای خود و امکانات رفاهی برای خدمه، به گزینه‌ای محبوب در پروژه‌های دریایی تبدیل شده‌اند. از جمله مزایای استفاده از دوبه در حمل بار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
محفظه حفاظت شده
همانطور که گفته شد، وقتی صحبت از حمل و نقل دریایی می‌شود، دوبه به‌عنوان یکی از مطمئن‌ترین و اقتصادی‌ترین انتخاب‌ها مطرح است. از مهم‌ترین ویژگی‌های دوبه:
در نهایت نباید از صرفه اقتصادی دوبه غافل شد. جابه‌جایی بار با این شناورها در مقایسه با بسیاری از روش‌های دیگر مقرون‌به‌صرفه‌تر است، بدون اینکه امنیت یا ظرفیت حمل قربانی شود.
- داشتن انبار یا خن ایمن، حتی در شرایط جوی نامناسب، مثل باران‌های شدید یا وزش باد، کالاها در محفظه‌ای امن هستند و آسیبی نمی‌بینند.
- در برخی مدل‌های جدیدتر، دوبه‌ها حتی به موتورخانه و موتور مستقل هم مجهز شده‌اند؛ و این یعنی همیشه وابسته به یدک‌کش‌ها نیستند و می‌توانند بخشی از مسیر را با نیروی خود طی کنند.
- انعطاف‌پذیری در مسیرهای کوتاه و باریک، این شناورها به‌خاطر ابعاد و طراحی خاصشان به‌راحتی از کانال‌ها، دریاچه‌ها و حتی خلیج‌ها عبور می‌کنند و درست مثل یک کشتی وظیفه حمل بار را انجام می‌دهند.
- ظرفیت دوبه‌ها نیز قابل‌توجه است؛ برخی مدل‌ها می‌توانند از حدود ۴۰۰ تن بار تا چندین هزار تن را بدون مشکل جابه‌جا کنند.
- قدرت باربری بالا با بدنه‌ای مقاوم، بیشتر دوبه‌ها از فلز چندلایه ساخته شده‌اند که در برابر رطوبت، فشار و حتی سوانح احتمالی مقاومت بالایی دارند و برخلاف شناورهای چوبی، دچار پوسیدگی نمی‌شوند.
- تخلیه بار از دوبه هم به‌شکلی ایمن انجام می‌شود. معمولاً جرثقیل‌ها وظیفه انتقال کانتینرها را بر عهده دارند و همین باعث می‌شود کالا بدون کوچک‌ترین آسیب در اسکله تحویل داده شود.
انواع دوبه
دوبه‌ها به دلیل طراحی و ویژگی‌های خاص خود، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هر کدام برای مقاصد خاصی مورداستفاده قرار می‌گیرند. برخی از انواع متداول دوبه و کاربرد آن‌ها:
- دوبه‌های باربری (General Purpose Barges)
- بارج‌های کانتینری
- هاپر بارج (Hopper Barges)
- دوبه‌های تانکر (Tank Barges)
- دوبه‌های مخصوص حمل کالاهای سنگین (Heavy Lift Barges)
- دوبه‌های یخچالی (Refrigerated Barges)
- Barracks Barge (کرجی برکس)
- Dry Bulk Cargo Barge (دوبه فله خشک)
- Car Float Barges (دوبه‌های شناور ماشینی)
دوبه‌ها به‌عنوان ستون اصلی حمل و نقل دریایی شناخته می‌شوند و بدون آن‌ها جابه‌جایی بسیاری از کالاهای سنگین و حجیم تقریباً غیر ممکن است. این شناورها بسته به نوع طراحی، شیوه ساخت و حتی نوع باری که قرار است حمل کنند، تنوع دارند.
ساخت دوبه به روش سنتی
یکی از روش‌های قدیمی و رایج در تولید دوبه، روش سنتی است. در این شیوه از ورق‌های پهن فلزی استفاده می‌شود که به کمک دستگاه به هم متصل شده و سپس با جوش‌کاری نبشی‌ها در جای خود محکم می‌شوند. در نهایت این ورق‌ها به فریم‌های از پیش ساخته شده وصل می‌شوند و سازه‌ای مقاوم شکل می‌گیرد. دوبه‌های ساخته شده با روش سنتی معمولاً کوچک‌تر هستند و بیشتر در حمل و نقل‌های محدود یا مسیرهای کوتاه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ساخت دوبه به روش بلوکی
روش بلوکی مدرن‌تر و البته پیچیده‌تر است. در این شیوه، بلوک‌های مجزا مانند قطعات پازل در کنار یکدیگر قرار گرفته و به هم متصل می‌شوند تا یک دوبه بزرگ و مقاوم ساخته شود. این مدل برای حمل بارهای حجیم و سنگین‌تر طراحی شده و بیشتر در حمل و نقل بین‌المللی کاربرد دارد. البته به دلیل حساسیت بالای کار، ساخت دوبه بلوکی نیاز به زمان و دقت بیشتری دارد، اما در نهایت محصولی با ظرفیت بالاتر و ایمنی بیشتر تولید می‌شود.
انواع دوبه بر اساس نوع بار
دوبه‌ها تنها از نظر ساختار تفاوت ندارند، بلکه بر اساس نوع باری که قرار است جابه‌جا کنند هم دسته‌بندی می‌شوند. برای مثال، دوبه‌های حمل مایعات نیاز به مخازن عایق‌بندی‌شده دارند، در حالی که دوبه‌های حمل خودرو باید رمپ ورودی و خروجی داشته باشند. برخی از رایج‌ترین تیپ‌های دوبه عبارت‌اند از:
- دوبه حمل مایعات: مخصوص انتقال نفت، فرآورده‌های نفتی و مواد شیمیایی.
- دوبه حمل خودرو: برای انتقال ایمن خودروها در مسیرهای دریایی کوتاه یا بین بنادر.
- دوبه حمل غلات و مواد فله‌ای: مناسب جابه‌جایی کالاهای عمده مثل گندم، ذرت یا شن و ماسه.
- دوبه مخصوص تجهیزات سنگین: مثل جرثقیل‌های شناور یا حتی واگن‌های قطار.
این تنوع نشان می‌دهد که دوبه ابزاری چندمنظوره است که می‌تواند بر اساس نیاز صنعت، تغییر شکل داده و بهترین کارایی را داشته باشد.
برای حمل چه کالاهایی از دوبه استفاده می‌شود؟
دوبه‌ها به دلیل سطح صاف و ظرفیت بالای خود، به یکی از انعطاف‌پذیرترین شناورها در صنعت حمل و نقل دریایی تبدیل شده‌اند. با استفاده از این شناورها می‌توان کالاهای چه مایع و چه جامد، را به راحتی جابه‌جا کرد. از مواد خوراکی و غیرخوراکی گرفته تا کالاهای فله یا بسته‌بندی‌شده، همگی می‌توانند درون کانتینر یا روی سطح دوبه قرار بگیرند و به مقصد برسند.
برای بارگیری نیز روش‌های مختلفی به کار می‌رود؛ کالاها می‌توانند به کمک پالت، گونی، کارتن یا حتی پلاستیک روی دوبه چیده شوند. در مورد محموله‌های کوچک و مسیرهای کوتاه، دوبه به دلیل هزینه کمتر و سرعت بالای انتقال، گزینه‌ای بسیار اقتصادی محسوب می‌شود. همین ویژگی برای جابه‌جایی مواد خوراکی فاسدشدنی یک امتیاز بزرگ به شمار می‌آید، زیرا بار سریع‌تر و سالم‌تر به مقصد می‌رسد.
از سوی دیگر، دوبه‌ها تنها محدود به کالاهای سبک یا خوراکی نیستند. این شناورها ظرفیت جابه‌جایی از ۲۰ تن تا چند هزار تن بار را دارند و به همین دلیل برای انتقال خودروها یا ماشین‌آلات صنعتی سنگین نیز انتخابی ایده‌آل به حساب می‌آیند. ایمنی هم در این فرایند نادیده گرفته نمی‌شود؛ کالاها با زنجیر و کابل‌های فولادی محکم می‌شوند تا در برابر باد یا خطرات احتمالی آسیب نبینند.
تفاوت دوبه و بارج
- دوبه و بارج، هر دو اصطلاحاتی هستند به‌نوعی از کشتی‌های کف تخت اشاره دارند که معمولاً از فلز ساخته می‌شوند و طراحی مشابهی دارند. دوبه یا بارج اصطلاحی عمومی است که به کشتی‌های کف تختی اشاره دارد که برای حمل بار در آبراه‌ها و آب‌های کم‌عمق طراحی شده‌اند.
- دوبه‌ها معمولاً امکانات بیشتری مانند موتور و انبار دارند و بارج‌ها معمولاً فاقد موتور هستند؛ به‌عبارت‌دیگر، توسط قایق یا کشتی‌های دیگر یدک کشیده می‌شوند. همچنین، عرض دوبه‌ها به‌طورکلی کمتر است و تقریباً نصف عرض بارج‌ها است که این موضوع آن‌ها را برای حرکت در آبراه‌های باریک مناسب‌تر می‌کند. از طرفی بارج، بیشتر برای حمل‌ونقل بارهای فله‌ای و سنگین استفاده می‌شوند و دوبه‌ها معمولاً برای حمل کانتینرها و انواع دیگر بارها.
- برای مثال، دوبه‌ها معمولاً مجهز به موتور مستقل هستند و همین موضوع باعث می‌شود سرعت بیشتری داشته باشند و برای انواع بار مثل کانتینرها یا تجهیزات سنگین مناسب‌تر باشند. در مقابل، بارج‌ها فاقد موتورند و برای حرکت به یدک‌کش نیاز دارند. همین تفاوت در سیستم حرکتی، روی نوع باربری و کاربری هر کدام هم تأثیر می‌گذارد.
- از نظر امکانات داخلی هم تفاوت مشخصی وجود دارد. دوبه‌ها اغلب دارای انبار ایمن و حتی اتاق استراحت برای ناخدا می‌باشند، در حالی‌که بارج چنین امکاناتی ندارد. همچنین امکان ورود مستقیم کامیون و جرثقیل به بارج وجود دارد، اما در دوبه بارگیری به شکل دیگری انجام می‌شود.
نکته جالب اینجاست که ابعاد و عرض دوبه تقریباً نصف بارج است، اما همین طراحی باریک‌تر باعث می‌شود در مسیرهای باریک و آبراه‌ها عملکرد بهتری داشته باشد. از طرف دیگر، حمل و نقل با دوبه معمولاً مقرون‌به‌صرفه‌تر از بارج تمام می‌شود.
تفاوت دوبه و لنج
دوبه و لنج هر دو در دسته شناورهای دریایی قرار می‌گیرند، اما اگر دقیق‌تر نگاه کنیم متوجه می‌شویم که از نظر طراحی، ظرفیت و کاربری تفاوت‌هایی با هم دارند. دوبه‌ها معمولاً با ظرفیت حمل بار از ۲۰ تن تا چند هزار تن ساخته می‌شوند و همین ویژگی آن‌ها را به گزینه‌ای ایده‌آل برای جابه‌جایی کالاهای حجیم تبدیل کرده است، در حالی‌که لنج ظرفیت بسیار کمتری دارد.
یکی دیگر از تفاوت‌های مهم، آبخور و مسیر حرکت است. دوبه به دلیل طراحی ظریف و آبخور کم، به‌راحتی می‌تواند در کانال‌های دریایی و حتی مسیرهای رودخانه‌ای حرکت کند. اما لنج چنین قابلیتی ندارد و بیشتر برای دریانوردی در مسیرهای باز و آب‌های آزاد کاربرد دارد.
از نظر سیستم حرکتی نیز این دو شناور با هم متفاوت‌اند. دوبه اغلب بدون موتور ساخته می‌شود و برای حرکت نیازمند کشتی یا قایق یدک‌کش است، در حالی‌که لنج مجهز به موتور بوده و مستقل عمل می‌کند.
از منظر کاربردی هم، دوبه بیشتر برای تخلیه، سبک‌سازی و بارگیری کالا در بنادر و لنگرگاه‌ها استفاده می‌شود، در حالی‌که لنج برای مسافت‌های طولانی و دریانوردی بین جزایر یا کشورهای همسایه مناسب‌تر است. البته نباید فراموش کرد که کالای حمل شده با لنج معمولاً تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد، در حالی‌که بار جابه‌جا شده با دوبه در آب‌های بین‌المللی چنین مزیتی ندارد.
از کشتی های فله بر چه میدانید؟
هزینه حمل بار با دوبه چقدر است؟
هزینه حمل بار با دوبه به عوامل مختلفی بستگی دارد و معمولاً نمی‌توان یک قیمت ثابت ارائه داد. اما این روش به‌ویژه در آبراه‌ها و رودخانه‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد و به دلیل هزینه‌های پایین‌تر و قابلیت حمل انواع محموله‌ها، محبوبیت زیادی دارد. از جمله عوامل مؤثر بر هزینه حمل بار با دوبه:
- نوع مسیر
- مسافت
- وزن و حجم بار
- نوع بار
- هزینه‌های جانبی (بارگیری، تخلیه و عوارض بندری)
- هزینه بیمه بار (معمولاً بین ۰.۵٪ تا ۲٪ از ارزش کل محموله)
از مشاوره تا حمل بار مقرون‌به‌صرفه در واردات و صادرات
چه بخواهید مواد خوراکی را وارد یا صادر کنید و یا تجهیزات صنعتی و کانتینری را از طریق حمل بار دریایی منتقل کنید، دوبه با طراحی خاص خود و توانایی سازگاری با مسیرهای محدود و شرایط آب و هوایی متفاوت، بهترین گزینه پیش روی شماست. اگر قصد دارید برای حمل بار خود از دوبه یا بارج استفاده کنید، پیشنهاد می‌کنیم پیش از تصمیم‌گیری با کارشناسان ما در سپاهان همراه مشورت کنید تا بهترین روش را متناسب با نیاز و بودجه‌تان انتخاب کنید.
شرکت بازرگانی سپاهان همراه به‌عنوان یکی از نام‌های معتبر در بازرگانی بین‌المللی و صنعت حمل بار، با ارائه خدمات متنوع، به شما این امکان را می‌دهد که کالاهای خود را با کم‌ترین هزینه ممکن به نقاط مختلف جهان ارسال کنید. سپاهان همراه با تخصص و تجربه‌ی سال‌ها فعالیت در امور واردات و ترخیص کالا، تمامی مراحل را به‌طور حرفه‌ای و در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام خواهد داد.
اگر به دنبال ارسال بارهای خود به دیگر کشورها، و یا از سایر نقاط به ایران هستید، با اعتماد به خدمات و مشاوره‌های تخصصی سپاهان همراه، می‌توانید فرآیند واردات و صادرات را به اقتصادی‌ترین روش‌های ممکن و با اطمینان کامل انجام دهید.
سؤالات متداول
برخی از کالاهایی که معمولاً با دوبه جابه‌جا می‌شوند: انواع کانتینر، پالت‌ها، مواد خام صنعتی، محصولات کشاورزی، آب و مواد شیمیایی.
ظرفیت حمل دوبه‌ها معمولاً به تن (متر) اندازه‌گیری می‌شود و می‌تواند متغیر باشد. اما ظرفیت‌های عمومی در دوبه‌های کوچک معمولاً بین ۲۰ تا ۱۰۰ تن است و در دوبه‌های بزرگ گاهی تا ۳۰۰۰ تن یا بیشتر نیز بارگیری می‌شود.
دوبه‌ها بیشتر در آبراه‌ها، کانال‌ها و آب‌های کم‌عمق، مانند دریاچه‌ها و خلیج‌ها، مورداستفاده قرار می‌گیرند.
