در حالی که سرمایه گذاران جهانی پس از بحران مالی جهانی در سال 2008، سرمایه های خود را از دبی بیرون کشیدند، جامعه تجارت ایران، سپرده های خود را در بانک های مشاغل دبی حفظ کرد و به سرمایه گذاری در بازار املاک و مستغلات دبی ادامه داد. علاوه بر این تجار ایرانی از بنادر دبی برای انجام صادرات خود استفاده می کردند، چرا که تحریم ها دسترسی مستقیم ایران به بازارهای جهانی را محدود کرده بود. در واقع سرمایه گذاران و تجار ایرانی، به دلیل تشدید تحریم ها، دبی را به عنوان کانال مهمی برای اتصال به اقتصاد جهانی انتخاب کرده بودند.
اما تلاش دولت های آمریکایی برای ایجاد یک کارزار تحریم های چند جانبه علیه ایران سرانجام توانست حضور ایران را در اقتصاد امارات و دبی محدود سازد، زیرا آنها به دنبال منزوی کردن ایران از نظر اقتصادی بودند و به همین منظور مقامات ایالات متحده برای دیدار با بانک ها و شرکت ها و متقاعد ساختن آنها مرتب به امارات و دبی سفر می کردند و در آخر توانستند آنها را از فعالیت های تجاری با ایران منصرف کنند.
مقامات امارات نیز به جای مقاومت در برابر مداخلات آمریكا در حاكمیت اقتصادی کشورشان، طبق سیاست های جدید، دبی را وادار کردند تا درهای خود را به روی تجارت با ایرانیان ببندد. از این رو چندین سال است که با بالا گرفتن تنش‌ها میان ایران و عربستان صعودی و محدود شدن سرمایه‌گذاری ایران در امارات، بازرگانان ایرانی سرمایه‌هایشان را از امارات متحده عربی به سمت کشورهای دیگر نظیر ترکیه برده اند.
اما آخرین خبرها در خصوص وضعیت جدید تجاری ایران و امارات و دبی چیست؟ در ادامه این مقاله به این موضوع خواهیم پرداخت.
-
تاریخچه روابط تجاری ایران و امارات
اگر نگاهی مختصر به تاریخچه تجارت بین المللی ایران بیاندازیم، خواهیم دید که از دیرباز تاکنون کشورهایی نظیر چین، امارات متحده عربی، عراق و ترکیه به عنوان چهار شریک مهم تجاری ایران به شمار می آمدند.
برای مثال یکی از آمارهای گمرکی نشان می دهد که در سال ۲۰۱۵ حدود سه هزار و ۷۷۴ قلم کالا به ارزش بیش از ۱۱ میلیارد دلار از امارات به کشور ایران وارد شده است. همچنین خوب است بدانید که در سال 2016، نمای وضعیت تجارت ایران و امارات نشان می داد که امارات به عنوان بزرگ ترین شرکای تجاری ایران بوده و حتی سطح روابط بین دو کشور نیز در آن سال‌ها روند افزایشی داشته است. کشور ما در سال‌های تحریم همواره تلاش کرده تا از کشور امارات و دبی به عنوان بندرگاهی برای ورود کالاهای دیگر کشورها به خود استفاده کند و به این ترتیب بسیاری از کالاها از طریق امارات به ایران صادرات مجدد می‌شدند. از سوی دیگر ایران نیز توانسته بود صادرات خوبی به این کشور داشته باشد و امارات نیز به یکی از مقاصد مهم صادراتی تولیدکنندگان ایرانی تبدیل شده بود.
اما با توجه به آمارهای اخیر منتشر شده از سوی گمرکات کشور، صادرات فروردین ماه ایران به امارات متحده عربی بین چهار کشور هدف صادراتی مذکور، بیشترین کاهش را داشته و صادرات ۲۳۱ میلیون دلاری ایران به این کشور با افتی ۵۸ درصدی رو به رو بوده است. علاوه بر این با تنش های سیاسی رخ داده میان ایران و عربستان، بیشتر از گذشته شاهد کمرنگ شدن روابط تجاری ایران با امارات بوده ایم و سهم امارات از تجارت ۳۰ میلیارد دلاری ایران باز هم کاسته شده است. حال باید ببینیم با توجه به خبرهای تازه، احیای روابط میان این دو کشور تا سال 2020 تا چه میزان جدی خواهد بود.
-
اهمیت روابط تجاری ایران برای امارات
بر اساس آمارهای به دست آمده از سال ۱۳۹۳ تا کنون بیش از ۵۰۰ هزار ایرانی در کل امارات و حدود ۳۰۰ هزار ایرانی نیز در دبی زندگی می‌کنند که مدیریت هزاران شرکت بزرگ و کوچک در امارات متحده عربی توسط این جمعیت صورت می گیرد. این موضوع خود به عنوان واسطه بسیار مهمی میان ایران و امارات به شمار می‌رود و منجر به رونق روابط تجاری میان این دو کشور می شود.
از سوی دیگر، تصویر تجارت ایران با ۱۴ کشور همسایه نیز که در بهمن ماه سال ۱۳۹۷ توسط معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران منتشر گردید نشان می دهد که از میان ۱۴ کشور همسایه ایران، امارات پس از عراق، مقصد بیشترین ارزش کالاهای صادراتی ایران محسوب می شده است. پسته، زعفران، فرش، هندوانه، کف‌پوش‌ها، مس، محصولات نیمه تمام آهن، قیر نفت و … از اقلام عمده ایرانی است که به امارات متحده عربی صادر می گردید. اما با محدود شدن ارتباطات میان این دو کشور، حجم مبادلات این کالاها نیز به شیخ نشینان عرب کاهش یافته است.
-
وضعیت جدید تجاری ایران و امارات و دبی
مطابق با آخرین خبرهای به دست آمده، قرار است در آینده نزدیک شاهد تغییر سیاست خارجی امارات در برابر ایران و ایجاد فصل جدید تجارت میان امارات متحده عربی و کشورمان باشیم. در واقع نشست های محرمانه ای که میان مقامات ابوظبی صورت گرفته است حاکی از تجدید نظر کلی آنها در سیاست خارجی کشورشان به ویژه در مقابل ایران است. علاوه بر این نشانه های جدید دیگر نیز وجود دارد که احتمال ترمیم روابط تجاری دبی با ایران را افزایش می دهد. برای مثال عبدالقادر فقیهی، رئیس شورای بازرگانان ایرانی در دبی، در یکی از مصاحبه های اخیر خود، از بازگشایی فضای جدیدی برای تجارت بین ایران و امارات خبر داده است. گرچه هنوز این صحبت ها در مراحل اولیه خود باقی مانده ، اما طبق صحبت های فقیهی، حاکمان امارات پذیرفته اند که به ایرانیان سرمایه داری که قصد تجارت مشروع با امارات دارند، ویزای تجاری اعطا کنند و بانک ها نیز با دستور مقامات دبی حساب های آنها را باز نمایند.
-
پیش بینی روابط ایران و امارات متحده عربی
طبق اظهارات نایب رئیس دوم اتاق مشترک ایران و امارات متحده عربی در خصوص آغاز فصل جدید تجاری ایران و اماراتی‌ها، شاکری به تجدید نظر امارات متحده عربی در مبادلات تجاری و اقتصادی‌اش و بهبود شرایط تا پایان سال ۲۰۱۹ اشاره کرد و البته آن را مستلزم بهبود شرایط بین‌المللی دانست. بنابراین در صورتی که وضعیت سیاسی منطقه به یک روند آرام دست یابد می توان پیش بینی کرد که قطعا چشم‌انداز مطلوبی پیش روی کشورمان خواهد بود. عرفان شاکری همچنین از تلاش اتاق بازرگانی مشترک ایران و امارات متحده عربی جهت حفظ روابط موجود و به امضا رسیدن چندین تفاهم نامه میان اماراتی ها و کشورمان خبر داد.
وی افزود: «به هر حال با ورود اماراتی‌ها به ایران می‌توان به چشم‌انداز تجاری تا پایان سال ۹۸ خوشبین شد. ما نمایندگان بخش‌خصوصی نیز با همکاری رایزن‌های اقتصادی سعی داریم تا چالش‌های پیش روی تجار ایرانی را برطرف سازیم و به گسترش روابط اقدام کنیم.»
به گفته نایب رئیس دوم اتاق مشترک ایران و امارات متحده عربی در صورتی که روابط تجاری میان ایران و امارات احیا شود، می‌توان صادرات کالاهایی نظیر فرش، زعفران، پسته و دیگر کالای غیرنفتی را به این کشور دو برابر کرد. به این ترتیب امید است که در آینده نزدیک بتوانیم از پتانسیل این دو کشور به خوبی بهره‌مند شویم.
منبع: برگرفته از سایت تجارت نیوز
