آیا می دانید اینکوترمز چیست و چه اهمیتی دارد؟ در واقع برای اینکه معاملات بین المللی به صورت واضح و شفاف انجام شود، باید مجموعه ای از قوانین استانداردسازی شده وجود داشته باشد که همه فعالان در این حوزه از آن آگاهی کامل داشته باشند. به همین خاطر در سال 1936، اتاق بازرگانی بین المللی اینکوترمز (Incoterms) را تدوین کرد. اینکوترمز ۲۰۲۰ در واقع مجموعه ای از اصطلاحات تجارت بین المللی است که با هدف اصلی روشن ساختن حقوق ، تعهدات، هزینه ها و خطرات مرتبط با حمل و نقل، تحویل کالا و سایر مسئولیت های دیگر در سراسر جهان تعریف شده است.
اینکوترمز چیست؟
برای اینکه بدانیم اینکوترمز چیست، نخست باید با این اصطلاح بیشتر آشنا شویم. اصطلاح اینکوترمز(Incoterms) از ترکیب سه کلمه لاتین(International Commercial Terms) تشکیل شده است و به معنای واژگان بین‌المللی بازرگانی می باشد. همانطور که می دانید روش های مختلفی برای رسیدن کالا به دست خریدار وجود دارد و این اصطلاح به مراحلی اشاره می کند که یک کالا از بدو تولید تا رسیدن به دست خریدار باید طی نماید.
شایان ذکر است اصطلاحات اینکوترمز به صورت بین‌المللی تعریف شده و تمامی حالت‌های مختلف رسیدن کالا از تولیدکننده به خریدار را در بر می گیرد. به صورتی که هر یک از این حالت‌ها، مسئولیت‌ها و هزینه‌هایی را برای طرفین تعیین کرده است. یا به عبارت دیگر در حالات گوناگون تحویل کالا، احتمال دارد دو طرف خریدار و فروشنده متقبل مسئولیت ها و هزینه های گوناگونی شوند که Incoterms برای هر کدام از این حالات، واژگان و اصطلاحات مختلفی را در نظر گرفته است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که Incoterms تجارت بین المللی را آسان تر کرده و به معامله گران کشورهای مختلف برای درک یکدیگر کمک می کند.
در مقدمه همین مقاله اشاره شد که اتاق بازرگانی بین‌المللی (“ICC”) مسئول تدوین اینکوترمز بوده است. امروزه این قوانین به عنوان متداول ترین قاعده های حقوقی برای تجارت و حمل و نقل کالا در جهان در نظر گرفته می شوند. ICC همچنین هر 10 سال یک بار اینکوترمز را مورد بازبینی و تغییر قرار می‌دهد که اینکوترمز ۲۰۱۰ نسخه قبلی بوده است.
اهمیت و کاربرد اینکوترمز
برای تاجران بین المللی بسیار مهم است که بدانند اینکوترمز چیست و چه اهمیتی دارد؟ اینکوترمز در واقع نقش متناظر خریدار و فروشنده را برای توافق در حمل و نقل و سایر مسئولیت ها تجاری دیگر تعریف می کند. برای درک بهتر از اهمیت و کاربرد اینکوترمز یک مثال می زنیم:
فرض کنید که شما تولیدکننده یا صادرکننده یک کالا هستید، شما قادر خواهید بود تا کالای خود را در درب کارخانه یا دیگر نقاط مورد نظر خریدار به او تحویل دهید. بنابراین در یک قرارداد تجاری و اسناد مربوطه لازم است که چگونگی تحویل کالا کاملا توضیح داده شود. در اینجاست که اهمیت و کاربرد اینکوترمز مشخص می شود. شما باید در قراردادها و اسناد خود با خریدار ذکر کنید که براساس کدام یک از حالات مختلف اینکوترمز قصد دارید کالا را به او تحویل دهید. به این ترتیب با استفاده از اینکوترمز دیگر تفسیر و تحلیل شخصی از قرارداد امکان پذیر نیست و دو طرف می‌توانند به یک سند واحد استناد کنند.
قواعد کلی اینکوترمز ۲۰۲۰
در اینکوترمز ۲۰۲۰ به تمامی مسائل مرتبط با حمل کالا از فروشنده به خریدار پرداخته شده است. این مسائل شامل حمل کالا ها، مراحل ترخیص کالا از گمرک، واردات و صادرات کالاها، مسئول پرداخت و همینطور مسئول ریسک جابجایی و انتقال کالا است. شایان ذکر است اصطلاحات مختلفی که در اینکوترمز تعریف شده است معمولاً با ذکر مکان‌های جغرافیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد نه عناوین مرتبط با جابجایی. به طور کلی قواعد اینکوترمز ۲۰۲۰ در یکی از سه دسته زیر قرار می گیرد:
ریسک ها
اینکوترمز تعیین می کند چه زمانی محموله از فروشنده به خریدار منتقل شود و چه کسی مسئولیت خطرات حمل و نقل کالا را تا مقصد بر عهده دارد.
هزینه ها
در اینکوترمز ۲۰۲۰ مشخص می شود که چه کسی مسئولیت پرداخت کدام یک از هزینه ها را برعهده دارد. برای مثال چه کسی هزینه بیمه را بر عهده می گیرد.
وظایف و مسئولیت ها
اینکوترمز ۲۰۲۰ وظایف و مسئولیت هایی که بر عهده هر کدام از طرفین معامله است را مشخص می کند. برای مثال تعیین می کند که مسئولیت هایی همچون اقدام برای بیمه و اخذ پروانه صادرات و واردات و حمل و نقل و لجستیک بر عهده کدام یک از طرفین معامله است.
محدودیت های اینکوترمز
آگاهی از اینکه اینکوترمز چیست و چه اهمیتی دارد؟ بدون اطلاع از محدودیت های اینکوترمز نمی تواند برای شما مفید باشد. به یاد داشته باشید که اینکوترمز تنها بخشی از کل قرارداد تجارت بین المللی محسوب می شود، بنابراین از محدودیت هایی نیز برخوردار است. برخی از مهم ترین این محدودیت ها عبارتند از :
- اینکوترمز چیزی در مورد مبلغ پرداخت شده یا روش پرداختی که در معامله استفاده می شود، نمی گوید.
- اینکوترمز با انتقال مالکیت کالا ها ، نقض قرارداد یا مسئولیت محصول سروکار ندارد. به عبارت دیگر اینکوترمز حقوق مالکیت و همینطور شرایط احتمالی نقض قرارداد را در بر نمی گیرد.
- اینکوترمز نمی تواند از قوانین رسمی و اجباری صرف نظر کند.
- اصطلاحات اینکوترمز نمی تواند جایگزین قرارداد رسمی بین دو طرف معامله شود.
- تمام اصطلاحات اینکوترمز به جز گروه C مسئولیت تنظیم بیمه را به عهده نمی گیرند. بنابراین مسئولیت بیمه بار، باید جداگانه توسط دو طرف تعیین شوند.
به این ترتیب شما باید تمامی این موارد را به صورت جداگانه در قرارداد خرید و فروش خود لحاظ کنید.
خلاصه اصطلاحات اینکوترمز ۲۰۲۰ در یک نگاه
- (EXW (EXWORK: تحویل کالا از فروشنده به خریدار در درب انبار یا کارخانه فروشنده در کشور مبداء
- (FCA ( Free Carrier: تحویل کالا از فروشنده به خریدار در محل مقرر در کشور مبدأ
- (FAS (Free Alongside Ship: تحویل کالا از فروشنده به خریدار در کنار کشتی یا روی اسکله در بندر مبدأ
- (FOB (Free On Board: تحویل کالا از فروشنده به خریدار روی عرشه کشتی در بندر مبدأ
- (CFR (Cost and Freight: در این نوع حمل دریایی، فروشنده موظف است هزینه حمل را تا بندر مقصد، پرداخت نماید، اما پس از بارگیری بار روی عرشه کشتی در بندر مبدأ مسئولیت فروشنده به پایان میرسد. در این نوع حمل هزینه بیمه به عهده خریدار می‌باشد.
- (CIF (Cost and Insurance and Freight: در این نوع حمل دریایی هزینه حمل و بیمه تا بندر مقصد، به عهده فروشنده است. ولی با قرار گرفتن کالا بر روی عرشه کشتی در بندر مبدأ، مسئولیت فروشنده به پایان میرسد.
- (CPT (Carriage Paid To: در این نوع حمل، پرداخت کرایه حمل تا مقصد تعیین شده بر عهده فروشنده می‌باشد، اما درخصوص بیمه باربری تعهدی ندارد.
- (CIP (Carriage Insurance Paid: پرداخت کرایه حمل و بیمه تا مقصد تعیین شده بر عهده فروشنده می‌باشد.
- (DAP (Delivered At Place: تحویل کالا در محل مقصد به صورت تخلیه نشده از وسیله حمل
- (DPU (Delivered at Place Unloaded: تحویل کالا در محل مقصد به صورت تخلیه شده از وسیله حمل
- (DDP (Delivered Duty Paid: تحویل کالا از فروشنده به خریدار در درب انبار خریدار پس از پرداخت حقوق و عوارض گمرکی
Ex Work چیست؟
به معنی تحویل کالا از فروشنده به خریدار در درب کارخانه یا درب انبار فروشنده در کشور مبدا می‌باشد.
در این ترم حمل، فروشنده باید کالا را روی زمین در درب کارخانه یا انبار خود به خریدار تحویل دهد که نقطه ی انتقال مالکیت در این محل اتفاق میافتد.
توجه: قاعده Ex Work در مجموعه قواعد اینکوترمز 2020، کمترین سطح الزامات را به فروشنده اعمال میکند و تمامی ریسک بارگیری کالا، حمل، تشریفات گمرکی، بیمه و….به عهده خریدار خواهد بود.
(FCA (Free Carrier چیست؟
FCA یا Free Carrier به معنی تحویل کالا از فروشنده به خریدار در نقطهای معین در کشور مبدأ.
در این اصطلاح فروشنده می بایستی کالا را در نقطهای در کشور مبدا تحویل دهد. نقطه‌ی انتقال مالکیت در این اصطلاح میتواند هر نقطهای در کشور مبدا باشد و گواهی بازرسی در نقطه‌ی انتقال مالکیت صادر میگردد و بعد از صدور گواهی بازرسی تا مقصد نهایی کلیه مسئولیت ها اعم از پرداخت کرایه حمل و انتخاب شرکت حمل ونقل بین‌المللی برعهده خود وارد کننده یا خریدار است.
توجه: در این اصطلاح انجام تشریفات گمرکی در مبدأ بر عهده فروشنده است. ولی فروشنده مسئول انجام یا پرداخت هزینه های تشریفات ترانزیت کالا در کشورهای مسیر و همچنین واردات کالا در کشور مقصد نیست.
FAS چیست؟
FAS یا Free Alongside Ship به معنی تحویل کالا از فروشنده به خریدار روی اسکله یا کنار کشتی در بندر مبدا می‌باشد.در این اصطلاح نقطه انتقال مالکیت بروی اسکله یا سکو در بندر مبدا باشد. تمام مسئولیت تا آن نقطه بر عهده فروشنده است و از آن نقطه به بعد تمام مسئولیت‌ها به خریدار انتقال پیدا میکند.
FOB چیست؟
FOB یا Free on Board به معنی تحویل کالا از فروشنده به خریدار، روی عرشه کشتی در بندر مبدا.
در این اصطلاح همان‌گونه که در پروفرما ذکر شده است، فروشنده باید کالا را روی عرشه کشتی در بهینه‌ترین نقطه به خریدار تحویل دهد.
توجه:
- در تمام اصطلاحات مربوط به این دو گروه F انتخاب شرکت حمل و نقل بین‌المللی برعهده خریدار می‌باشد که امری طبیعی است. در چنین حالتی پرداخت کرایه حمل بر عهده خریدار یا وارد کننده است.
- در تمام اصطلاحات مربوط به دو گروه E ،F نقطه انتقال هرم مسئولیت هنگامی اتفاق میافتد که کالا هنوز در خاک کشور مبدا است. در بین اصطلاحات این دو گروه فقط در ترم حمل EXW هست. انجام تشریفات صادراتی در گمرک مبدا به عهده خریدار می‌باشد. در تمام اصطلاحات این دو گروه این امر بر عهده فروشنده است.
CFR چیست؟
CFR یا Cost and Freight به معنی قیمت کالا و کرایه حمل در بندر مقصد.
در این اصطلاح فروشنده موظف است که کالا را در بندر مقصد روی عرشه کشتی تحویل خریدار دهد. تمام هزینه‌ها از جمله پرداخت کرایه حمل تا بندر مقصد بر عهده فروشنده است. همچنین انتخاب شرکت حمل و نقل بین‌المللی بر عهده فروشنده است.
در مورد انتقال هرم مسئولیت در این اصطلاح، باید گفت که هرم هزینه حمل‌ونقل بر عهده فروشنده است. اما در طول دوره حمل ریسک و مسئولیت بر عهده خریدار است.
چند نکته در این اصطلاح ضروری است. در این اصطلاح انتخاب شرکت بیمه توافقی بین طرفین تجاری است. یعنی هم فروشنده میتواند شرکت بیمه را انتخاب کند، هم خریدار. اما درهر دو حالت پرداخت هزینه بیمه بر عهده فروشنده است.
CIF چیست؟
CIF یا Cost, Insurance and Freight یا پرداخت کرایه حمل و بیمه تا بندر مقصد تعیین شده
تمام توضیحاتی که در مورد CR داده شد در مورد سی‌آی اف هم صدق میکند. با این تفاوت که در CIF انتخاب شرکت بیمه اجباراً برعهده فروشنده است. در هر دو اصطلاح CIF و CFR گواهی بازرسی محموله تجاری در بندر مبدا صادر می‌شود. زیرا که ریسک و مسئولیت طول دوره حمل کالا تا بندر مقصد، همچنان بر عهده خریدار است. به همین دلیل فروشنده ریسک و مسئولیت را در بندر مبدا روی عرشه کشتی به وارد کننده با صدور گواهی بازرسی، تحویل می‌دهد.
CPT چیست؟
CPT یا carriage Paid To به معنی پرداخت کرایه حمل تا مقصد تعیین شده.
در این اصطلاح نقطه انتقال هرم اولین مقصد تعیین شده است و از آن نقطه به بعد خریدار موظف است که هرم را بپذیرد. دامنه انتقال هرم در اصطلاحات غیردریایی بیشتر از اصطلاحات دریایی است. زیرا در اصطلاحات دریایی نقطه انتقال هرم فقط میتواند مرزهای آبی باشد.(گمرک انزلی)
اما در اصطلاحات غیردریایی نقطه انتقال هرم میتواند گمرک زمینی و گمرکات داخل کشور مقصد باشد.(گمرک تهران)
CIP چیست؟
CIP یاCarriage and Insurance Paid To به معنی پرداخت کرایه حمل و بیمه تا مقصد تعیین شده.
تمام توضیحاتی که در مورد CPT داده شد درمورد CIP هم صدق می کند، با این تفاوت که در CPT انتخاب شرکت بیمه توافقی بین طرفین تجاری است. اما در CIP اجبارا هزینه بیمه و انتخاب شرکت بیمه بر عهده فروشنده است.
نکات کلیدی ترم حمل‌های CRT، CFR، CIF، CIP در اینکوترمز ۲۰۲۰
در تمامی اصطلاحات گروه C انتخاب شرکت حمل و نقل بین‌المللی و پرداخت کرایه حمل بر عهده فروشنده است.
- CFR&CPT
- انتخاب شرکت بیمه به صورت توافقی بین طرفین تجاری
- CIF& CIP
- انتخاب شرکت بیمه به صورت اجباری برای فروشنده
DAP چیست؟
DAP یا Delivered at Place به معنی تحویل کالا در نقطه هاي معین در کشور مقصد – ذکر نام محل مقرر در مقصد است.
این اصطلاح میتواند براي تمامی حالات حمل‌ونقل و یا در فرایندي که در آن بیش از یک حالت حمل ونقل وجود داشته باشد، استفاده شود. در این فروشنده مسئول هماهنگی حمل و تحویل کالا، آماده‌سازي جهت انجام تخلیه بار از وسیله نقلیه، در محل مورد توافق است. در این روش پرداخت مالیات و پوشش بیمه بر عهده فروشنده نیست.
DPU چیست؟
DPU یا Delivered at Place Unloaded، به معنی تحویل کالا در محل مقصد به صورت تخلیه شده از وسیله حمل می‌باشد.
در این اصطلاح محل مقصد، میتواند ترمینال یا انبار گمرکی یا انبار صاحب کالا یا هر مکانی دیگری که مورد توافق فروشنده و خریدار است باشد. دیگر مثل گذشته ضرورتی برای تحویل بار در یک ترمینال حمل و نقل نیست و کالا در مقصد مورد نظر نیز امکان تخلیه دارد.
DDP چیست؟
DDP یا Delivered Duty Paid، به معنی تحویل کالا از فروشنده به خریدار در درب انبار خریدار در کشور مقصد پس از پرداخت حقوق و عوارض گمرکی است.
تنها اصطلاحی است که فروشنده موظف است، کالای مورد نظر را جلوی انبار صاحب کالا یا خریدار قبل تخلیه ی بار روی وسیله حمل به خریدار یا واردکننده تحویل نماید. تمام هرم تا لحظه تحویل از جمله تشریفات گمرکی و ترخیص کالا در گمرک مقصد و همچنین پرداخت حقوق ورودی و هزینه‌های گمرکی تا لحظه انتقال هرم تماماً بر عهده فروشنده است.
نکات کلیدی ترم حل‌های DDP ،DAP ،DPU در اینکوترمز ۲۰۲۰
در تمامی اصطلاحات این گروه نقطه انتقال هرم، در یکی از اماکن گمرکی کشور مقصد نهایی انجام می‌شود و حق انتقال هرم در خارج از قلمروی گمرک کشور مقصد نهایی، در این گروه امکان‌پذیر نیست. در بین اصطلاحات این گروه فقط در (DDP) است که پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و ترخیص کالا به عهده فروشنده است.
