حمل هوایی بارهای فاسد شدنی (شرایط، روش‌های حمل)

حمل‌ونقل هوایی به دلیل سرعت بالا و قابلیت‌های منحصر به فرد، یکی از بهترین گزینه‌ها برای انتقال کالاهای فاسدشدنی است. این نوع کالاها شامل اقلامی می‌شود که به شرایط دمایی و رطوبتی خاصی حساس هستند، مانند مواد غذایی تازه، داروهای حساس به دما، و محصولات بیولوژیکی. حمل‌ونقل هوایی تضمین می‌کند که این اقلام در کوتاه‌ترین زمان ممکن به مقصد برسند و کیفیت و سلامت آن‌ها حفظ شود. در اقتصادی جهانی که زمان و کیفیت نقش کلیدی دارند، استفاده از حمل هوایی نه تنها باعث کاهش ریسک فساد کالا می‌شود، بلکه اعتماد مشتریان را نیز جلب می‌کند.

تعریف و دسته‌بندی کالاهای فاسدشدنی

کالاهای فاسدشدنی به اقلامی اطلاق می‌شود که در صورت قرار گرفتن در شرایط نامناسب دمایی یا رطوبتی کیفیت یا ایمنی خود را از دست می‌دهند. این کالاها در زنجیره تأمین، به دلیل حساسیت بالا به مدیریت دقیق و شرایط حمل‌ونقل خاصی نیاز دارند. دسته‌بندی این کالاها بر اساس نوع و حساسیت شامل محصولات غذایی، دارویی، بیولوژیکی، گل و گیاهان زنده و ارگان‌های زنده بدن است. هر یک از این گروه‌ها شرایط خاصی برای بسته‌بندی، نگهداری و حمل‌ونقل دارند که عدم رعایت آن‌ها می‌تواند منجر به از بین رفتن کالا و خسارات اقتصادی شود.

محصولات غذایی

محصولات غذایی شامل میوه‌ها، سبزیجات، گوشت، لبنیات، و مواد دریایی هستند که برای حفظ ارزش غذایی، سلامت و ایمنی نیازمند حمل در دماهای خاص هستند. به عنوان مثال، میوه‌ها و سبزیجات باید در بسته‌بندی‌های دارای تهویه قرار گیرند تا از تعریق و فساد جلوگیری شود. مواد پروتئینی مانند گوشت و ماهی نیز معمولاً در یخچال یا با استفاده از یخ خشک حمل می‌شوند. عدم رعایت شرایط دمایی در حمل‌ونقل این محصولات می‌تواند منجر به فساد سریع آن‌ها و کاهش کیفیت شود که علاوه بر ضرر اقتصادی، می‌تواند خطرات بهداشتی ایجاد کند.

داروها و واکسن‌ها

داروها و واکسن‌ها به دلیل حساسیت بالا به شرایط دمایی و زمانی، نیازمند مدیریت دقیق هستند. این محصولات معمولاً باید در دمای خاصی مانند 2 تا 8 درجه سانتی‌گراد حمل شوند و هرگونه تغییر دما می‌تواند اثر بخشی آن‌ها را از بین ببرد. بسته‌بندی این اقلام معمولاً شامل جعبه‌های عایق حرارتی و مواد جاذب رطوبت است. برای داروهای خاص مانند انسولین یا واکسن‌ها، استفاده از سنسورهای دما برای کنترل دقیق الزامی است. این حساسیت‌ها باعث می‌شود که استانداردهای بین‌المللی مانند دستورالعمل‌های یاتا (IATA) برای حمل این کالاها اعمال شود.

محصولات بیولوژیکی

محصولات بیولوژیکی شامل خون، نمونه‌های آزمایشگاهی، پلاسما و سایر مواد زیستی است که در صنعت پزشکی و تحقیقاتی استفاده می‌شوند. این محصولات به دلیل ماهیت حساس خود باید در دمای کاملاً کنترل‌شده و شرایط حمل استریل جابه‌جا شوند. برای حمل آن‌ها از بسته‌بندی‌های مخصوص ضد نشت و عایق حرارتی استفاده می‌شود. همچنین، زمان انتقال این اقلام بسیار مهم است و معمولاً با پروازهای مستقیم و سریع انجام می‌شود. کوچک‌ترین تغییر در شرایط حمل می‌تواند منجر به فساد نمونه‌ها و آسیب به کاربرد نهایی آن‌ها شود.

گل و گیاهان زنده

گل‌ها و گیاهان زنده از دیگر کالاهای فاسدشدنی هستند که نیازمند حمل در شرایط خاص هستند. این اقلام باید در دمای خنک و محیطی با جریان هوای مناسب نگهداری شوند تا از تعریق و پژمردگی جلوگیری شود. به عنوان مثال، گل‌های تازه نباید در مجاورت مستقیم کف یا دیواره‌های هواپیما قرار گیرند و باید فضای کافی برای عبور هوا در اطراف آن‌ها فراهم شود. همچنین، برخی گیاهان به دلیل تولید گاز اتان نباید در کنار میوه‌ها و سبزیجات تازه بارگیری شوند. عدم رعایت این موارد می‌تواند به کیفیت محصول و سودآوری صادرکننده آسیب وارد کند.

ارگان‌های زنده بدن

ارگان‌های زنده بدن مانند قلب، کلیه و کبد، برای جراحی‌های پیوندی مورد استفاده قرار می‌گیرند و حمل‌ونقل آن‌ها باید در شرایط کاملاً استریل و با رعایت محدودیت‌های زمانی انجام شود. این اقلام معمولاً در بسته‌بندی‌های خاص عایق و در مجاورت مواد خنک‌کننده حمل می‌شوند. زمان انتقال در این مورد حیاتی است، زیرا هرگونه تأخیر می‌تواند به عدم کارایی ارگان و حتی از دست دادن جان بیمار منجر شود. علاوه بر این، درج اطلاعات دقیق روی بسته‌بندی و هماهنگی کامل با تیم پزشکی در مقصد، از الزامات اصلی در حمل ارگان‌های زنده است.

لازم به ذکر است که همه این قوانین از جمله عدم توجه به حرارت و زمان می‌تواند کالا را فاسد کند که نارضایتی مشتری و متضرر شدن صادرکننده را در پی دارد. ایرلاین حمل‌کننده برای کالاهای فاسدشدنی، می‌توانند از هر دو نوع هواپیمای مسافربری و باری استفاده کنند. این امر با توجه به نیازهای بازار، ماهیت کالا، حاشیه سود محصول و اولویت های فردی تعیین می‌شود.

هواپیماهای مسافری عموما رایج‌تر، ارزان‌تر و دردسترس‌تر هستند ولی باید به برنامه زمان‌بندی پروازها و صلاح‌دید خلبان در حمل کالاهای فاسد شدنی در پرواز مربوطه توجه شود. این در حالیست که هواپیماهای باری، امکان کنترل شرایط دمای بهتر، بازرسی های کمتر، و فضای بیشتری را در اختیار قرار میدهند که این امر به خصوص در زمانی که کالاهای فصلی در یک دوره زمانی مشخص، وفور فراوانی دارند، به نسبت مناسب است

شرایط و روش های حمل کالای فاسد شدنی

برای حفظ سلامت و ایمنی کالا از بسته بندی ویژه همراه با یخ خشک، ژل‌های مخصوص، پتوی حرارتی و جعبه‌های خاص استفاده می‌شود. به عنوان مثال  جهت حمل ماهی، انتخاب پرواز مستقیم و استفاده از یخ خشک، پد و یونیلیت حاوئز اهمیت است.

همچنین پس از رسیدن کالا به مقصد مورد نظر، در نظر گرفتن وسیله نقلیه مناسب و قراردادن کالا در یخچال‌های مخصوص کالاهای فاسدشدنی، از موارد بسیار مهم است. هواپیماهای باری، با امکان کنترل دما، بازرسی دقیق‌تر، فضاهای بیشتر، انتخاب بهتری برای اینگونه اقلام است. ایتم مهم در بسته بندی قراردادن لیبل مرتبط روی هر بسته از اقلام و چک کردن آن توسط شرکت حمل کننده است. 

همانطور که ذکر شد بزرگترین چالش در حمل کالاهای فاسد شدنی، حفظ کیفیت و سلامت آن است. از این جهت بسته‌بندی مناسب، کمک قابل توجهی به این امر می‌کند. در بسته بندی کالای فاسد شدنی، ممکن است ازجعبه های مخصوص، مواد بسته‌بندی، بسته‌های ژل، پتوی حرارتی، یخ خشک، و مواد دیگر وابسته نیاز استفاده شود.

به عنوان نمونه، ماهی یخ زده باید در جعبه های فایبرگلاس یا یونولیتی به همراه بسته ژل استفاده شود. برخی از محصولات ممکن است به سرد کردن پیش از زمان حمل و نقل نیازداشته باشند تا در برابر شرایط پرواز مقاوم شده و عمر مفید آنها افزایش یابد. یکی از نکات مهم که در بارنامه اینگونه اقلام باید قید شود ، وارد کردن درجه حرارت مربوطه به حمل  در قسمت هندلینگ بارنامه با قید کردن دقیق درجه حرارت میباشد.  به عنوان مثال :

Please keep cool at +2°C To  +8°C

پس از ورود کالای فاسد شدنی فورا با گیرنده کالا تماس گرفته شده و بارنامه مربوطه اعلام ورود می گردد، در غیر اینصورت کالا به انبار یخچالی انتقال داده میشود.

چالش‌ها و راهکارهای حمل هوایی کالاهای فاسدشدنی

حمل کالاهای فاسدشدنی به دلیل حساسیت بالای این نوع کالاها به شرایط محیطی، با چالش‌های متعددی مواجه است. این چالش‌ها ممکن است در مراحل مختلف حمل‌ونقل شامل بارگیری، پرواز، تخلیه، یا نگهداری در مقصد رخ دهد. در ادامه، برخی از مهم‌ترین چالش‌ها و راهکارهای مقابله با آن‌ها توضیح داده شده است:

چالش 1: تغییرات دمایی و رطوبتی

یکی از بزرگ‌ترین مشکلات در حمل کالاهای فاسدشدنی، نوسانات دمایی در حین پرواز یا در زمان توقف در فرودگاه‌ها است. این تغییرات می‌توانند به سرعت کیفیت کالا را کاهش داده و باعث فساد آن شوند. به‌عنوان مثال، مواد غذایی تازه و داروها نسبت به افزایش دما بسیار حساس هستند.

راهکار:

• استفاده از هواپیماهای باری با سیستم‌های کنترل دما و رطوبت پیشرفته.
• بهره‌گیری از بسته‌بندی‌های عایق حرارتی، مانند جعبه‌های یونولیتی همراه با یخ خشک یا ژل‌های خنک‌کننده.
• ثبت و پایش لحظه‌ای شرایط دما و رطوبت با سنسورهای هوشمند و ارسال اطلاعات به تیم مدیریت.

چالش 2: تأخیرات پروازی

تأخیرهای پروازی به دلیل شرایط جوی، مشکلات فنی، یا مسائل لجستیکی می‌تواند زمان حمل کالا را افزایش دهد و خطر فساد یا کاهش کیفیت را بالا ببرد. این مشکل به‌ویژه برای اقلامی مانند گل‌ها یا ارگان‌های زنده بدن، که نیازمند انتقال سریع هستند، بسیار حیاتی است.

راهکار:

• انتخاب پروازهای مستقیم برای کاهش زمان انتقال.
• استفاده از خدمات حمل‌ونقل سریع (Express Freight Services) که برای کالاهای حساس طراحی شده‌اند.
• همکاری با ایرلاین‌هایی که تجربه حمل کالاهای فاسدشدنی دارند و می‌توانند زمان تحویل را به حداقل برسانند.

چالش 3: بسته‌بندی نامناسب

بسته‌بندی نادرست یا استفاده از مواد نامرغوب می‌تواند منجر به آسیب دیدن کالا در طول مسیر شود. برای مثال، بسته‌بندی مواد غذایی با استفاده از جعبه‌های معمولی می‌تواند باعث ورود آلودگی یا از دست رفتن خاصیت خنک‌کنندگی شود.

راهکار:

• آموزش تیم بسته‌بندی در مورد استانداردهای بین‌المللی بسته‌بندی کالاهای فاسدشدنی.
• استفاده از موادی مانند پتوی حرارتی، بسته‌های ژل خنک‌کننده، یا جعبه‌های مقاوم به ضربه.
• قرار دادن برچسب‌های هشدار (مانند “قابل فساد” یا “دمای مناسب 2-8 درجه سانتی‌گراد”) روی بسته‌ها برای اطلاع تیم حمل‌ونقل.

چالش 4: عدم هماهنگی در زنجیره تأمین

عدم هماهنگی بین فرستنده، شرکت حمل‌ونقل و گیرنده می‌تواند باعث تأخیر در تحویل یا نگهداری نادرست کالا در مقصد شود. این مشکل ممکن است به دلیل نبود ارتباطات مؤثر یا اطلاعات ناقص رخ دهد.

راهکار:

• ایجاد یک سیستم ارتباطی شفاف بین تمامی بخش‌های زنجیره تأمین.
• ثبت جزئیات کالا، مانند دمای نگهداری و شرایط خاص، در بارنامه.
• ارسال اطلاعات زمان‌بندی و شرایط کالا به گیرنده قبل از رسیدن محموله.

چالش 5: هزینه‌های بالا

هزینه حمل کالاهای فاسدشدنی به دلیل نیاز به تجهیزات خاص، بسته‌بندی پیشرفته، و خدمات ویژه ممکن است برای برخی کسب‌وکارها به‌صرفه نباشد.

راهکار:

• مذاکره با ایرلاین‌ها برای دریافت تخفیف‌های گروهی یا استفاده از برنامه‌های وفاداری مشتری.
• بهینه‌سازی زنجیره تأمین برای کاهش هزینه‌ها، مانند اشتراک‌گذاری فضای باری هواپیما بین چندین شرکت.
• بررسی استفاده از تکنولوژی‌های جدید مانند بسته‌بندی‌های قابل‌استفاده مجدد که هزینه‌های بلندمدت را کاهش می‌دهند.

چالش 6: مسائل قانونی و مقرراتی

کالاهای فاسدشدنی، به‌ویژه داروها یا محصولات بیولوژیکی، تحت مقررات سخت‌گیرانه‌ای قرار دارند. هرگونه خطا در رعایت این مقررات می‌تواند منجر به جریمه یا از بین رفتن کالا شود.

راهکار:

• آشنایی کامل با مقررات بین‌المللی مانند دستورالعمل‌های IATA برای حمل کالاهای حساس.
• همکاری با شرکت‌های حمل‌ونقل متخصص که تجربه کافی در رعایت مقررات دارند.
• استفاده از خدمات مشاوره‌ای برای اطمینان از انطباق تمامی مراحل با قوانین مربوطه.

نتیجه‌گیری مدیریت چالش‌ها برای موفقیت در حمل کالاهای فاسدشدنی

با توجه به حساسیت بالای کالاهای فاسدشدنی، مدیریت صحیح چالش‌ها و استفاده از راهکارهای مناسب می‌تواند نقش مهمی در حفظ کیفیت کالا و کاهش خسارات داشته باشد. شرکت‌های حمل‌ونقل با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته، بسته‌بندی استاندارد، و تیم‌های آموزش‌دیده می‌توانند اطمینان مشتریان را جلب کرده و سهم بازار خود را افزایش دهند.