حق‌العمل‌کاری در گمرک به فعالیتی گفته می‌شود که در آن یک شخص حقیقی یا حقوقی به نام “حق‌العمل‌کار گمرک” یا “کارگزار گمرک” به وکالت از طرف صاحب کالا، تشریفات گمرکی مربوط به صادرات، واردات یا ترانزیت کالا را انجام می‌دهد.
از منظر قانونی، وظایف حق‌العمل‌کار گمرک شامل انجام امور مربوط به ثبت سفارش کالا، اخذ مجوزهای لازم از مراجع ذی‌صلاح، تهیه اسناد و مدارک موردنیاز، اظهار کالا به گمرک، پرداخت حقوق گمرکی و عوارض، پیگیری تشریفات گمرکی تا ترخیص کالا از گمرک و حتی حمل‌ونقل کالا از گمرک به محل موردنظر صاحب کالا می‌شود.
خدمات سپاهان همراه: ترخیص کالا از گمرک بندر عباس
قانون حق‌العمل‌کاری
قانون حق‌العمل‌کاری به طور خاص در قانون تجارت ایران تعریف شده است. مواد ۳۵۷ تا ۳۷۷ قانون تجارت به این موضوع اختصاص دارند.
نکات کلیدی قانون حق‌العمل‌کاری:
- تعریف حق‌العمل‌کار: ماده ۳۵۷ قانون تجارت، حق‌العمل‌کار را کسی معرفی می‌کند که به اسم خود ولی به‌حساب و دستور شخص دیگری (آمر) معامله می‌کند و در مقابل حق‌العملی دریافت می‌دارد.
- شرایط حق‌العمل‌کار: طبق قانون، حق‌العمل‌کار باید شرایط زیر را داشته باشد:
- اهلیت انجام معامله
- عدم ممنوعیت قانونی
- دارابودن کارت حق‌العمل‌کاری
- تعهدات حق‌العمل‌کار: حق‌العمل‌کار موظف است:
- دستورهای آمر را در حدود قانون و عرف تجارت اجرا کند.
- در حفظ و نگهداری اموال آمر دقت و مراقبت لازم را به عمل آورد.
- حساب و اسناد مربوط به معاملات را به طور مرتب به آمر ارائه دهد.
- پس از انجام معامله، اسناد و مدارک مربوطه را به آمر تحویل دهد.
- حقوق حق‌العمل‌کار: حق‌العمل‌کار حق دارد:
- حق‌العملی را که با آمر توافق کرده است دریافت کند.
- در صورت عدم پرداخت حق‌العملی، از تسلیم اسناد و مدارک مربوط به معامله به آمر خودداری کند.
- برای جبران خسارات وارده به او، به اموال آمر رجوع کند.
- مسئولیت حق‌العمل‌کار: حق‌العمل‌کار در مقابل آمر مسئول خسارات ناشی از تقصیر خود است.
- فسخ قرارداد حق‌العمل‌کاری: هر یک از طرفین حق دارند در هر زمان قرارداد حق‌العمل‌کاری را فسخ کنند.
- مرجع حل اختلاف: در صورت بروز اختلاف بین حق‌العمل‌کار و آمر، مراجع قضایی صالح به رسیدگی خواهند بود.
علاوه بر قانون تجارت، قوانین و مقررات دیگری نیز وجود دارند که به موضوع حق‌العمل‌کاری می‌پردازند، از جمله:
- قانون امور گمرکی
- آیین‌نامه اجرایی قانون امور گمرکی
- بخشنامه‌های سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران
مزایای استفاده از حق‌العمل‌کار گمرک
- تسریع در انجام امور گمرکی
- کاهش هزینه‌ها
- جلوگیری از بروز اشتباهات
- استفاده از تخصص و تجربه کارشناسان
شرایط اخذ پروانه حق‌العمل‌کاری گمرک
- تابعیت ایران
- داشتن حداقل مدرک کاردانی در رشته‌های امور گمرکی یا حداقل کارشناسی در سایر رشته‌ها
- دارابودن گواهی پایان خدمت یا معافیت دائم از خدمت نظام‌وظیفه
- عدم سوءپیشینه کیفری
- قبولی در آزمون حق‌العمل‌کاری گمرک
آزمون حق‌العمل‌کاری گمرک
این آزمون توسط سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران برگزار می‌شود و سؤالات آن شامل دو بخش عمومی و تخصصی است. بخش عمومی شامل دروس زبان و ادبیات فارسی، معارف اسلامی، آشنایی با قانون اساسی، حقوق تجارت، اصول حسابداری و کامپیوتر است. بخش تخصصی نیز شامل دروس قانون امور گمرکی، مقررات صادرات و واردات کالا، تعرفه گمرکی، آشنایی با اسناد حمل‌ونقل و بیمه و تشریفات گمرکی است.
تفاوت حق‌العمل‌کار و کارگزار چیست؟
حق‌العمل‌کار و کارگزار هر دو واسطه انجام معامله هستند، اما تفاوت‌های اساسی بین آنها وجود دارد:
- رابطه حقوقی:
- حق‌العمل‌کار: نماینده قانونی آمر محسوب می‌شود و به نام و به‌حساب آمر معامله می‌کند.
- کارگزار: واسطه بین دو یا چند طرف معامله است و به نام خود معامله می‌کند.
- تعهدات:
- حق‌العمل‌کار: در مقابل آمر مسئول است و باید خسارات ناشی از تقصیر خود را جبران کند.
- کارگزار: در مقابل هیچ یک از طرفین معامله تعهدی ندارد و فقط در صورت تقصیر در انجام وظایف خود، مسئول جبران خسارات خواهد بود.
- حق الزحمه:
- حق‌العمل‌کار: حق‌العملی را که با آمر توافق کرده است دریافت می‌کند.
- کارگزار: درصدی از بهای معامله را به‌عنوان حق دلالی دریافت می‌کند.
مثال:
- حق‌العمل‌کار: ترخیص‌کار گمرک، نماینده قانونی صاحب کالا است و به نام و به‌حساب صاحب کالا، تشریفات گمرکی را انجام می‌دهد.
- کارگزار: مشاور و واسطه بین خریدار و فروشنده است و به نام خود معامله می‌کند.
جدول زیر به طور خلاصه تفاوت‌های حق‌العمل‌کار و کارگزار را نشان می‌دهد:
|
ویژگی |
حق‌العمل‌کار |
کارگزار |
|
رابطه حقوقی |
نماینده قانونی آمر |
واسطه بین طرفین معامله |
|
تعهدات |
مسئول در قبال آمر |
مسئول در صورت تقصیر |
|
حق‌الزحمه |
حق‌العملی |
درصدی از بهای معامله |
|
مثال |
ترخیص‌کار گمرک |
مشاور |
نکته: در برخی موارد، ممکن است حق‌العمل‌کار و کارگزار وظایف مشابهی داشته باشند. در صورت تمایل به کسب اطلاعات بیشتر، می‌توانید با کارشناسان سپاهان همراه در تماس باشید.
ترخیص کالا چگونه توسط حق‌العمل کار صورت می‌پذیرد؟
پیچیدگی و قوانین فراوان در امور بازرگانی، به‌ویژه در بخش واردات و صادرات کالا در گمرک، باعث شده که فردی به‌عنوان کارگزار انتخاب شده تا واسطه‌‌ای بین بازرگان و گمرک باشد و کارهای مربوطه مانند ترخیص کالا را انجام داده و در قبال آن دستمزد دریافت کند.
وظایف حق‌العمل‌کاری گمرک
۱. انجام دستورات ترخیص کالا شرکت طرف قرارداد
۲. کنترل و مدیریت تمامی مراحل واردات و صادرات کالا (در صورت صلاحدید و دستور بازرگان)
۳. عدم سوءاستفاده از موقعیت و نداشتن چشمداشت به سودهای مالی کالا
۴. امین و معتمد بودن برای صاحب کالا و انجام امور مربوطه در نهایت تلاش و کوشش
انواع حق‌العمل‌کار گمرکی
1. اشخاص حقیقی:
- دارای پروانه: با سابقه کار و تجربه کافی در امور گمرکی
- بدون پروانه: با سابقه کار و تجربه کافی در امور گمرکی، تحت نظارت کارگزاران دارای پروانه
2. اشخاص حقوقی:
- شرکت‌های سهامی خاص: با حداقل دو عضو دارای پروانه حق‌العمل‌کاری
- شرکت‌های با مسئولیت محدود: با حداقل یک عضو دارای پروانه حق‌العمل‌کاری
3. بر اساس نوع فعالیت:
- عمومی: مجاز به انجام امور مربوط به صادرات، واردات و ترانزیت کالا
- تخصصی: مجاز به انجام امور مربوط به یک یا چند نوع کالای خاص (مثلاً مواد شیمیایی، خودرو)
4. بر اساس میزان فعالیت:
- دسته اول: با درآمد سالانه بیش از 100 میلیارد ریال
- دسته دوم: با درآمد سالانه بین 50 تا 100 میلیارد ریال
- دسته سوم: با درآمد سالانه کمتر از 50 میلیارد ریال
نکته: حق‌العمل‌کاران گمرکی موظف به رعایت قوانین و مقررات گمرکی و همچنین تعهدات خود در قبال صاحب کالا هستند.
در پایان
بنابراین انجام امور ترخیص کالا، کاری بسیار پیچیده و پر زحمت است و برای انجام آن لازم است داشتن اطلاعات کامل و جامع در زمینه‌های مختلف واردات و صادرات کالا. بنابراین استفاده از شرکت‌های کارگزار گمرک متعهد که دارای تجربه و مهارت لازم برای انجام این امور هستند و همچنین دارای کارت اختصاصی برای انجام این کارها هستند، امری بسیار ضروری و ضروری به نظر می‌رسد. شرکت سپاهان همراه با بیش از 25 سال سابقه در حوزه واردات و صادرات می‌تواند همراه تجرات شما باشد.
