یکی از موارد که همیشه در پروسه ترخیص کالا از گمرک وجود داشته و گاهی سبب طولانی‌تر شدن آن زمان خروج کالا از انبار می‌شود، اخذ مجوزها و استانداردهای اجباری و لازم است. جهت دریافت این گواهی‌ها که با توجه به نوع کالای وارداتی انواع مختلفی دارند، کالای موردنظر توسط مؤسسات استاندارد بررسی و آزمایش شده و در صورت تائید مجوز مربوطه صادر می‌گردد. این مراکز کیفیت، کمیت، سیستم، کارایی و دیگر مسائل کالا را بدون جانب‌داری و بر طبق قوانین و اصول استاندارد مورد سنجش قرار خواهند داد.
در ادامه بحث ابتدا به بررسی انواع استاندارد پرداخته، سپس با وظایف موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران در مقوله واردات کالا بیشتر آشنا خواهیم شد و در پایان نحوه دریافت مجوز استاندارد کالا را بیان می‌کنیم. همچنان با شرکت سپاهان همراه ارائه دهنده خدمات ترخیص کالا ، واردات کالا از چین ، واردات کالا از دبی و حمل هوایی و حمل دریایی کالا همراه باشید.
انواع استاندارد
از آنجایی که قوانین تجارت کشورها و مناطق مختلف جهان با یکدیگر متفاوت بوده، استانداردهای مختلفی به وجود آمده است. بنابراین در هنگام خرید و فروش تابعیت و ملیت خریدار و فروشنده تعیین کننده نوع مجوزها و استانداردهای لازم جهت واردات کالا به مقصد است. اما به طور کلی همه استانداردها را می‌توان در ۳ نوع زیر طبقه‌بندی کرد.
۱. استاندارد ملی
۲. استاندارد منطقه‌ای
۳. استاندارد بین‌المللی
استاندارد اینکوترمز
بد نیست در اینجا اشاره‌ای به اینکوترمز (Incoterms) داشته باشیم. اینکوترمز برگرفته از عبارت «International Commercial Terms» و به معنای اصطلاحات بین‌المللی بازرگانی است.
قواعد و مقررات این استاندارد در زمینه‌های مختلف نظیر هزینه‌های حمل کالا یا بیمه، ترخیص کالا، ریسک و نقطه انتقال ریسک و غیره توسط اتاق بازرگانی بین‌المللی تدوین شده است.
از آنجایی که اینکوترمز یک استاندارد بین‌المللی است، افراد کشورهای مختلف آن را قبول دارند و دادوستد خود را طبق قوانین آن انجام خواهند داد. FOB, CIF و C&F از معروف‌ترین اصطلاحات اینکوترمز به شمار می‌آیند.
وظایف موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران در بخش واردات کالا
اهمیت واردات و صادرات به حدی است که چنانچه کنترل و نظارتی بر روی آن نباشد، مشکلات زیادی را در قسمت‌های مختلف کشور به وجود خواهد آورد.
این موضوع در بخش واردات بیشتر به چشم می‌خورد؛ چراکه در صورت عدم نظارت بر آن شاهد ورود انواع کالاهای بی‌کیفیت و فاقد استاندارد به کشور بوده که علاوه بر این‌که سبب ضرر و زیان به مردم خواهد شد، تولیدات داخلی را دچار مشکل خواهد کرد.
در ماده ۳ فصل دوم قانون اصلاح قوانین و مقررات موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران که در سال ۱۳۷۱ تصویب شد، دو وظیفه این سازمان در قبال کالاهای وارداتی به شرح زیر آمده است:
۱. کنترل کیفی کالاهای صادراتی مشمول استاندارد اجباری و جلوگیری از صدور کالاهای نامرغوب به منظور فراهم نمودن امکان رقابت با کالاهای مشابه خارجی و حفظ بازارهای بین‌المللی
۲. کنترل کیفیت کالاهای وارداتی مشمول استاندارد اجباری به منظور حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان داخلی و جلوگیری از ورود کالاهای نامرغوب خارجی
واحد استاندارد کالا
موسسه استاندارد ایران مسئولیت اجرایی کردن مأموریت‌های بالا را به ادارات کل استان‌های دارای گمرک واگذار کرده است. در این راستا اداره نظارت بر امور واردات و صادرات این وظیفه را بر عهده دارد.
وظایف اداره نظارت بر امور واردات و صادرات
۱. صدور گواهینامه انطباق یا عدم انطباق کالاهای وارداتی مشمول استاندارد اجباری
۲. صدور گواهینامه انطباق کالاهای صادراتی مشمول استاندارد اجباری
۳. صدور مجوز حذف بازرسی
۴. تعیین ماهیت کالا
صدور گواهینامه انطباق یا عدم انطباق کالاهای وارداتی مشمول استاندارد اجباری
طبق قانون تمامی کالاهای وارداتی به‌جز کالاهای خاص و کالاهایی با ارزش زیر ۵۰۰۰ دلار مشمول استاندارد اجباری هستند.
کالاهای خاص شامل:
الف) کالاهای مورد نیاز پروژه‌های دولتی
ب) تجهیزات کارخانه واحدهای تولیدی
ج) کالاهای حد وسط یا مواد اولیه واحدهای تولیدی
جهت صدور گواهینامه استاندارد اجباری، بررسی‌هایی به یکی از روش‌های زیر انجام می‌گیرد:
۱) کنترل اظهارنامه، فاکتور، صاحب کالا، وکیل صاحب کالا (ترخیص کالا) متن ارزیابی توسط ارزیاب گمرک و نحوه ارجاع به آزمایشگاه گمرک
۲) کنترل تعهدنامه صاحب کالا، کنترل MD ، کنترل مبدأ ساخت کالا و کنترل استاندارد یا استانداردهای ساخت کالا (حسب مورد)
۳) کنترل گواهینامه ثبت کالا و اعتبار آن، کنترل مبدأ ساخت کالا و سایر موارد مورد نیاز
۴) بررسی اعتبار گواهی بازرسی، انطباق آن با اسناد خرید، کنترل نتیجه آزمون همراه گواهی، کنترل MD همراه گواهی، کنترل مبدأ ساخت کالا و سایر موارد مورد نیاز
نکته مهم) تمامی آزمایش‌ها جهت بررسی باید در آزمایشگاه‌های موسسه استاندارد، ادارات تابعه آن و یا یکی از آزمایشگاه‌های همکار (اکرودیته) انجام بگیرند تا مورد قبول واقع شوند.
صدور مجوز حذف بازرسی
در این موارد، پس از بررسی ثبت سفارش، کنترل نامه بانک و Performa Invoice دستور حذف بازرسی صادر می‌گردد.
در ضمن ارائه معرفی‌نامه از بانک جهت حذف بازرسی الزامی است.
تعیین ماهیت کالا
در کالاهای وارداتی یا صادراتی که نیازی به دریافت استاندارد اجباری ندارند، تعیین ماهیت کالا انجام می‌گردد.
چگونگی دریافت گواهی استاندارد (COC) جهت واردات کالا
بدین منظور واردکنندگان می‌توانند یکی از دو روش زیر را استفاده نمایند:
الف) پیش از حمل کالا و یا رسیدن آن، با در دست داشتن مدارک زیر به موسسه استاندارد مراجعه و گواهی اخذ کنند.
اسناد موردنیاز جهت اخذ گواهینامه استاندارد (COC)
- اظهارنامه عرضه‌کننده (SD) یا (Supplier’s Declaration)
- اظهارنامه تولیدکننده (MD) یا Manufacturer’s Declaration) )
- تائیدیه انطباق (VOC) یا (Vertification Of Conformity)
- گواهی بازرسی کالا (کمی و کيفی) CO
- گواهی‌های آزمايشگاهی TR
- پروفرما اینویس (Proforma Invoivce)
- اوراق ثبت سفارش
- اعتبار اسنادی
ب) پس از رسیدن کالا به کالا، نمونه‌ای از آن توسط کارشناس استاندارد یا گمرک تهیه شده و به یکی از آزمایشگاه‌های مورد تائید موسسه استاندارد فرستاده گردد.
