برات از دیدگاه حقوق تجارت، به منزله قرارداد نیست بلکه در معاملات بازرگانی به جای پول رد و می‌شود و بر طبق آن صادرکننده برات به واسطه دستور می‌دهد در زمانی مشخص مبلغ معینی را به دارنده برات واریز و یا حواله نماید. در بحث واردات کالا و خرید به شیوه برات اسنادی یک سری شرایط و ضوابط وجود دارد و تنها با رعایت و انجام آن‌ها استفاده از این روش در معاملات بین‌المللی معتبر خواهد بود که در ادامه ابتدا به انواع برات و شرایط صدور آن پرداخته شده، سپس نحوه خرید به این شیوه گفته خواهد شد.
همچنان با شرکت سپاهان همراه ارائه دهنده خدمات ترخیص کالا ، واردات کالا از چین ، واردات کالا از دبی و حمل هوایی و حمل دریایی کالا همراه باشید.
چگونگی خرید به روش برات اسنادی
این روش جدید تجارت برون‌مرزی، دریافت و پرداخت ارز توسط بانک صورت می‌گیرد. در حالت کلی فروشنده اسناد حمل کالا را به بانک خود و بعد به بانک کشور خریدار تحویل می‌دهد. بانک فروشنده ابتدا تعداد اسناد دریافتی را با اسناد اعلام شده مطابقت و بررسی می‌نماید. چنانچه مشکلی وجود نداشت اسناد را برای بانک خریدار کالا می‌فرستد. در آنجا طبق یکی از روش‌های وصولی تحویل اسناد در مقابل پرداخت، تحویل اسناد در مقابل قبولی و نیز تحویل اسناد در مقابل اخذ تعهد از خریدار که فروشنده درخواست می‌کند، بانک خریدار مبلغ موردنظر را برای او حواله می‌نماید.
انواع برات اسنادی
برات اسنادی را از دو دیدگاه مختلف می‌توان دسته‌بندی کرد. اول از نظر زمان پرداخت وجه به فروشنده کالا به دو گروه دیداری و مدت‌دار و از لحاظ تعهد و مسئولیت بانک نیز به دو گروه با تعهد و بدون تعهد بانک تقسیم‌بندی کرد.
بروات اسنادی دیداری
در این نوع بروات که به ارائه «اسناد به شرط دریافت» D/P یا (Document against Payment) نیز شهرت دارند، پس از تائید و قبولی اسناد توسط بانک و یا خریدار، صد در صد مبلغ مورد نظر به فروشنده پرداخت می‌گردد.
برات اسنادی مدت‌دار
این نوع برات یوزانسی برخلاف نوع قبل از زمان قبول اسناد توسط بانک تا زمان پرداخت مبلغ، مدتی مشخص وجود دارد که به بروات «ارائه اسناد به شرط قبولی» D/A یا (Document against Acceptance) نیز مشهور است.
برات اسنادی بدون تعهد بانک
چنانچه فروشنده و خریدار به یکدیگر اعتماد کامل داشته باشند، خریدار پس از دریافت برات به همراه اسناد حمل کالا آن‌ها را تائید و قبول کرده و برای فروشنده ارسال می‌نماید. سپس در زمان مشخص میزان ارز موردنیاز را تأمین و برای فروشنده می‌فرستد. این روش که به «قبولی برات اسنادی توسط خریدار» و یا «برات بدون تعهد بانک» نیز شهرت دارد، بانک هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال عدم قبول برات ندارد و تنها به عنوان ابلاغ کننده برای برات‌گیر خواهد بود.
برات اسنادی با تعهد بانکی
این نوع برات با توجه به اعتباری که واردکننده کالا نزد بانک دارد، بانک مسئولیت پرداخت مبلغ مشخص شده را در زمان سررسید طبق شرایطی می‌پذیرد. در برات تعهد بانکی که به «برات با تضمین بانک» یا Bank Undertakingنیز مشهور هست، بنا بر صلاحدید بانک و وضعیت واردکننده از وی وثایقی جهت ضمانت دریافت می‌گردد.
۱۱ مرحله ثبت سفارش به روش برات اسنادی
بنا بر آنچه گفته شد و مطابق با قوانین تجارت و بازرگانی کشور، واردکننده کالا جهت فرآیند ثبت سفارش و خرید کالا به روش برات اسنادی باید مراحل زیر را طی نمایند:
۱. دریافت کارت بازرگانی، پروفرما و مجوز‌های لازم از وزارت صنعت، معدن و تجارت
۲. مراجعه به شعبه ریالی بانک کارگزار خود
۳. درخواست ثبت سفارش براتی و تکمیل فرم‌های زیر
– فرم ثبت سفارش وزارت صنعت، معدن و تجارت
– پروفرما
– بیمه‌نامه و وصول حق بیمه
– فرم پذیرش بازرسی
– فرم‌های مرتبط با ثبت براتی
۴. پرداخت کارمزد ثبت سفارش به روش برات اسنادی به بانک و صدور مصوبه ارکان اعتباری بانک
۵. بررسی شرایط و احراز صلاحیت واردکننده جهت تأمین ارز
۶. دریافت شماره ۸ رقمی ثبت سفارش برات اسنادی از بانک و درج آن در تمامی اسناد
۷. ارائه اسناد حمل به بانک جهت اقدام به وصول مطابق با دستور خریدار
۸. واریز کارمزد ظهر نویسی اسناد به بانک
۹. پرداخت حق تمبر مالیاتی
۱۰. دریافت اسناد حمل از بانک پس از امضا و مهر شدن
۱۱. ارائه اسناد حمل به گمرک
قوانین و ضوابط ثبت سفارش واردات کالا به روش برات اسنادی
– طبق قوانین تجارت، جهت واردات کالا به روش برات اسنادی فقط در بانک‌ها امکان ثبت برات وجود داشته تا شماره مرجع بانک مرکزی به آن تعلق گیرد. واردکننده این شماره را باید به فروشنده خارجی اعلام کرده و از او بخواهد که در تمامی اسناد حمل این عدد درج گردد.
– در این روش همراه با سند برات، اسناد کامل حمل شامل سیاهه گواهی شده از طرف وزارت بازرگانی، گواهی مبدأ با تائید اتاق بازرگانی محل، گواهی بازرسی کمی و کیفی کالا، بارنامه و لیست عدل بندی حتماً باید ضمیمه اسناد شده و توسط کارگزار خارجی دریافت شود. همچنین کالای وارداتی باید دارای استانداردهای لازم بوده و رعایت آن‌ها توسط خریدار با ارائه اسناد مربوطه نظیر گواهی بازرسی کالاهای مشمول استاندارد اجباری لازم و ضروری است.
– مدت اعتبار ثبت سفارش جهت ارائه اسناد حمل به بانک ۶ ماه است که در صورت توافق با بانک امکان ۶ ماه تمدید نیز وجود دارد. همچنین واردکننده موظف است حداکثر ۳ ماه پس از تاریخ ظهر نویسی اسناد، پروانه ترخیص کالا از گمرک را به بانک تحویل دهد.
– در صورتی که برات از نوع تعهد بانکی باشد، بانک موظف به دریافت وثیقه‌های معتبر از خریدار خواهد بود.
