در تجارت بین‌المللی، حمل‌ونقل کالا از طریق شرکت‌های واسطه‌ای صورت می‌پذیرد. این شرکت‌ها بر حسب وظایفی که بر عهده می‌گیرند به دو دسته فورواردر (Forwarder) و کریر (Carrier) تقسیم‌بندی می‌شوند. در این مقاله به فعالیت شرکت‌های کریری، وظایف و حقوق آن‌ها و این‌که چه تفاوتی با شرکت‌های فورواردر دارند می‌پردازیم. همچنان با شرکت سپاهان همراه ارائه دهنده خدمات ترخیص کالا ، واردات کالا از چین ، واردات کالا از دبی و حمل هوایی و حمل دریایی کالا همراه شوید.
کریر (Carrier) چیست؟
واژه کریر در لغت به معنای حمل‌کننده یا حامل است. در بازرگانی بین‌المللی کریر به شخص حقیقی یا حقوقی اطلاق می‌شود که وظیفه آن حمل‌ونقل فیزیکی کالا است. مؤسساتی نظیر شرکت‌های کشتیرانی، راه‌آهن، هواپیمایی و حمل‌ونقل جاده‌ای نمونه بارز کریر هستند.
فعالیت کریری چیست؟
در دائره‌المعارف بازرگانی بین‌الملل فعالیت کریری به این صورت تعریف شده است:
«عبارت است از تصدی بلافصل جابجایی کالا از کشوری به کشور دیگر، با بهره‌گیری از وسایل حمل بر اساس قرارداد حمل.»
به عبارتی دیگر فعالیت کریری یعنی کالا را از مبدأ آن به کشور دیگری مطابق قرارداد حمل و رعایت قوانین و مقررات حاکم بر آن از طریق یکی از روش‌های حمل جابه‌جا کرد.
شرکت‌های کریری
شرکت‌های کریر در واقع یک شرکت حمل‌ونقل بین‌المللی است که معمولاً وسایل نقلیه دارند و یا طی قراردادی وسایل نقلیه دیگران را اجاره کرده و با مسئولیت و نام خود کالا را بارگیری و حمل می‌نمایند. در ایران شرکت‌های کریر زمینه فعالیت این شرکت‌ها در حمل‌ونقل بین‌المللی زمینی است.
معمولاً شرکت‌های کریری به غیر از حمل ساده طرف قرارداد فرستنده نیستند و حوزه اختیارات و وظایف آن‌ها طبق کنوانسیون‌های بین‌المللی و نیز قوانین داخلی هر کشور تعریف شده و مشخص است.
هر چه شعبات، توان مالی، تعداد وسایل نقلیه فعال و نیز کارمندان مجرب و با سابقه در یک شرکت کریری بیشتر باشد، شرکت معتبرتر و قدرتمندتری جهت انجام فعالیت در زمینه حمل‌ونقل بین‌المللی خواهد بود.
تفاوت فعالیت کریری با فورواردری
در اینجا سؤالی که مطرح می‌شود این است که فرق شرکتی با فعالیت کریری با شرکت حمل‌ونقل فورواردر چیست؟ در واقع وظیفه اصلی هر دو این شرکت‌ها مشخصاً حمل کالا از کشوری به کشوری دیگر در ازای دریافت پول است. اما مسئولیت‌های شرکت‌های کریری بیشتر از فورواردری است. زیرا فورواردرها که به آن‌ها کارگزار نیز گفته می‌شود در حقیقت واسطه‌هایی هستند که بین متصدی باربری و فرستنده یا گیرنده کالا قرار می‌گیرند و شرایط و ترتیبات حمل کالا را فراهم می‌آورند؛ ولی هیچ مسئولیتی در برابر حمل فیزیکی کالا ندارند. ولی در مقابل کریر حمل‌کننده قانونی کالا بوده و بر اساس قراردادی که با فرستنده کالا دارد تمام مسئولیت حمل فیزیکی کالا بر عهده گرفته است.
به عبارتی دیگر فورواردر شرکت یا شخص متخصص در زمینه حمل‌ونقل است که نحوه حمل کالا را با استفاده از شیوه‌های مختلف حمل مرکب برنامه‌ریزی کرده و اقدام به تهیه اسناد و انجام دیگر تشریفات اداری می‌نماید. اما کریر به نوعی حمل‌کننده کالا نیز هست.
مسئولیت‌های شرکت کریری
۱. پرداخت کرایه راننده و حق توقف
۲. قبول کردن و انجام کلیه مسئولیت‌های عنوان شده در کنوانسیون .C.M.R در رابطه با هر گونه تأخیر، آسیب‌دیدگی یا مفقود شدن کالا و نیز تعهد بر پرداخت غرامت طبق قرارداد یا کنوانسیون
۳. دقت در تائید شدن روی ته قبض‌های کارنه‌تیر به وسیله مقامات گمرکی بین راهی و مقصد و نیز تحویل لاشه کارنه‌تیر به اتاق بازرگانی و صنایع و معادن در مهلت مقرر
۴. رعایت تمامی دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های مربوط به فعالیت‌های کریری مصوب شده
۵. اطلاع از قوانین مربوط به رفت‌وآمد کامیون‌ها در کشورهای مسیر و اعلام به رانندگان
۶. راهنمایی و آموزش رانندگان در اجرای درست حمل‌ونقل بین‌المللی کالا مطابق با دستورالعمل‌های ابلاغی
۷. در صورت حمل کالا به صحابت کارنه‌تیر قبول تمامی مسئولیت‌های موجود در کنوانسیون TR و ضمایم مرتبط با آن
۸. دقت در انتخاب راننده و مراقبت از حسن رفتار او و دیگر عوامل و در صورت احراز تخلف همکاری با ارگان‌های ذی‌ربط قانونی
وظایف شرکت کریری
– انعقاد قرارداد حمل و صدور بارنامه
– تهیه اسناد لازم جهت حمل کالا نظیر کارنه‌تیر، کارنه دو پاساژ، بیمه‌نامه، ویزا و غیره
– امانت‌گذاری ضمانت‌های لازم به ارگان‌ها جهت اخذ اسناد لازم
– تحویل کالا از فورواردر یا فرستنده و نظارت بر بارگیری در کامیون از حیث منطبق بودن با مندرجات اسناد حمل
– ارائه مدارک کالا به گمرکات مربوطه از مبدأ تا مقصد و حفاظت از سالم ماندن پلمپ‌های گمرکی
– تحویل کالا به گیرنده در مکان‌های معین و اجازه داده شده مقامات گمرک
– رعایت مدت زمان حمل کالای ترانزیتی و مسیر تعیین شده توسط مقامات گمرکی
– رعایت مسیر و مدت زمان حمل بر اساس قرارداد حمل
– نظارت بر تخلیه یا تخلیه کالا، شمارش کالا و امضا اسناد اضافه، کسر یا آسیب‌دیدگی
– دقت در تحویل کالا به مقصد و دریافت گواهی‌های لازم
حقوق شرکت کریری
مطابق قوانین بین‌المللی شرکت‌های حمل‌ونقل با فعالیت کریری هم چنان که وظایف و مسئولیت‌هایی دارند، حقوق مشخصی نیز دارا بوده که به شرح زیر هستند:
– مسئولیت کریری در پرداخت غرامت فقط بر اساس موارد عنوان شده در کنوانسیون C.R.M است و به شرطی رعایت خواهد کرد که مفاد کنوانسیون توسط فرستند و گیرنده نیز مراعات شود.
– در صورت بروز حادثه‌ای خارج از محدوده اختیارات کریری که سبب عدم اجرای تعهد شود، کریر از پرداخت غرامت مصون خواهد بود.
– کریر در قبال مغایرت محتویات درون بسته‌بندی‌های آکبند و یا کانتینرهایی پلمپ شماره‌داری که به همان شکلی که از فرستنده دریافت شده به مقصد تحویل داده خواهد شد، ندارد.
– چنانچه فرستنده با اظهار نظری خلاف واقعیت در مورد کمیت و کیفیت کالا موجبات ضرر و یا انجام هزینه‌های اضافی و غیرعادی برای کریر به وجود آورد، باید آن را جبران کند.
– کریر می‌تواند تا زمانی کرایه و هزینه‌های مربوطه را دریافت نکرده، اجازه دخل و تصرف کالا را به صاحبش ندهد.
– در صورتی که کامیون بیش از زمان مقرر منتظر بارگیری یا تخلیه شود، مشتری حقوق توقف را باید پرداخت کند.
