انتقال هوایی به معنای انتقال بار از طریق وسایل نقیه هوایی است. بدیهی‌ست در این روش حمل و نقل، بیشتر امور انتقال در فرودگاه ها می‌گذرد. در حوزه حمل‌ونقل هوایی اصطلاحی وجود دارد به نام «ترخیص بار هوایی» که در هر کشوری بسته به قوانین آن متفاوت است. ایران هم از این قاعده مستثنا نیست؛ قوانین ترخیص بار هوایی در ایران به این صورت است که برای حمل‌ونقل از هواپیمای کارگو استفاده می‌شود. بدیهی است در این روش حمل، بیشتر امور انتقال در فرودگاه‌ها و گمرکات صورت می‌گیرد. اما نکته قابل‌توجه این است که ارسال هر نوع باری از طریق هواپیماهای کارگو امکان‌پذیر نیست.
در ترخیص‌ها و حمل‌ونقل‌های هوایی باتوجه‌به وزن، ابعاد و ماهیت بار می‌توان برای انتقال آنها اقدام کرد. مزایای روش حمل‌هوایی در چند سال اخیر با رشد خوبی مواجه شده است.
مراحل ترخیص هوایی
مراحل ترخیص هوایی به صورت کامل‌تر و با جزئیات بیشتر به شرح زیر است:
1. ثبت سفارش و آماده‌سازی مدارک اولیه
- ثبت سفارش: باید از طریق سامانه تجارت ایران (NTC) اقدام به ثبت سفارش واردات کالا کنید.
- مدارک مورد نیاز: شامل موارد زیر است:
- بارنامه هوایی: سند حمل که توسط شرکت حمل‌ونقل هوایی صادر می‌شود.
- فاکتور تجاری (Invoice): حاوی اطلاعات قیمت و جزئیات کالا.
- پکینگ لیست (Packing List): شامل اطلاعات بسته‌بندی کالا.
- گواهی مبدأ: تأیید کشور تولیدکننده کالا.
- مجوزهای خاص: اگر کالا مشمول قوانین خاص باشد (مثلاً مجوزهای بهداشتی یا استاندارد).
2. ورود کالا به گمرک هوایی
- پس از ورود کالا به فرودگاه، شرکت حمل‌ونقل هوایی آن را به انبارهای گمرک منتقل می‌کند.
- شما باید اطلاعات ورود کالا را از طریق بارنامه بررسی کرده و نسبت به وضعیت بار مطمئن شوید.
3. اظهارنامه گمرکی
- ثبت در سامانه EPL: باید اطلاعات کالا را در سامانه EPL گمرک ایران ثبت کنید.
- اطلاعات شامل نوع کالا، وزن، ارزش، مبدا، و مقصد است.
- این مرحله نیاز به دقت بالایی دارد؛ اشتباه در اظهارنامه ممکن است مشکلاتی مانند تأخیر یا جریمه ایجاد کند.
- دریافت کوتاژ: پس از ثبت اظهارنامه، شماره‌ای به نام کوتاژ به شما اختصاص داده می‌شود.
4. پرداخت حقوق و عوارض گمرکی
- محاسبه و پرداخت حقوق گمرکی (براساس تعرفه گمرکی کالای وارداتی) و مالیات بر ارزش افزوده انجام می‌شود.
- این مرحله از طریق درگاه بانکی گمرک صورت می‌گیرد.
5. بررسی و ارزیابی کالا
- مأمور گمرک کالا را با اظهارنامه مطابقت داده و آن را ارزیابی می‌کند.
- در صورت نیاز، نمونه‌گیری از کالا برای تطابق با قوانین (مانند استانداردها) انجام می‌شود.
- ممکن است بازدید فیزیکی کالا نیز انجام شود.
6. دریافت مجوزهای ترخیص
- اگر کالا مشمول دریافت مجوزهایی مثل مجوز استاندارد، بهداشت، یا قرنطینه باشد، باید آنها را از سازمان‌های مربوطه دریافت کنید.
- در این مرحله ارتباط با سازمان‌های مختلف اهمیت دارد.
7. پرداخت هزینه‌های جانبی
- هزینه انبارداری: کالا در مدت حضور در انبارهای گمرک مشمول هزینه انبارداری است.
- هزینه حمل‌ونقل داخلی: هزینه انتقال کالا از گمرک به مقصد نهایی.
8. صدور مجوز ترخیص و خروج کالا
- پس از تکمیل تمامی مراحل و پرداخت هزینه‌ها، گمرک مجوز ترخیص کالا را صادر می‌کند.
- با دریافت این مجوز، می‌توانید کالا را از انبار گمرک دریافت کرده و به مقصد خود منتقل کنید.
9. تحویل کالا و تسویه حساب نهایی
- در این مرحله، اسناد مالی نهایی مانند صورتحساب‌ها بررسی و تسویه می‌شود.
- کالای ترخیص‌شده باید به انبار مقصد منتقل شود.
هزینه ترخیص هوایی کالا
در حمل‌ونقل‌های هوایی عوامل مختلفی روی هزینه تأثیرگذار است که اصلی‌ترین عوامل مؤثر بر قیمت حمل بار هوایی عبارت‌اند از:
- وزن و ابعاد
- فاصله انتقال
- نوع کالا
۱. وزن و ابعاد کالا
مهم‌ترین عوامل مؤثر بر هزینه حمل‌ونقل هوایی، حجم و وزن کالا است. هر چه وزن کالا بالاتر باشد، هزینه کارگو بیشتر خواهد بود. ابعاد کالا اثری مشابه وزن روی هزینه کارگو دارد. هر چه ابعاد کالا بزرگ‌تر باشد، هزینه بیشتری باید برای کارگو پرداخت شود. اندازه کالاها و چگونگی محاسبه ابعاد و تأثیر آن در قیمت هر یک از شرکت‌های حمل بار هوایی متفاوت است.
۲. فاصله انتقال کالا
دومین عامل مؤثر بر قیمت و هزینه ترخیص حمل‌ونقل هوایی مربوط به فاصله انتقال مبدأ تا مقصد است. نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که فاصله زمینی و هوایی بسیار با هم تفاوت دارند. در مواردی ممکن است مسیر زمینی بسیار کوتاه اما در مسیر هوایی به علت توقف در فرودگاه‌های متعدد، فاصله زیاد باشد. در این صورت بی‌شک هزینه بیشتری باید پرداخت شود. همچنین بسیاری از افرادی که در زمینه صادرات و واردات تازه‌کار هستند و این مسئله را در نظر نمی‌گیرند به همین جهت موظف به پرداخت هزینه بیشتری می‌شوند که دلیل به ضرر آنهاست.
۳. نوع کالا
هزینه ترخیص کالا به‌صورت هوایی در کشورهای مختلف متفاوتی است. آخرین مسئله مهم و تأثیرگذار نوع کالا است؛ یعنی اگر کالای ترخیصی در برابر ضربه حساس باشد بدون شک نیاز به مراقبت ویژه دارد که این مسئله موجب افزایش هزینه ترخیص می‌شود. البته این امکان هم وجود دارد که شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات کارگو این تفاوت قیمتی را در انتقال محاسبه کنند.
مدارک لازم برای ترخیص کالا به‌صورت هوایی
جهت اصل بودن بارنامه هوایی برای ترخیص کالاها باید بدانید در این بارنامه چه مواردی ذکر شده است که در زمان ترخیص کالا مشکلی برای شما پیش نیاید. موارد مهمی که باید در بارنامه هوایی قید شوند عبارت‌اند از:
- شماره پرواز کالا
- هزینه کرایه حمل کالا آنالیز
- ذکر ۳ رقم کد فرودگاه مورد هدف
- مشخصات کامل و آدرس فرستنده کالا
- مشخصات کامل دریافت‌کننده کالا
- مقدار خالص و ناخالص محصول
- میزان مبلغ ترخیص هوایی
پیشنهاد خواندنی: ترخیص کالا از گمرک امام خمینی
عوامل تأثیرگذار بر ترخیص هوایی
- رشد اقتصادی کشور
- توسعه و گسترش حمل‌ونقل
- بهبود خدمات فرهنگی و اجتماعی
- گسترش فعالیت‌های اقتصادی
- توسعه سطح اشتغال
بارنامه در ترخیص هوایی چیست؟
همان‌طور که می‌دانید بارنامه یک نوع رسید کالاست و اطلاعات کالا و حمل‌کننده بار در آن درج می‌شود. به همین جهت بارنامه هوایی را نمی‌توان سندی برای معامله تعریف کرد. اما به‌طورکلی بارنامه هوایی یکی از مدارک مهم و لازم در فرایند ترخیص هوایی است؛ زیرا تمامی اطلاعات موردنیاز فرستنده و گیرنده برای انتقال کالا در بارنامه ذکر شده است. توجه داشته باشید که بارنامه فقط به‌عنوان رسید مالکیت کالا کاربرد دارد.
مراحل دریافت بارنامه هوایی
در خصوص کالاهای وارداتی حمل بار و دریافت بارنامه اولین مرحله ترخیص بار هوایی کالا است؛ به‌طوری که پس از خرید کالا بر اساس قرارداد حمل به عهده فروشنده است یا خریدار. اگر حمل با فروشنده نباشد، خریدار باید با یکی از فوروادرهای فعال در زمینه حمل‌ونقل هوایی قرارداد منعقد کند و کالا از مبدأ بارگیری و به فرودگاه مقصد ارسال گردد.
پس از بارگیری کالا بارنامه دریافت می‌گردد و بر اساس مشخصات درج شده در بارنامه می‌توان تا رسیدن کالا به مقصد و دریافت قبض انبار گمرک کالا را رصد کرد، در محموله‌های صادراتی دریافت بارنامه تقریباً آخرین مرحله است. به‌طوری‌که پس از اتمام تشریفات گمرکی و صدور پروانه صادراتی باید از طریق شرکت‌های حمل‌ونقل هوایی نسبت به صدور بارنامه و بارگیری و عزیمت کالا به سمت مقصد اقدام کرد. در خصوص دریافت اطلاعات فورواردرهای هوایی و استعلام نرخ هوایی می‌توانید با مشاوران ما تماس برقرار کنید.
اطلاعات مهم در بارنامه هوایی
- مشخصات کامل دریافت‌کننده کالا (Consignee´s Name & Address)
- مشخصات کامل و آدرس فرستنده کالا (Shipper´s Name & Address)
- فرودگاه مقصد (Airport of Destination)
- فرودگاه مبدأ (Airport of Departure)
- شماره و تاریخ پرواز (Flight Number and Date)
- تعداد بسته‌ها (Number of Pieces RCP)
- وزن ناخالص کالا (Gross Weight)
- وزن حجمی کالا (Chargeable Weight)
- ماهیت و کمیت کالا (Nature and Quantity of Goods)
- هزینه کرایه حمل کالا (Total Prepaid)
- تاریخ صدور بارنامه (Executed on [date])
چطور بار هوایی را ترخیص کنیم؟
ترخیص بار هوایی باتوجه‌به وزن، ابعاد و ماهیت کالا می‌تواند برای انتقال آنها اقدام کرد. ترخیص کالای هوایی می‌تواند آینده‌ای روشن را برای صادرات و واردات کشور ترسیم کند؛ زیرا در این نوع از انتقال کالا، زمان رسیدن به مقصد کوتاه شده و کالا با کیفیتِ بهتری به دست مشتری می‌رسد. لازم به ذکر است گمرک امام خمینی (ره) یکی از بزرگ‌ترین گمرکات هوایی کشور است که ظرفیت جابه‌جایی سالانه ۹۹ هزار تن کالا در سال را دارد. جهت کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با کارشناسان و متخصصان ما در شرکت بازرگانی سپاهان همراه تماس برقرار کنید.
سؤالات متداول
اگر تمامی مدارک تهیه شده باشد می‌توانید کالای خود را ۲ الی ۳ روزه ترخیص کنید.
دریافت بارنامه هوایی اولین و مهم‌ترین کار برای ترخیص هوایی است. مالک کالا پس از دریافت بارنامه هوایی ضمن مراجعه به یک شرکت حمل‌ونقل هوایی، حواله تحویل کالای خود را دریافت می‌کند.
فرودگاه و گمرک امام خمینی یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین گمرکات هوایی در خاورمیانه است که پایگاه مهم تجاری برای ورود و صدور کالا به شمار می‌رود.
