شماره مرجع شناسایی محموله های تجاری و اهمیت آن برای گمرک

شماره مرجع شناسایی محموله‌های تجاری (Unique Consignment Reference (UCR یک شماره ویژه برای استفاده گمرک و سایر سازمان‌ها است که به هر محموله اختصاص داده می‌شود. این شماره داده‌های مربوط به معاملات تجاری از سفارش کالا و حمل تا ورود از مرز و تحویل کالا را دربرمی‌گیرد. با شرکت سپاهان همراه ارائه دهنده خدمات ترخیص کالا ، واردات کالا از چین ، واردات کالا از دبی و حمل هوایی و حمل دریایی کالا همراه شوید.

هدف اصلی استفاده از این شماره مکانیزمی جهت مواجهه با معمول‌ترین وقایع در تجارت بین‌الملل است. اساس این شماره کاربرد حداکثری رفرنس فروشنده، مشتری و حمل‌کننده است. همچنین شماره‌ای برای استفاده جهت گزارش‌دهی به گمرک در هر نقطه زمانی از انجام یک رویه گمرکی است. مانند یک برچسب الکترونیکی که در تجارت الکترونیکی استفاده می‌شود UCR نیز اطلاعات مربوط به یک معامله تجاری را از زمان سفارش تا رسیدن به دست واردکننده را به هم متصل می‌کند.

تاریخچه:

در فوریه سال 1978 در اجلاس هفتم گروه کاری تسهیل رویه‌های تجارت بین‌الملل UNECE توصیه‌نامه شماره 8 تحت عنوان شماره دسترسی مشترک درخصوص تخصیص یک شماره مرجع برای هر معامله تجاری بین‌المللی تصویب شد. هدف از این برنامه، کاهش تعداد و روش‌های مختلف شماره‌گذاری بوده و روشی برای شناسایی کالا نبود. طبق این توصیه‌نامه، این شماره توسط خریدار یا فروشنده تولید می‌شود و مختص یک معامله تجاری بوده و برای شناسایی محموله می‌باشد.

سازمان جهانی گمرک در مدل داده‌های گمرکی (Customs Data Model) شماره مرجع شناسایی محموله را با هدف امکان ردیابی و نظارت بر جابجایی آن تا رسیدن به مقصد و تحویل به خریدار و ترخیص گنجانده است.

فواید UCR

این شماره، سیستم‌های اطلاعات مختلف یک سازمان گمرک و سازمان‌های همجوار را قادر می‌سازد که به صورت موثرتری همکاری داشته باشند. این شماره به بخش تجارت امکان ردیابی محموله، و به گمرک امکان کنترل از مبداء تا مقصد، و به سایر سازمان‌های دولتی و اجرایی دسترسی به اطلاعات تجاری را میسر می‌سازد. برخی فواید این شماره عبارتند از:

* ارتقای امنیت و ایمنی مرزها از طریق دسترسی به اطلاعات در زمان ترخیص.

* کمک به همکاری گمرکات کشور صادرکننده و واردکننده جهت ارائه رویه‌های بهبود یافته و ساده شده برای تجار معتبر.

* کمک به پردازش اطلاعات قبل از ورود کالا و حتی قبل از اظهار به گمرک.

* سریع در ترخیص.

* کمک به مدیریت زنجیره تأمین و ارتقای سرعت عملیات.

* عدم لزوم ارائه داده‌های اضافی و تکراری توسط حمل‌کننده و واردکننده.

* امکان استعلام در هر نقطه زنجیره تأمین.

* کاهش هزینه مربوط به قانون‌مداری.

* ارتقاء همکاری‌های گمرکی.

این شماره بایستی:

1- درخصوص تمام محموله‌های تجاری بین‌المللی اعمال گردد.

2- فقط به عنوان کلید دسترسی جهت بازبینی، ردیابی، کنترل اطلاعات و حل اختلافات استفاده شود.

3- در سطح ملی و بین‌المللی یکسان باشد.

4- در اولین مراحل انعقاد معاملات بین‌المللی ایجاد گردد.

اجرای UCR:

این شماره گمرک را قادر می‌سازد تا تجارت بین‌الملل مشروع را تسریع و تسهیل نماید و برای گمرک به منظور تسهیل و کنترل مؤثر تجارت ضروری است و امکان تبادل اطلاعات میان سایر سازمان‌های اجرایی را فراهم می‌نماید. مشابه این نوع شماره‌گذاری توسط شرکت‌های پست سریع استفاده می‌شود.

اجرای UCR باید در سطح ملی انجام شود و می‌تواند براساس توافق‌های دو یا چندجانبه به منظور همکاری بین گمرکات کشورها مورد استفاده قرار گیرد. اجرای این برنامه به همکاری بخش خصوصی نیاز دارد و لذا اجرای کامل آن در طول زمان اتفاق می‌افتد. از آنجا که در مدل داده‌های گمرکی سازمان جهانی گمرک شماره UCR نیز پیش‌بینی شده است، پس اجرای این مدل و شماره به طور همزمان توصیه می‌گردد.

با استفاده از این شماره گمرکات قادر خواهند بود تا ارزیابی ریسک را قبل از ورود کالا انجام دهند و کنترل و حسابرسی را در طول زنجیره تأمین بین‌المللی یعنی از مبداء تا مقصد به صورت پیوسته (end-to-end) تکمیل نمایند. لذا بایسته است که این شماره در مبداء مشخص گردد. بنابر این فروشنده این شماره را مشخص و در مورد آن با خریدار توافق می‌کند.

مراحل عملی (به طور خلاصه):

1- دریافت سفارش خرید از خریدار، و توافق فروشنده و خریدار روی یک شماره UCR

2- ارسال اطلاعات به گمرک کشور صادرکننده توسط فروشنده

3- بازخورد گمرک کشور صادرکننده مبنی بر پذیرش صادرات یا مشروط کردن از نظر بازرسی

4- ارسال اطلاعات توسط خریدار به گمرک کشور واردکننده و نیز فورواردر یا حمل‌کننده تحت عنوان پیش آگاهی (pre notification)

5- هماهنگی حمل داخلی محموله تا بندر مبداء توسط خریدار

6- حمل‌کننده شماره بارنامه و مشخصات وسیله حمل را اعلام می‌کند.

7- فروشنده اطلاعات بارنامه و وسیله حمل را در بانک اطلاعاتی خود ذخیره و آن را با شماره UCR پیوند می‌دهد.

8- دستور فروشنده به فورواردر برای حمل بین‌المللی

9- اعلام شماره UCR به فورواردر

10- فورواردر با حمل‌کننده بین‌المللی توافق لازم را انجام داده و بارنامه دریافت می‌کند (در بارنامه شماره UCR درج می‌گردد).

11- اطلاعات به گمرک واردکننده ارسال می‌شود.

12- بندر و گمرک واردکننده با استفاده از UCR، محموله را مورد توجه و بررسی (target) قرار می‌دهد.

13- گمرک واردکننده دسترسی به اطلاعات کالا و اسناد پیدا می‌کند.

14- بندر ورود کالا را تایید می‌کند و به فورواردر و فروشنده اعلام می‌کند.

15- گمرک واردکننده در مورد محموله اعلام پذیرش، یا مشروط به کنترل و ارزیابی می‌کند.

16- گمرک صادرکننده از موضوع آگاه می‌گردد و اقدام به استرداد مالیات احتمالی به فروشنده می‌نماید.

17- خریدار کالا را از گمرک ترخیص می‌کند.

نظرخواهی سازمان جهانی گمرک از اعضاء:

در تابستان 2012 میلادی پرسشنامه‌ای به اعضاء ارسال گردید که فقط 32 کشور از 179 کشور عضو به آن پاسخ دادند ولی نتیجه‌گیری با اینکه نمی‌تواند کامل باشد، جالب بود؛ بدین شرح که:

* پاسخ‌دهنده‌ها از فواید این شماره آگاه بودند.

* برخی کشورها این شماره را استفاده می‌نمودند که در برخی کشورها الزامی و در برخی دیگر اختیاری بود.

* در مورد اینکه این شماره باید توسط گمرک صادر شود توافق کلی وجود ندارد.

* گمرکات کشورهای غنــا، بریتانیا و کره جنوبی از این شماره استفاده می‌کردند.

در کره‌جنوبی این شماره به محموله و کانتینر از طریق (RFID) Radio Frequency Identification یا بارکد برچسب می‌شود. این موضوع باعث تسریع در ترخیص می‌شود زیرا که گمرک از قبل اطلاعات محموله را به‌دست می‌آورد.

براساس تصمیم اجلاس 178 کمیته دائمی فنی، کارگروه ارتباطی UCR در اکتبر 2007 تشکیل گردید ولیکن در اجلاس 183 این کمیته و از آنجا که این موضوع در سایر مباحث و اسناد WCO در حال پیگیری است، کارگروه مزبور معلق گردید. در ژانویه 2013 میلادی در سازمان جهانی گمرک در مورد شکل یا فرمت واحد این شماره توافق وجود نداشت. ولی این شماره که مخلوطی از حروف و عدد است از 35 کاراکتر تجاوز نمی‌کند (طبق توصیه ISO 15459).

خلاصه یافته‌های WCO از طریق نظرخواهی بین اعضا:

* این شماره برای واردات و صادرات (هردو) ضروری است.

* فقط یک‌چهارم از کشورهای پاسخ‌دهنده استفاده از این شماره را الزامی تشخیص دادند.

* بیشتر کشورها معتقدند که این شماره توسط گمرک صادر نشود، بلکه توسط تجار یا حمل‌کننده صادر شود.

* یک پنجم کشورها از استاندارد ISO/IEC 15459 استفاده می‌کنند.

* قابلیت ردیابی محموله بزرگ‌ترین امتیاز این شماره است. این شماره بنگاه‌ها را ملزم می‌کند که تبادل اطلاعات را با گمرک بهبود بدهند. این شماره مدیریت زنجیره تأمین بین‌المللی را بهبود می بخشد.

* تعدادی از کشورها تمایل استفاده آزمایشی از این شماره را با سایر کشورها اعلام کردند.

تجربه برخی کشورها

آفریقای جنوبی:

بانک مرکزی آفریقای جنوبی استفاده از این شماره را از سال 2009 برای تمام محمولات صادراتی الزامی نموده است. این ابتکار توسط بانک مرکزی و گمرک آفریقای جنوبی انجام می‌شود و هدف آنها اجرای یک فرآیند خودکار برای مدیریت و کنترل معاملات بین‌المللی می‌باشد. صادرکننده ملزم است تا این شماره را به بانک خود اعلام نماید. برای هر محموله صادراتی بایستی یک شماره اختصاص داده شود و این شماره در اظهارنامه گمرکی نیز درج می‌گردد. بایستی اطمینان حاصل گردد که این شماره اعلام شده به گمرک و بانک یکسان باشد. این شماره توسط خود صادرکننده و برای هر محموله تعیین می‌شود. نکته قابل توجه اینکه این شماره توسط حمل‌کننده و فوروادر ایجاد نمی‌گردد.

فرمت شماره ترکیبی از اعداد و حروف است و حداقل 12 و حداکثر 35 کارکتر دارد. کارکتر اول مربوط به سال میلادی است. به عنوان مثال، برای سال 2015 عدد 5 در نظر گرفته می‌شود. دو کارکتر بعدی نشان‌دهنده کشور صادرکننده است. برای مثال ZA برای آفریقای جنوبی در نظر گرفته می‌شود. هشت کارکتر بعد از کد کشور، کد صادر کننده است که توسط گمرک برای هر یک از تجار مشخص گردیده است. کارکترهای بعدی مربوط به شماره فاکتور یا شماره سفارش می‌تواند باشد و تعداد آن از 1 تا 24 کارکتر است. البته این فرمت شماره‌گذاری توسط سازمان جهانی گمرک توصیه گردیده است.

غنــا:

این شماره در اسناد (مجوزها و گواهی معافیت‌ها، اظهارنامه واردات، گزارش تعرفه‌بندی و تعیین ارزش، اعلامیه ورود بارنامه و راهنامه هوایی) درج می‌شود.

بریتانیـا:

سال‌هاست که از این شماره استفاده می‌شود. تجار این شماره را مشخص می‌کنند. کلاً در داخل اتحادیه اروپا وقتی کالا به گمرک وارد شد به آن شماره رفرنس حمل کالا تخصیص می‌یابد.

کره جنوبی:

کنترل‌ها و ترخیص سریع‌تر شده است به طوری که در صادرات از سه روز به 30 دقیقه رسیده و صرفه‌جویی 62 میلیون دلاری در سال را موجب شده است. این صرفه‌جویی بیشتر به نفع تجار بود. این شماره توسط صادرکننده تعیین می‌شود.

در سال 2000 گمرک کره به صورت آزمایشی سیستم تبادل اطلاعات را با گمرک مالزی ایجاد نمود. در این سیستم 19 عنوان داده را به گمرک مالزی ارسال و 21 عنوان داده را در مورد 3 نوع کالا، دریافت می‌کردند. درسال 2003 تا 2008 سیستم پنجره واحد ملـی را تأسیس و در سال 2008 شماره UCR را با گمرک بلژیک و فیلیپین بکار گرفتند. شماره UCR گمرک کره حداکثر دارای 21 کارکتر می‌باشد. در این ارتباط گمرک کره قانون امور گمرکی را نیز در سال 2007 اصلاح کرده است.

تجربه اتحادیه جهانی پست:

این اتحادیه برای بسته‌های پستی از چنین شماره‌ای استفاده می‌کند. این شماره توسط مؤسسه‌ای در هلند به نام NEN صادر می‌شود.

تجربه شرکت زیمنس:

شرکت زیمنس از سال 2006 میلادی از این شماره به جای شماره تحویل، شماره سفارش حمل، شماره بسته‌ها، و شماره ردیابی استفاده می‌کند.

توصیه‌نامه سازمان جهانی گمرک:

در توصیه‌نامه سازمان جهانی گمرک در مورد شماره UCR که در ژوئن 2004 و در اجلاس شورا تصویب شده از اعضای سازمان درخواست نموده تا دبیرکل شورا را در مورد قصد، تاریخ و شرایط اجرای برنامه UCR آگاه نمایند.

شایان ذکر است که اخیراً سازمان جهانی گمرک جهت شناسایی تجار نیز موضوع استفاده از شماره شناسایی تجار را توصیه نموده است.

نتیجه:

شماره UCR یک نوع همکاری تجاری بین خریدار و فروشنده و گمرکات آنها ایجاد می‌کند، و میزان کلاهبرداری و تقلب را در میان این چهار طرف و سایر سازمان‌ها کاهش می‌دهد.

تهیه:

– عبدالعزیز یوسفی