طبق خبرهای منتشر شده، همتی، رئیس کل بانک مرکزی در 14 مرداد سال جاری، از بسته ارزی جدید ، در برنامه ی زنده شبکه ی رسانه ملی رونمایی کرد.
در بسته ارزی جدید ، خرید و فروش ارز رسما آزاد اعلام شد و دولت از موضع چند ماه گذشته خود عقبنشینی کرد. علاوه بر این بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مجاز است نسبت به دریافت سپرده ارزی (به صورت اسکناس) از اشخاص حقیقی و حقوقی به واسطه بانکهای عامل اقدام کند. در واقع بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ضمن جذب سپردههای فوقالذکر، مجاز خواهد بود حسب تشخیص خود نسبت به تعیین نرخ سود ارزی و پرداخت سود متعلقه به سپردههای مزبور و همچنین کارمزد به بانکهای عامل عمل کند. همچنین در بسته ارزی جدید به تأمین ارز کالاهای اساسی و دارو به نرخ اصلی توجه شده است و فروش ارز به وسیله صرافیهای مجاز فقط برای مصارف خدماتی و مسافرتی امکانپذیر خواهد بود و صرافیهای مجاز میتوانند ارز خریداری کنند.
در رابطه با معاملات در بازار ثانویه نیز چنین گفته شده که این معاملات بین صادرکنندگان و واردکنندگان از طریق بانکها و صرافیهای مجاز صورت میگیرد و نرخ ارز در بازار ثانویه براساس عرضه و تقاضا به دست میآید.
در واقع همانطور که مشخص است دولت با اجرای بسته طراحی شده ی ارزی ، سعی در ساماندهی بازار ارز و حذف رانت ناشی از شکاف قیمتی میان نرخ رسمی و نرخ بازار آزاد دارد.
و همچنین پیشبینی میشود با اجرای دقیق بسته ارزی و تعمیق بازار دوم از طریق عرضه ارز صادراتی با نرخ توافقی، انگیزه بازگشت منابع صادراتی و احتکار کالا از بین برود. با این کار، شانس رانت ارزی به حداقل خواهد رسید و احتمالا دولت میتواند به هدف خود یعنی ساماندهی بازار ارز برسد.
اما همزمان با رونمایی بسته جدید ارزی شاهد تاثیر مثبت آن بر روی بورس و همچنین بازار سکه و طلا بودیم که واکنش مثبت بورس به بسته جدید ارزی به این علت است که سرمایهگذاران انتظار دارند ارز پتروشیمیها، فولادیها و شرکتهای معدنی در بازار ثانویه و با قیمت توافقی به فروش برسد. از آنجا که قیمت بازار ثانویه خیلی بالاتر از قیمت دولتی ارز است و به قیمت بازار آزاد بسیار نزدیک است، بورس با این امید که سود شرکتهای دارنده ارز صادراتی بیشتر خواهد شد، در حال طی کردن مسیر صعودی است.
واکنش مثبت بازار ارز و سکه نیز به علت انتظار کاهش قیمت ارز در بازار آزاد ، به خاطر پمپاژ بیشتر ارز در بازار ثانویه است و این انتظار از بسته جدید ارزی، کاهش قیمتها در این دو بازار را رقم زده است. بنابراین می توان نتیجه گرفت تأثیرات مثبتی که بسته جدید ارزی فعلاً بر بازار داشته است از انتظارات افراد در مورد گسترش بازار ثانویه ارز نشأت گرفته است.
اما همچنان شک و تردید در به ثبات پایدار رسیدن در بازارها و کاهش نرخ ارز وجود دارد و ممکن است با رونمایی از جزئیات بسته جدید ارزی، انتظاراتی که بازار به آن دامن زده است، برآورده نشود و میزان گسترش بازار ثانویه ارز، انتظارات ایجادشده را برآورده نسازد.
در این رابطه برخی از اقتصاددانان هشدار دادهاند که تعمیق بازار ثانویه ارز در یک مدت طولانی میتواند اثرات مخربی را به همراه داشته باشد. به گفته آنها در نتیجه این سیاست ، افزایش نرخ ارز به وجود میآید که شاید موجب شکلگیری تورم بسیار بزرگ و ایجاد رکود در خیلی از واحدهای تولیدی کشور شود.
منابع: روزنامه های دنیای اقتصاد و مردم سالاری-سایت تجارت نیوز